Bisticeratops

Autor:

Paweł Konarzewski

---

Bisticeratops (bisticeratops)
Długość	ok. 7 m
Dieta	roślinożerny
Miejsce	USA - Nowy Meksyk (formacja Kirtland - ogniwo Farmington)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 74 Ma późna kreda (kampan)
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Ceratopsia Ceratopsoidea Ceratopsidae Chasmosaurinae
Czaszka holotypowa Bisticeratops. Fot. Lee Ruk [3]
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":4,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003ELokalizacja holotypu \u003Ci\u003EBisticeratops\u003C/i\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"Lokalizacja holotypu Bisticeratops\n","link":"","lat":36.707999999999998408384271897375583648681640625,"lon":-108.349999999999994315658113919198513031005859375,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Bisticeratops to rodzaj ceratopsyda z kladu Chasmosaurinae żyjącego w późnej kredzie ok. 74 mln lat temu na terenie USA. Holotyp został odnaleziony w 1975 roku przez zespół terenowy Uniwersytetu Arizony. Wcześniej uważano go za jeden z okazów Pentaceratops.

Materiał kopalny

Sylwetka Bisticeratops wraz z zaznaczeniem na biało odnalezionych elementów. Autorka: Skye McDavid [1]

Holotyp o numerze katalogowym NMMNH P-50000 to prawie kompletna czaszka pozbawiona kości ciemieniowej, lewej części kości łuskowej, rogów naodcznych (zachował się jedynie odlew prawego, oryginalny zaginął), lewej kości jarzmowej, kwadratowej i przedzębowej oraz dwóch kości zębowych. Na prawej stronie czaszki znajdują się ślady ugryzień spowodowanych przez tyranozauryda z których część wykazuje oznaki gojenia. Osobnik przeżył atak drapieżnika (Dalman i Lucas, 2018).

Budowa

Bisticeratops swoim wyglądem przypomina pozostałych przedstawicieli Chasmosaurinae. Nie odnaleziono elementów ciemieniowych kryzy i nie jest znana jej ornamentacja. Okna w kryzie są zbliżone wyglądem do tych u Pentaceratops. Zachowana część łuskowa kryzy jest podobnie wydłużona jak u Pentaceratops . Długość odkrytej czaszki od kości rostralnej do złamanego końca kości łuskowej wynosi 175 cm. Posiada dwa rogi naodczone silnie zakrzywione do przodu o długości ok. 70 cm oraz mniejszy znajdujący się na nosie (Dalman i in., 2022).

Systematyka

Czaszka nienazwanego chasmozauryna z formacji Almond, bliskiego kuzyna Bisticeratops. Na biało odnalezione części. Autor: Montanoceratops [2]

Analiza filogenetyczna przeprowadzona przez autorów wykazała bliskie pokrewieństwo omawianego dinozaura z nienazwanym chasmozaurynem z formacji Almond. Być może jest członkiem nowego kladu chasmozaurynów nie należącego do Triceratopsini i odrębnego wobec innych południowych chasmozaurynów z Laramidii, takich jak Pentaceratops.

Paleośrodowisko

W ogniwie Farmington znajdują się aluwialne muły i nadbrzeżne osady piaskowe powstałe w kanałach odwadniających przybrzeżną równinę na śródlądowym wybrzeżu Ameryki Północnej. Fauna z tego miejsca jest uboga w kręgowce. W innych jednostkach formacji Kirtland odnaleziono ryby, żółwie, krokodyle, kałamarnice, pterozaury oraz ssaki. Fauna dinozaurów z tej formacji jest zróżnicowana i odkryto liczne teropody: cenagnatydy, dromeozaurydy, ornitomimidy, owiraptorozaury, troodontydy, tyranozaurydy i ptaki oraz roślinożerców: ankylozaurydy, nodozaurydy, chasmozauryny, centrozauryny, hadrozaurydy, pachycefalozaurydy oraz tytanozaury.

Etymologia

Nazwa rodzajowa Bisticeratops nawiązuje do miejsca odnalezienia szczątków ceratopsa, czyli rezerwatu Bisti/De-Na-Zin znajdującego się w hrabstwo San Juan. Drugi człon oznacza "rogate oblicze". Epitet gatunkowy froeseorum honoruje zmarłego Edgara Froese, założyciela zespołu Tangerine Dream i jego syna Jerome'a Froese, byłego członka Tangerine Dream oraz założyciela i lidera zespołu muzyki instrumentalnej Loom.

Spis gatunków

Bisticeratops	Dalman, Jasinski i Lucas, 2022
B. froeseorum	Dalman, Jasinski i Lucas, 2022

Bibliografia

Dalman, S. G., & Lucas, S. G. (2018). "New evidence for predatory behaviour in Tyrannosaurid dinosaurs from the Kirtland Formation (Late Cretaceous, Campanian)", Northwestern New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin, 79, 113-124 [4]

Dalman, S., Jasinski, S., & Lucas, S. (2022). "A New Chasmosaurine Ceratopsid from the Upper Cretaceous (Campanian) Farmington Member of the Kirtland Formation, New Mexico". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin. 90: 127–153 [5]