Amygdalodon
Do sprawdzenia.
| Autor: | Korekta: |
| Marcin Szermański, Maciej Ziegler, Maciej Pindakiewicz | Sebastian Oziemski, Tomasz Sokołowski, Mateusz Tałanda |
| Amygdalodon (amygdalodont) | |
|---|---|
| Długość: | 12 m |
| Masa: | 5 t |
| Miejsce występowania: | Argentyna - prowincja Chubut |
| Czas występowania | 180-167,7 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
| |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Amygdalodon to rodzaj bazalnego zauropoda z terenów Ameryki Południowej (Argentyna) z czasów wczesnej-środkowej jury (późny toark-aalen).
Materiał kopalny
Różna wielkość zachowanych elementów typowej serii wskazuje, że są to szczątki więcej niż jednego osobnika.
Lektotyp MLP 46-VIII-21-1/2) trzon tylnego kręgu grzbietowego (ok. 150 mm).
Paralektotypy - (MLP 46-VIII-21-1/1 do -1/19): trzon tylnego kręgu grzbietowego (140 mm); ?(MLP 46-VIII-21-1/3 do 1/19): 2 częściowe środkowe kręgi ogonowe (140 i 148 mm); fragment żebra; łuk neuralny przedniego kręgu grzbietowego; prezygapofyzy tylnego kręgu szyjnego; trzon przedniego lub środkowego kręgu szyjnego (258 mm); fragment żebra; nieokreślony płaski fragment; fragment żebra; ząb k. szczękowej (22,7 mm); ząb k. zębowej; korzeń zęba; górny ząb (23,8 mm); korzeń zęba; ząb; ząb (zagubiony); niekompletna k. łonowa; ?(MLP 46-VIII-21-1...; 3 zagubione): 3 fragmenty żeber szyjnych, 7 fragmentów żeber.
Materiał przypisany - (MLP 36-XI-10-3/1): częściowy tylny krąg grzbietowy (ok. 143 mm) (Casamiquela, 1963); ....(MLP 36-XI-10-3/3): fragment żebra (Casamiquela, 1963); ?(MLP 36-XI-10-3/2): częściowy trzon przedniego kręgu krzyżowego (Casamiquela, 1963); ?(MLP 36-XI-10-3/4) dystalna część k. piszczelowej (szerokość 178 mm) (Casamiquela, 1963).
Lokalizacja
Szczątki tego roślinożernego dinozaura odnaleziono w pokładach tufu wulkanicznego/iłowca formacji Cerro Carnerero. Ta skalna formacja leży w argentyńskiej prowincji Chubut, na terenie której odnaleziono innego jurajskiego zauropoda – lepiej poznanego Patagosaurus – lecz w młodszych warstwach.
Diagnostyczność taksonu
Autor opisu, Cabrera (1947), stwierdził, że zęby amygdalodonta są dość podobne do zębów Apatosaurus (=Brontosaurus), lecz są stosunkowo większe (jednak był to ząb Camarasaurus). Apneumatyczne trzony kręgów grzbietowych są prymitywne. Kość łonowa może wskazywać pewne podobieństwa do Apatosaurus, Cetiosauriscus (wówczas Cetiosaurus leedsi) lub Camarasaurus. Kość ta o takim (prostym) kształcie została znaleziona także u Tazoudasaurus.
Niektórzy naukowcy (Upchurch i in., 2004) przewidują, że dokładniejsze analizy mogą wykazać, że jest taksonem nieważnym – nomen dubium. Jednak od tego czasu nic się z jego ważnym statusem nie zmieniło. Nowsze diagnozy (Rauhut, 2003; Carballido i Pol, 2010) wskazują na pewne cechy w morfologii zębów, ich korzeni czy łuków neuralnych kręgów.
Filogeneza
Jedna z nielicznych analiz uwzględniająca Amygdalodon (Carballido i Pol, 2010) wykazała, że to rodzaj bazalnego zauropoda, nie należącego do Gravisauria, co przeczy dotychczasowym hipotezom o bardziej zaawansowanej pozycji filognetycznej tego zauropoda. Według innej (Holwerda i Pol, 2018) może być blisko spokrewniony z isanozaurem.
W przeszłości był łączony z m.in. Cetiosauridae, czy nawet Brachiosauridae, jednak na podstawie dość licznych, lecz niestety bardzo fragmentarycznych skamieniałości nie można być tego pewnym. Lang w nieopublikowanej pracy (2008) zasugerował jego przynależność do "Shunosauridae".
Etymologia
Nazwa rodzajowa Amygdalodon znaczy "migdałowy ząb", a to ze względu na morfologię uzębienia tego dinozaura. Z kolei epitet gatunkowy patagonicus został zaczerpnięty z miejsca odnalezienia amygdalodonta – Patagonii, leżącej na południu Ameryki Południowej.
Spis gatunków
| Amygdalodon | Cabrera, 1947 |
| Amygdalodon patagonicus | Cabrera, 1947 |
Wybrana bibliografia
Carballido, J.L., Pol, D. 2010. The dentition of Amygdalodon patagonicus (Dinosauria: Sauropoda) and the dental evolution in basal sauropods. Comptes Rendus Palevol. t. 9, str. 83-93. doi:10.1016/j.crpv.2010.01.003
Holwerda, F.M., Pol, D. 2018. Phylogenetic analysis of Gondwanan basal eusauropods from the Early-Middle Jurassic of Patagonia, Argentina. Spanish Journal of Palaeontology, t. 33, nr 2, str. 289-298. [2]
Paul G.S., (2010) The Princeton Field Guide To Dinosaurs. wyd. Princeton University - Princeton i Oxford.
Upchurch P., Barrett P.M., Dodson P. (2004) Sauropoda. [w:] David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press.
http://home.comcast.net/~eoraptor/Sauropoda.htm#Amygdalodonpatagonicus
http://www.paleodb.org/cgi-bin/bridge.pl?a=checkTaxonInfo&taxon_no=38655&is_real_user=1
http://www.dinodata.org/index.php?option=com_content&task=view&id=5995&Itemid=67
