Nigersaurus

Autor:	Korekta:
Maciej Ziegler	Marcin Szermański Tomasz Sokołowski

---

Nigersaurus (nigerzaur)
Długość:	9 m
Masa:	5-8 t
Miejsce występowania:	Niger (formacja Elrhaz)
Czas występowania	114-110 Ma "środkowa" kreda (późny apt – wczesny alb)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Sauropodomorpha Sauropoda Eusauropoda Neosauropoda Diplodocoidea Rebbachisauridae Rebbachisaurinae
Materiał kopalny i wybrane szczegóły budowy. Autor: Carol Abraczinskas, źródło: Sereno i in., 2007.

Wstęp

Nigersaurus był rebbachizaurydem występującym w Afryce w "środkowej" kredzie. Jest on ważnym odkryciem - jego niezwykła czaszka dostarczyła wielu informacji o odżywianiu się diplodokoidów. Okazało się, że posiadał on baterie zębowe, które znane są od dawna u przedstawicieli ceratopsów i ornitopodów. Jest jednym z najczęściej znajdowanych rodzajów w formacji Elrhaz. Nigersaurus był prawdopodobnie roślinożercą żerującym na niskiej roślinności.

Budowa

Uwaga! Poniższy fragment przedstawia szczegółowe dane i może wymagać od Czytelnika znajomości fachowych pojęć anatomicznych.

Jak na zauropoda, nigerzaur był niewielki i lekko zbudowany. Czaszka była ekstremalnie lekko zbudowana, baterie zębowe skupione były na samym przodzie czaszki. Jego pysk był bocznie rozszerzony i skierowany dokładnie na płaszczyznę gruntu, pod kątem prawie 70 stopni w stosunku do szyi. Wiele cech czaszki tego rebbachizauryda jest zupełnie wyjątkowych wśród zauropodomorfów. Są to zamkniecie górnego okna skroniowego, pięć dodatkowych okien po bocznej stronie czaszki oraz baterie zębowe. Wiele otworów ma także dolna szczęka. Zewnętrzne otwory nosowe są duże, wydłużone i tylko częściowo cofnięte. Końce dolnej i górnej szczęki mają liczne odciśnięte nerwowo-naczyniowe rowki, sugerujące keratynowe pokrycie pyska. Mogły one również świadczyć o posiadaniu za życia wydatnych warg, pomocnych przy przytrzymywaniu obgryzanych liści. Odlew czaszki nigerzaura daje kompletny - na miarę możliwości, jakie daje badanie tego organu wyłącznie z kości - wgląd na budowę mózgu zauropodów. Zęby były wymieniane raz na miesiąc. Kształtem przypominały dłuto. Całkowita liczba używanych i tkwiących jeszcze wewnątrz czaszki zębów zastępczych szacowana jest na ponad 500.

Szyja była dość krótka (ok. 130% długości grzbietu) i składała się z 13 kręgów. Trzony przedkrzyżowych kręgów miały więcej pustej przestrzeni (worków powietrznych) niż samej kości.

Pozycja filogenetyczna i ewolucja diplodokoidów

Rekonstrukcje czaszki Nigersaurus i budowa mózgu zauropodomorfów. Źródło: Sereno i in., 2007.

Nigersaurus należy do jednej z grup diplodokoidów - Rebbachisauridae. W analizach kladystycznych najbliżej mu do Demandasaurus (np. wg Carballido i in., 2012) z Hiszpanii. Sereno i in. (2007) przypuszczają, że mniejsze rozmiary ciała, stosunkowo krótka szyja i przystosowanie do żywienia się nisko rosnącą roślinnością są wyjściową cechą powstałej w środkowej jurze grupy Diplodocoidea. Sereno i Wilson (2005) przekonują, że baterie zębowe wyewoluowały wcześniej w kredzie, bowiem zęby bardzo podobne do znanych u Nigersaurus znaleziono w datowanych na barrem (130-125 Ma) osadach w Wielkiej Brytanii - na wyspie Wight.

Materiał kopalny

Znaleziono wiele osobników, lecz żadnego kompletnego. Holotyp (MNN GDF512) to częściowo rozbita czaszka i częściowo artykułowana szyja. Sereno i in. (1999) uznają także łopatkę, kończyny przednie i tylne jako część holotypu.

Niekompletny szkielet opisany przez Taqueta w 1976 roku także prawdopodobnie jest osobnikiem Nigersaurus.

Etymologia

Nigersaurus znaczy "jaszczur z Nigru". Epitet gatunkowy nadano na cześć Philippe'a Taqueta, francuskiego paleontologa, którego ekspedycje w latach 1965-1972 zainicjowały eksplorację paleontologiczną Nigru na dużą skalę.

Spis gatunków

Nigersaurus	Sereno, Beck, Dutheil, Larsson, Lyon, Moussa, Sadleir, Sidor, Varricchio, Wilson i Wilson, 1999
N. taqueti	Sereno, Beck, Dutheil, Larsson, Lyon, Moussa, Sadleir, Sidor, Varricchio, Wilson i Wilson, 1999

Bibliografia

Carballido, J.L.; Salgado, L.; Pol, D.; Canudo, J.I.; Garrido, A. (2012). "A new basal rebbachisaurid (Sauropoda, Diplodocoidea) from the Early Cretaceous of the Neuquén Basin; evolution and biogeography of the group". Historical Biology: An International Journal of Paleobiology 24 (6): 631–654. doi:10.1080/08912963.2012.672416

Fernández-Baldor, T.F., Canudo, J.I., Huerta, P., Montero, D., Pereda Suberbiola, X. & Salgado, L. (2011) "Demandasaurus darwini, a new rebbachisaurid sauropod from the Early Cretaceous of the Iberian Peninsula. Acta Palaeontologica Polonica 56(X): xxx-xxx. doi:10.4202/app.2010.0003

Sereno, P.C., Beck, A.L., Dutheil, D.B., Larsson, H.C.E., Lyon, G.H., Moussa, B., Sadleir, R.W., Sidor, C.A., Varricchio, D.J., Wilson, G. P. & Wilson, J.A. (1999) "Cretaceous Sauropods from the Sahara and the Uneven Rate of Skeletal Evolution Among Dinosaurs" Science, 286(5443), 1342-1347.

Sereno, P.C., Wilson, J.A., Witmer, L.M., Whitlock, J.A., Maga, A., Ide, O. & Rowe, T.A. (2007) Structural Extremes in a Cretaceous Dinosaur. PLoS ONE 2(11): e1230. doi:10.1371/journal.pone.0001230

Wilson, J.A. & Sereno, P.C. (2005) "Structure and Evolution of a Sauropod Tooth Battery" [w:] Curry Rogers, K. & Wilson, J.A. (ed.) "The Sauropods: Evolution and Paleobiology" University of California Press, Berkeley, ISBN 0-520-24623-3.