Hexinlusaurus
| Autor: | Korekta: |
| Kamil Kamiński |
| Hexinlusaurus | |
|---|---|
| Długość: | 1,8-2 m |
| Masa: | ok. 9 kg |
| Miejsce występowania: | Chiny - Syczuan
(dolne warstwyformacji Shaximiao, znane też jako Xiashaximiao) |
| Czas występowania |
ok. 170-163 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Rekonstrukcja szkieletu Hexinlusaurus. Autor: Jaime A. Headden [1]. | |
Wstęp
Hexinlusaurus to rodzaj małego roślinożernego dinozaura, który żył w środkowej jurze na terenie dzisiejszych Chin. Początkowo uznawany był za drugi gatunek Yandusaurus, jednak w 2005 r. przeklasyfikowano go do odrębnego rodzaju.
Etymologia
Nazwa Hexinlusaurus honoruje prof. He Xin-Lu, który miał ogromny wkład w badania dinozaurów ze środkowej jury Chin. Drugi człon nazwy - sauros, oznacza po grecku „gad”, „jaszczur”.
Historia taksonu i filogeneza
Hexinlusaurus został opisany w 1983 r. przez He i Cai jako drugi gatunek rodzaju Yandusaurus - Y. multidens. Późniejsi autorzy uznawali go za synonim Yandusaurus hongheensis, albo też umieszczli w innych rodzajach - Agilisaurus i Othnielia. W 2005 r. Barrett i in. przenieśli go do osobnego rodzaju.
Hexinlusaurus (wówczas jako Y. multidens) został opisany jako przedstawiciel rodziny Hypsilophodontidae. Obecnie jest ona uważana za parafiletyczną. Współczesne badania z reguły wskazują, że Hexinlusaurus nie należał do ornitopodów i był bazalnym przedstawicielem Neornithischia (Boyd, 2015).
Materiał kopalny
Holotyp to okaz ZDM T6001, obejmujący niemal kompletną czaszkę (brakuje przedniej części pyska i większości żuchwy) i prawie pełny szkielet pozaczaszkowy (brak tylnej części ogona).
Paratyp (ZDM T6002) nie fragmentaryczna czaszka i niepełny szkielet pozaczaszkowy (He i Cai, 1984). Zapewne znaleziono więcej szczątków tego zwierzęcia, He i Cai (1984) piszą bowiem o istnieniu co najmniej 11 okazów. Obecnie jednak nie ma na ten temat żadnych informacji, a ewentualne miejsce przechowywania szczątków jest nieznane (Barrett i in., 2005).
Budowa
Hexinlusaurus był niewielkim zwierzęciem, nieprzekraczającym 2 m długości. Barret i in. (2005) doszukali się jednej autapomorfii w budowie kości zaoczodołowej, która odróżnia Hexinlusaurus od reszty bazalnych Neornithischia. Poza tym był on zbudowany w sposób standardowy dla tej grupy dinozaurów. Czaszka mierzyła ok. 9 cm i przypominała czaszkę Dryosaurus. Była stosunkowo krótka i wysoka, o niemal trójkątnym kształcie i dużych oczodołach. Szyja składała się z 9 kręgów, grzbietowy odcinek kręgosłupa – z 15, kość krzyżowa - z 5, natomiast dokładna liczba kręgów ogonowych nie jest znana. Pięciopalczaste, dość krótkie kończyny przednie były delikatnie zbudowane, a ramiona były zdecydowanie dłuższe niż przedramiona. Kończyny tylne wydają się przystosowane do szybkiego biegu – kość piszczelowa znacznie przewyższała długością kość udową.
Spis gatunków
| Hexinlusaurus | Barrett, Butler}] i Knoll, 2005 |
| H. multidens | (He i Cai, 1983) Barrett, Butler i Knoll, 2005 |
| = Yandusaurus multidens | He i Cai, 1983 |
| = Agilisaurus multidens | (He i Cai, 1983) Peng, 1990 |
| = Othnielia multidens | (He i Cai, 1983) Paul, 1996 |
Bibliografia
Barrett, P.M., Butler, R.J., & Knoll, F. (2005). "Small-bodied ornithischian dinosaurs from the Middle Jurassic of Sichuan, China", Journal of Vertebrate Paleontology 25: 823-834.
Boyd, C.A. (2015). "The systematic relationships and biogeographic history of ornithischian dinosaurs". „PeerJ”. 3, s. e1523, 2015. DOI: 10.7717/peerj.1523.
He, X. & Cai, K. (1984). “The Middle Jurassic dinosaurian fauna from Dashampu, Zigong, Sichuan. Vol. 1: The ornitopod dinosaurs.” Sichuan Scientific and Technological Publishing House, Chengdu, Sichuan. 1-71
Holtz, T. (2012) Dinosaurs (suplement) [2]
