Magnapaulia

Autor:	Korekta:
Marcin Szermański	Maciej Ziegler, Kamil Kamiński

---

Magnapaulia (magnapaulia)
Długość:	12,5 (?do 14,3-16,3) m
Masa:	ok. 13 (?do ok. 24) t
Miejsce występowania:	Meksyk - Kalifornia Dolna (formacja El Gallo - ogniwo El Disecado)
Czas występowania	ok. 73,6-73 Ma późna kreda (kampan)
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Ornithopoda Iguanodontia Hadrosauridae Lambeosaurinae Lambeosaurini
Ryc. 1. Materiał kopalny (brakujące elementy na szaro, grzebień, kończyny przednie i stopy uzupełnione na podstawie Corythosaurus casuarius - osobniki AMNH 5240 i 5338); B: porównanie rozmiarów holotypu i LACM 17712. Źródło: Prieto-Márquez i in., 2012.
Mapa znalezisk:
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":4,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Eformacja \u003Ca href=\"/index.php?title=El_Gallo\u0026amp;action=edit\u0026amp;redlink=1\" class=\"new\" title=\"El Gallo (strona nie istnieje)\"\u003EEl Gallo\u003C/a\u003E, Baja California Norte, \u003Ca href=\"/wiki/Meksyk\" class=\"mw-redirect\" title=\"Meksyk\"\u003EMeksyk\u003C/a\u003E|\u003Csmall\u003E\u003Ci\u003E\u003Ca class=\"mw-selflink selflink\"\u003EMagnapaulia\u003C/a\u003E laticaudus\u003C/i\u003E - LACM 17715 (holotyp) i materia\u0142 powi\u0105zany.\u003Cbr\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"formacja El Gallo, Baja California Norte, Meksyk|Magnapaulia laticaudus - LACM 17715 (holotyp) i materia\u0142 powi\u0105zany.\n","link":"","lat":22.9850306000000017547790776006877422332763671875,"lon":-105.862647100000003774766810238361358642578125,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Magnapaulia to bardzo duży lambeozauryn z późnej kredy Meksyku. Żył na terenie tego kraju 73,6-73 milionów lat temu. Jest jednym z największych znanych ornitopodów. Nadzwyczaj długie są wyrostki na kręgach, zwłaszcza ogonowych i szerwony.

Taksonomia

Dinozaur ten został pierwotnie opisany przez Williama Morrisa w 1981 roku jako kolejny gatunek Lambeosaurus - Lambeosaurus laticaudus. Różnił się od pozostałych gatunków lambeozaura przede wszystkim ogromnymi rozmiarami.

W 2007 roku autorzy pracy opisującej Velafrons nazwali go "lambeozaurynem z Baja" i uznali za nomen dubium (gatunek wątpliwy). Przypuszczali wówczas, że może być to wyrośnięty Hypacrosaurus, ponieważ on także ma wydłużone wyrostki na kręgach.

Po dokładniejszych badaniach w 2012 roku Albert Prieto-Márquez i in. utworzyli dla niego nowy rodzaj - magnapaulia.

Materiał kopalny

Na podstawie ilości kości strzałkowych można uznać, że dysponujemy szczątkami min. 4-5 osobników magnapaulii. Są to:

Holotyp (LACM 17715) to lewa k. przedszczękowa i lewa szczękowa, lewa k. jarzmowa (policzkowa), częściowy kręg szczytowy (atlas), 3 częściowe i 2 prawie kompletne kręgi szyjne (od czaszkowych do środkowych), 1 prawie kompletny kręg ogonowy, 2 wyrostki postzygapofyzalne kręgów szyjnych, 2 prawie kompletne przednie kręgi grzbietowe, 2 łuki neuralne kręgów grzbietowych, 2 częściowe kręgi grzbietowe, 3 trzony kręgów grzbietowych, 1 fragment łuku neuralnego, 2 fragmenty kręgów grzbietowych (środkowych do ogonowych/tylnych), 2 łuki neuralne, 1 trzon kręgu grzbietowego, częściowa k. krzyżowa skostniona z 4 kręgami (3 łuki neuralne z wyrostkami neuralnymi i 1 trzon), 2 pary skostnionych trzonów krzyżowych, 1 kręg krzyżowy bez trzonu, 1 trzon kręgu, 1 wyrostek neuralny k. krzyżowego, 6 fragmentarycznych żeber krzyżowych, 2 łuki neuralne kręgów ogonowych, część prawego mostka, lewa k. krucza, prawa łopatka, prawa k. ramienna, lewa k. kulszowa, kompletna lewa k. udowa i fragmenty k. udowej, proksymalny koniec lewej k. piszczelowej i prawie kompletna lewa k. śródstopia III.

Rekonstrukcja. Autor: Dmitry Bogdanov [1].

