Patagosaurus

Autor:	Tomasz Sokołowski
Korekta:	Maciej Ziegler, Marcin Szermański, Mateusz Tałanda

---

Patagosaurus (patagozaur)
Długość	15-16,5 m
Masa	8,5-12 t
Dieta	roślinożerny
Miejsce	Argentyna - prowincja Chubut (formacja Cañodon Asfalto)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 177-170 Ma wczesna-środkowa jura (toark-aalen)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Sauropodomorpha Sauropoda Eusauropoda ? Cetiosauridae
Rekonstrukcja przyżyciowa Patagosaurus. Autor: "Smokeybjb". [1] 8,5-12 t m Porównanie wielkości Patagosaurus i człowieka. Sylwetki: Phylopic.org
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":3,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Eformacja \u003Ca href=\"/index.php?title=Ca%C3%B1odon_Asfalto\u0026amp;action=edit\u0026amp;redlink=1\" class=\"new\" title=\"Ca\u00f1odon Asfalto (strona nie istnieje)\"\u003ECa\u00f1odon Asfalto\u003C/a\u003E, prowincja Chubut, \u003Ca href=\"/wiki/Argentyna\" class=\"mw-redirect\" title=\"Argentyna\"\u003EArgentyna\u003C/a\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"formacja Ca\u00f1odon Asfalto, prowincja Chubut, Argentyna\n","link":"","lat":-43.71283559999999823730831849388778209686279296875,"lon":-68.746181699999993952587828971445560455322265625,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Patagosaurus to rodzaj zauropoda, który żył na terenach południowej Argentyny w jurze około 177-170 milionów lat temu. Gad ten żył obok takich drapieżników jak Condorraptor i Piatnitzkysaurus oraz zauropodów z rodzaju Volkheimeria i nienazwanego jeszcze taksonu.

Według różnych szacunków mógł dorastać do 15-16,5 metrów długości i osiągać masę 8,5-12 ton.

Materiał kopalny

Patagosaurus został opisany na podstawie niekompletnego szkieletu pozaczaszkowego należącego do dużego, dorosłego osobnika.

Jak dotąd odkryto łącznie (stan na 2004) 12 niekompletnych szkieletów oraz 5 częściowych czaszek, co czyni go jednym z najlepiej poznanych bazalnych euzauropodów. Nie odkryto jedynie kości strzałkowych oraz kości stóp tylnych kończyn.

W samym 1977, 1982 i 1983 roku José Bonaparte ze swoimi współpracownikami odnaleźli w regionie Cerro Cóndor 5 niekompletnych okazów, różniących się rozmiarami i wiekiem osobniczym. Prócz tych szkieletów odkopali również 2 szkielety Piatnitzkysaurus floresi i 1 bardzo niekompletny należący do Volkheimeria chubutensis.

Jeden z przypisanych osobników, prawdopodobnie należy do nowego, nienazwanego jeszcze taksonu. Różni się od patagozaura morfologią zębów, kręgów grzbietowych i kością biodrową. Jak donosi Tim Williams (DML, 2004) ma być on opisany w nieokreślonej przyszłości przez Olivera Rauhuta.

Budowa

Uwaga! Poniższy fragment przedstawia szczegółowe dane i może wymagać od Czytelnika znajomości fachowych pojęć anatomicznych.

Patagosaurus charakteryzuje się:

1. Kręgi szyjne z wydłużonymi blaszkami centroprezygafyzelnymi i "zakapturzonymi" infraprezygafozelnymi coels.

2. Przednie kręgi grzbietowe z wydłużonymi blaszkami centroprezygafyzalnie i postzygodiapofyzalnie płyktami.

3. Łuki neuralne środkowych i tylnych kręgów grzbietowych z "infraprezygafozelnym" otworem pneumatycznym w kanale neuralnym.

4. Wąski poprzecznie trzeci krąg krzyżowy.

5. Proksymalna część kości ramiennej ze średnim grzbietem w tylnym położeniu.

6. Dystalne kłykcie kości ramiennej odsłonięte w przednim położeniu trzonu.

7. Grzbiet goleniowy kości piszczelowej zwrócony ku przodowi (odwrócony).

W 2006 roku naukowcy opisali prawdopodobnie blisko spokrewniony z nim rodzaj Yuanmousaurus, który posiada podobne cechy kręgów grzbietowych i łopatek – kręgi te są bardziej prymitywne niż u późniejszych, jurajskich form, jak Brachiosaurus, Diplodocus i pozostałe neozauropody. Natomiast zęby patagozaura najbardziej przypominają te u Amygdalodon pod względem kształtu i proporcjonalnej wielkości. Patagosaurus miał dość długą szyję, natomiast jego ogon był stosunkowo ekstremalnie długi – przypadało na niego około 60% długości całkowitej zwierzęcia. Pod tym względem przypominał innego bazalnego zauropoda z okresu jurajskiego – indyjskiego Barapasaurus.

Etymologia

Jego nazwa rodzajowa pochodzi od krainy geograficznej Patagonia, zaś nazwa gatunkowa honoruje Ricardo Fariasa – człowieka, który odkrył pierwsze szczątki znajdujące się obecnie w kolekcji Muzeum Historii Naturalnej w Buenos Aires.

Spis gatunków

Patagosaurus	Bonaparte, 1979
P. fariasi	Bonaparte, 1979

Bibliografia

Bonaparte, J.F. 1986. The dinosaurs (carnosaurs, allosaurids, sauropods, cetiosaurids) of the Middle Jurassic of Cerro Cóndor (Chubut, Argentina). Annales de Paléontologie (Vert.-Invert.), t. 72, nr 4, str. 325-386. [2]

Cúneo, R., Ramezani, J., Scasso, R., Pol, D., Escapa, I., Zavattieri, A.M., Bowring, S.A. 2013. High-precision U–Pb geochronology and a new chronostratigraphy for the Cañadón Asfalto Basin, Chubut, central Patagonia: Implications for terrestrial faunal and floral evolution in Jurassic. Gondwana Research, t. 24, str. 1267–1275. doi: 10.1016/j.gr.2013.01.010.

Holtz, T.R. Jr. 2012. Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information. [3]

Lü, J., Li, S., Ji, Q., Wang, G., Zhang, J., Dong, Z. 2006. New eusauropod dinosaur from Yuanmou of Yunnan Province, China. Acta Geologica Sinica, t. 80, nr 1, str. 5–14. [abstrakt] [4]

Paul, G.S. 2010. The Princeton Field Guide to Dinosaurs. Wyd. Princeton University - Princeton i Oxford.

Upchurch, P., Barrett, P.M., Dodson, P. 2004. Sauropoda. W: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): The Dinosauria. Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press.

Williams, T., DML: http://dml.cmnh.org/2004Jan/msg00367.html

Wilson, J.A. 2002. Sauropod dinosaur phylogeny: critique and cladistic analysis. Zoological Journal of the Linnean Society, t. 136, str. 217–276. [5]