Cedrorestes
| Autor: | Michał Siedlecki |
| Cedrorestes (cedrorest) | |
|---|---|
| Długość | ok. 6 m* |
| Masa | ok. 850 kg* |
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | USA - Utah
(formacja Cedar Mountain, górne warstwy ogniwa Yellow Cat) |
| Czas | |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja Hippodraco. Cedrorest mógł wyglądać podobnie. Autor: Lukas Panzarin. | |
Wstęp
Cedrorestes był rodzajem dużego iguanodonta żyjącego na terenie obecnych Stanów Zjednoczonych w epoce wczesnej kredy.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Cedrorestes oznacza "mieszkaniec góry cedrowej" ( od greckich słów "cedrus" (cedr), "oros" (góra) i "-etes" (mieszkaniec)) co odnosi się do nazwy formacji geologicznej, w której odnaleziono jego szczątki. Epitet gatunkowy odnosi się zaś do Michaela Crichtona, amerykańskiego pisarza, autora licznych thrillerów i technothrillerów, w tym "Parku Jurajskiego".
Odkrycie szczątków i materiał kopalny
Pozostałości cedroresta zostały odkryte w 2001 roku na terenie formacji Cedar Mountain w stanie Utah (Carpenter i inni, 2002). Opisane zostały sześć lat później. Holotyp cedroresta (DMNH 47994) to fragmenty kilku żeber, zrośnięta kość krzyżowa, lewa kość biodrowa, fragment prawej kości biodrowej, prawa kość piszczelowa, prawa trzecia kość śródstopia oraz skostniałe ścięgna. Od innych dinzaurów, wyróżnia się, m.in. budową kości biodrowej, która zawiera mozaikę cech, charakterytycznych dla iguanodontów oraz hadrozaurów ( ale patrz McDonald i inni(2010)).
Budowa i tryb życia
Cedrorest był zapewne typowym przedstawicielem taksonu Iguanodontia, czyli dużym roślinożercą, zdolnym do poruszania się na dwóch lub na czterech kończynach. Prawdopodobnie miał muskulaturę kończyn podobną do tej występującej u hadrozaurów, jednak opisania ich dokładnego funkcjonowania są potrzebne kolejne szczątki tego dinozaura.
Systematyka i ważność taksonu
Cedrorest początkowo był uznawany za członka rodziny hadrozaurów., jednakże obecnie uznaje się go za bardziej bazalną formę, należącą do kladu Styracosterna (patrz na przykład Poole (2022). W 2007 roku Kirkland i Madsen uznali cedroresta za młodszy synonim innego iguanodonta z rodzaju Planicoxa, opisanego sześć lat wcześniej i znalezionego w tej samej formacji co Cedrorestes. Argumentem za synonimizacją tych dwóch rodzajów dinozaurów jest budowa ich kości biodrowych, bardziej rozwinięta u cedroresta, niż u planikoksy, której okaz jest młodocianym osobnikiem, co miało się wiązać ze zmianami w rozwoju dojrzewającej planikoksy. Jednak rok później, propozycję tą odrzucono, gdy stwierdzono, że u obu znanych okazów Planicoxa występuje cecha charakterystyczna dla nich, a nieobecna u cedroresta. McDonald i inni (2010) zwracają uwagę na problematycznośc cech diagnostycznych "Cedrorestes" oraz ukazują podobieństwo cech budowy kości biodrowej opisanego w tej publikacji iguanodontaz rodzaju Iguanacolossus do kości biodrowej cedroresta, jednak uznają ważność tego taksonu.
Paleoekologia
Cedrorest współżył m.in. z rybami dwudysznymi , spokrewnionymi z dzisiejszym rogozębem australijskim, żółwiami oraz innymi dinozaurami, takimi jak brachiozauryd Cedarosaurus, nodozauryd Gastonia, czy jeden z największych dromeozaurydów Utahraptor.
Spis gatunków
| Cedrorestes | Gilpin, DiCroce i Carpenter, 2007 | ? nomen dubium |
| C. crichtoni | Gilpin, DiCroce i Carpenter, 2007 | ? nomen dubium |
Bibliografia
Carpenter, K., T. DiCroce, D. Gilpin, B. Kinneer, F. Sanders, and V. Tidwell. 2002. "Origins of the Early and "Middle" Cretaceous dionosaurs of North America: Implications for plate tectonics." Proceedings of the International Symposium on New Concepts in Global Tectonics, pp. 289-308.
Gilpin, David; DiCroce, Tony; Carpenter, Kenneth (2007). “A possible new basal hadrosaur from the Lower Cretaceous Cedar Mountain Formation of Eastern Utah” w : carpenter, K. (red.) "Horns and Beaks: Ceratopsian and Ornithopod Dinosaurs", Bloomington and Indianapolis : Indiana University Press, str. 79-89[[1]]
Kirkland, J.I. & Madsen, S. K. (2007). "The Lower Cretaceous Cedar Mountain Formation, eastern Utah: the view up an always interesting learning curve". Geological Society of America Field Trip Guidebook. Utah Geological Association Publication, 35
McDonald, T., Andrew; Kirkland, I., James; DeBleiux, D., Donald; Madsen, K., Scott; Cavin, Jennifer; Milner; R., C., Andrew, Panzarin, Lukas (2010). "New Basal Iguanodonts from the Cedar Mountain Formation of Utah and the Evolution of Thumb-Spiked Dinosaurs" PLoS ONE, 5(11): e14075. [[2]]
Poole, E. Karen (2022) "Phylogeny of iguanodontian dinosaurs and the evolution of quadrupedality". Paleontologia Electronica 25(3): a30 [[3]]
- wymiary podane za https://dinoanimals.com/dinosaurdatabase/cedrorestes-crichtoni/
