Iani

Autor:

Paweł Konarzewski

---

Iani
Długość	ok. 4,2 m
Dieta	roślinożerny
Miejsce	USA - Utah (formacja Cedar Mountain - ogniwo Mussentuchit)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 99,5 Ma późna kreda (cenoman)
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Ornithopoda Iguanodontia Rhabdodontomorpha
Rekonstrukcja szkieletu Iani. Na zielono zaznaczono odnalezione kości. Źródło: Zanno i in., 2023 [1]

Wstęp

Iani to rodzaj ornitopoda żyjącego w późnej kredzie na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych. Jest to pierwszy opisany przedstawiciel Rhabdodontomorpha pochodzący z górnych osadów formacji Cedar Mountain. Okaz typowy został odnaleziony w 2014 roku, a formalnie opisany 9 lat później przez Lindsay Zanno i wspólników.

Materiał kopalny

Holotyp o numerze katalogowym NCSM 29373 to niekompletny szkielet młodocianego osobnika, u którego zachowała się dość duża, lecz rozczłonkowana czaszka, kręgi szyjne, grzbietowe wraz z żebrami, krzyżowe i ogonowe z szewronami (u części kręgów zachowały się również wyrostki kolczyste) obydwie łopatki, prawa kość ramienna, lewa kość łokciowa, kość promieniowa, kości prawej dłoni oraz lewa kość kulszowa. (zob. rys.obok)

Budowa i systematyka

Iani to średniej wielkości dwunożny iguanodont charakteryzujący się obecnością trzech zębów na kości przedszczękowej. Ogólne jego uzębienie było podobne jak u innych ornitopodów, w szczególności do Tenontosaurus oraz Qantassaurus. Reszta jego unikatowych cech dotyczy kości czaszki, szczególnie czołowej, łuskowej, puszki mózgowej oraz wcześniej wspomnianej kości przedszczękowej.

Zanno i in. (2023) uznali, że Iani jest bazalnym iguanodontem. Ich zdaniem ten takson jest formą przejściową między Tenontosaurus a bardziej zaawansowanymi przedstawicielami Rhabdodontidae.

Etymologia

Nazwa rodzajowa Iani nawiązuje do rzymskiego boga Janusa, który przewodniczy przemianom i odnosi się do zmieniającej się fauny i flory w połowie kredy w zachodniej Ameryce Północnej. Epitet gatunkowy smithi honoruje Joshuę Aarona Smitha za jego wkład w rozwój paleontologi.

Spis gatunków

Iani	Zanno, Gates, Terry, Ayrahami, Tucker i Makovicky, 2023
I. smithi	Zanno, Gates, Terry, Ayrahami, Tucker i Makovicky, 2023

Bibliografia

Zanno, L.E., Gates, T.A., Avrahami, H.M., Tucker, R.T. & Makovicky, P.J. (2023) "An early-diverging iguanodontian (Dinosauria: Rhabdodontomorpha) from the Late Cretaceous of North America". PLoS ONE 18(6): e0286042. doi:10.1371/journal.pone.0286042