Bravoceratops
| Autor: | Marcin Szermański |
| Korekta: | Maciej Ziegler, Paweł Konarzewski |
| Bravoceratops (brawoceratops) | |
|---|---|
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | USA - Teksas
(formacja Javelina) |
| Czas |
ok. 70-69 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja szkieletu Bravoceratops. Na biało zostały zaznaczone odnalezione kości. Autor: Gunnar Bivens [1] | |
Wstęp
Bravoceratops to opisany w 2013 roku duży chasmozauryn z południowo-zachodniej części stanu Teksas (USA). Żył na tych terenach w starszej części ostatniego wieku kredy – mastrychtu. Bravoceratops znany jest zaledwie z jednego okazu – holotypu o numerze katalogowym TMM 46015-1. Być może jest bliskim krewnym Coahuilaceratops – niektóre wyniki analiz wykazały, że jest dla niego taksonem siostrzanym.
Lokalizacja
Holotyp brawoceratopsa spoczywał w piaskowym zlepieńcu, w najniższych osadach formacji Javelina – około 3 metry powyżej pokładów formacji Aguja. Wiek tych skał datowany jest na późną kredę (wczesny mastrycht). Znalezisko miało miejsce w południowo-zachodnim Teksasie, na terenie Parku Narodowego Big Bend, do którego niemal ogranicza się ekspozycja formacji Javelina, o miąższości około 165 metrów. Pasmo Grapevine Hills – oddalone o około 9 km na wschód od lokalizacji B. polyphemus – jest datowane metodą izotopów uranu i ołowiu na 69 (+/- 0,9) milionów lat. Warstwy, w których spoczywał brawoceratops są starsze.
Materiał kopalny
Holotyp TMM 46015-1 to fragmentaryczna, dysartykulowana czaszka (patrz: obrazek, elementy zaznaczone na szaro), na którą się składa: puszka mózgowa z k. nadpotyliczną, części obu rogów nadocznych, tylna część lewej k. zaoczodołowej, tylna część prawej k. nosowej, fragmenty zrośniętych k. nosowych i epinasalu (rogu nosowego), obie k. policzkowe (jarzmowe), obie k. kwadratowe, obie k. kwadrato-jarzmowe, pośrodkowy łuk ciemieniowy ze środkowym epiparietalem, części prawej k. łuskowej, wyrostki dziobiaste obu k. zębowych, fragment płyty językowo-zębowej (ang. dentary lingual plate) oraz liczne niezidentyfikowane fragmenty czaszki.
Ważność taksonu i systematyka
W 2020 roku Fowler i Freedman Fowler zasugerowali, że środkowa linia kryzy należąca do Bravoceratops została zrekonstruowana do góry nogami i nie posiada żadnych cech wyróżniających wśród chasmozaurynów i uważają go za takson wątpliwy (nomen dubium). Z ich zdaniem nie zgodzili się Dalman i in. (2022) i uznali, że Bravoceratops jest ważnym rodzajem i znaleźli u niego cechy diagnostyczne. Analiza autorów wykazała, że omawiany ceratops, Coahuilaceratops i Sierraceratops tworzą endemiczny klad zamieszkujący południowe obszary Laramidii.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Bravoceratops (hiszpańskie bravo + greckie ceratops) znaczy "dzikie rogate oblicze". Ponadto odnosi się do rzeki Rio Bravo del Norte (nazwa meksykańska), inaczej Rio Grande (nazwa amerykańska). Epitet gatunkowy polyphemus wziął się od jednookiego giganta z mitologii greckiej – cyklopa o imieniu Polifem (inaczej Polifemos, Polyfem, Polyfemos, łac. Polyphemus) i jest aluzją dla środkowego wgłębienia - prawdopodobnie miejsca zaczepienia dla domniemanego wystającego epiparietala na środkowo-dystalnym łuku kości ciemieniowej u holotypu.
Spis gatunków
| Bravoceratops | Wick i Lehman, 2013 |
| B. polyphemus | Wick i Lehman, 2013 |
Bibliografia
Dalman, S.G., Lucas, S.G., Jasinki, S.G. & Longrich, N.R. (2022) "Sierraceratops turneri, a new chasmosaurine ceratopsid from the Hall Lake Formation (Upper Cretaceous) of south-central New Mexico" Cretaceous Research, 130: 105034. doi:10.1016/j.cretres.2021.105034
Fowler, D.W. & Freedman Fowler, E.A. (2020). "Transitional evolutionary forms in chasmosaurine ceratopsid dinosaurs: evidence from the Campanian of New Mexico". PeerJ. 8: e9251. doi:10.7717/peerj.9251.
Wick, S.L. & Lehman, T.M. (2013) "A new ceratopsian dinosaur from the Javelina Formation (Maastrichtian) of West Texas and implications for chasmosaurine phylogeny". Naturwissenschaften, 100(7), 667-682. doi:10.1007/s00114-013-1063-0