Materiał przypisany:

LACM 17698 (kręg szyjny), 17699 (ząb), 17700 (ząb), 17702 (fragmenty żeber szyjnych i grzbietowych, 1 proksymalny i 1 dystalny kręg ogonowy, trzon i łuk neuralny proksymalnego kręgu ogonowego i 8 fragmentów wyrostków neuralnych), 17703 (lewa k. kulszowa), 17704 (k. piszczelowa i fragment k. udowej), 17705 (artykulowana seria 11 proksymalnych kręgów ogonowych), 17706 (lewa k. piszczelowa), 17707 (częściowa prawa k. ramienna), 17708 (k. kulszowa), 17709 (kręg grzbietowy), 17710 (proksymalna część żebra grzbietowego), 17711 (lewa k. piszczelowa), 17712 (kręg grzbietowy i liczne odciski), 17713 (fragment k. zębowej), 17716 (prawa k. ramienna i fragment kolejnej k. ramiennej), 17717 (częściowa lewa k. strzałkowa), 20873 (artykulowana seria 21 kręgów ogonowych od proksymalnych do środkowych), 20874 (częściowa lewa k. zębowa, prawie kompletny kręg grzbietowy, 3 trzony kręgów, 12 fragmentów wyrostków neuralnych kręgów grzbietowych, 1 trzon kręgu ogonowego, prawie kompletna prawa k. biodrowa, proksymalna część i fragment trzonku lewej k. kulszowej, lewa k. łonowa, dystalne wyrostki lewej i prawej k. kulszowej), (20875 (dystalne wyrostki lewej i prawej k. kulszowej), 20876 (lewa k. piszczelowa), 20883 (wiele fragmentów kręgów), 20884 (fragmenty k. zębowej i łonowej) i 20885 (częściowa lewa k. strzałkowa).

Skamieniałe odciski skóry magnapaulii. Autor zdjęcia: Peter D. Tillman [2].

Rozmiary

Magnapaulia jest największym przedstawicielem Lambeosaurinae i jednym z największych znanych ornitopodów i zarezem dinozaurów ptasiomiednicznych. Morris opisujący jej szczątki pod nazwą Lambeosaurus laticaudus określił jej wymiary na 14-15 metrów (osobnik LACM 17712). Obecnie uważa się, że okaz ten za życia miał "tylko" 12,5 metra, co i tak czyni go olbrzymim hadrozaurydem. Istnieją jednak elementy należące prawdopodobnie do tego dinozaura (niekompletna kość ramienna LACM 26757), które pozwalają uważać, że ich właściciel mierzył około 15,3 metrów długości (+/- 1 m; obliczenie własne MZ na podstawie danych z Prieto-Márquez i in., 2012; posiłkując się wymiarami być może taksonu siostrzanego Hypacrosaurus podanymi przez Paula (2010) - 8 m i 3,4 t, który również miał długie wyrostki kolczyste, można oszacować masę LACM 17712 na ok. 13 t a masę LACM 26757 na ok. 24 t). Ze wszystkich znanych ornitopodów Magnapaulia ustępowała pod względem rozmiarów jedynie Shantungosaurus giganteus (i jego potencjalnym młodszym synonimom) oraz Edmontosaurus (okaz MOR 1142 - Horner i in., 2011).

Kręgi ogonowe. Źródło: Prieto-Márquez i in., 2012.

Odciski skóry

Magnapaulia jest jednym z wielu hadrozaurydów, u których zachowały się odciski skóry. Sześciokątne lub owalne łuski mierzyły zazwyczaj 2,5-10 mm i były ciasno ułożone. Pośród nich znajdowały się większe struktury o szerokości 35-40 mm, mogące reprezentować osteodermy tkwiace w skórze (Prieto-Márquez i in., 2012).

Etymologia

Nazwa rodzajowa Magnapaulia to zbitek dwóch słów: łac. magna (duży) i paulia, co honoruje człowieka o nazwisku Paul Haaga za ogromne wsparcie dla badań naukowych i publicznych programów Muzeum Historii Naturalnej w Los Angeles i jego Instytutu Dinosaurów.

Spis gatunków

Magnapaulia	Prieto-Márquez, Chiappe i Joshi, 2012
M. laticaudus	(Morris, 1981) Prieto-Márquez, Chiappe i Joshi, 2012
="Lambeosaurus" laticaudus	Morris, 1981

Bibliografia

Gates, Terry A.; Sampson, Scott D.; Delgado de Jesíşs, Carlos R.; Zanno, Lindsay E.; Eberth, David; Hernandez-Rivera, René; Aguillón Martí­nez, Martha C.; and Kirkland, James I. (2007). "Velafrons coahuilensis, a new lambeosaurine hadrosaurid (Dinosauria: Ornithopoda) from the Late Campanian Cerro del Pueblo Formation, Coahuila, Mexico". Journal of Vertebrate Paleontology 27 (4): 917–930

Horner, J.R., Goodwin, M.B., Myhrvold, N. (2011) "Dinosaur Census Reveals Abundant Tyrannosaurus and Rare Ontogenetic Stages in the Upper Cretaceous Hell Creek Formation (Maastrichtian), Montana, USA" PLoS ONE 6(2), e16574. doi:10.1371/journal.pone.0016574

Prieto-Márquez, Albert; Chiappe, Luis M. & Joshi, Shantanu H. (2012). The Lambeosaurine Dinosaur Magnapaulia laticaudus from the Late Cretaceous of Baja California, Northwestern Mexico. PLoS ONE 7(6): e38207. doi:10.1371/journal.pone.0038207

Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford