Nipponosaurus
| Autor: | Maciej Ziegler |
| Korekta: | Tomasz Sokołowski, Paweł Konarzewski |
| Nipponosaurus (nipponozaur) | |
|---|---|
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | Rosja - wyspa Sachalin
(górne osady grupy Yezo) |
| Czas | |
| Systematyka | Dinosauria |
 Zrekonstruowany szkielet Nippomosaurus. Fot. Kabacchi [1] | |
Wstęp
Nipponosaurus to późnokredowy lambeozauryn z Azji. Był pierwszym odkrytym japońskim dinozaurem, lecz obecnie miejsce znalezienia należy do Rosji.
Historia odkryć
Holotyp znaleziono podczas budowy szpitala w Prefekturze Karafuto w listopadzie 1934 roku. Po drugiej wojnie światowej obszar ten znalazł się pod panowaniem Rosji. Miejscowość w której dokonano odkrycia nazywa się dzisiaj Sinegorsk i znajduje się na wyspie Sachalin. Pozostały materiał odnaleziono w 1937 roku.
Materiał kopalny
Holotyp (UHR 06590) zawiera słabo zachowane kości i składa się z: niekompletnej czaszki (m.in. z lewej kości szczękowej, przedszczękowej, ciemieniowej, jarzmowej, części żuchwy i różnych innych fragmentów czaszki) i szkieletu pozaczaszkowego (kręgi szyjne, sześć trzonów kręgów grzbietowych, dwa trzony kręgów krzyżowych, prawie kompletna seria kręgów ogonowych, kończyny przednie pozbawione prawej łopatki i kości ramiennej, lewa kości biodrowa, obydwie kości kulszowe i prawie kompletne kończyny tylne). Szczątki te nalezały do młodocianego osobnika i pochodzą z górnych osadów grupy Yezo.
Budowa i systematyka
Nipponozaur to niewielki lambeozauryn różniący się od swoich kuzynów budową kości zębowej oraz łokciowej. Kość łokciowa w porównaniu do kości udowej jest bardzo krótka. Stosunek ten wynosi 0,49 (np. 0,64 u Hypacrosaurus stebingeri; 0,63 u Kazaklambia oraz Lambeosaurus sp. - 0,61). Cecha ta świadczy o krótkich przednich kończynach oraz możliwym dwunożnym sposobie poruszania się (Takasaki i in., 2018).
Większość badaczy uznaje Nipponosaurus za lambeozauryna, jednak jego pozycja wewąntrz kladu jest niepewna. Suzuki i in. (2004), Sues i Avieranov (2009) oraz Cruzado-Caballero i in. (2010) uważają, że bliskim krewnym nipponozaura jest hipakrozaur. W 2008 roku Godefroit wraz z współautorami stwierdzili, że omawiany rodzaj jest nomen dubium ze względu na młody wiek okazu typowego oraz wątpliwości cech diagnostycznych podanych przez Suzukiego i in. (2004). Jednak Takasaki i współpracownicy (2018) wyróżnili trzy nowe autapomorfie niewystępujące u innych lambeozaurynów. Ich zdaniem najbliższymi kuzynami Nipponosaurus są Blasisaurus i Arenysaurus.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Nipponosaurus dosłownie znaczy "japoński jaszczur". Epitet gatunkowy sachalinensis jest zaczerpnięty z miejsca odnalezienia holotypu - wyspy Sachalin.
Spis gatunków
| Nipponosaurus | Nagao, 1936 |
| N. sachalinensis | Nagao, 1936 |
Bibliografia
Cruzado-Caballero, P., Pereda-Suberbiola, X., & Ruiz-Omeñaca, J. I. (2010). "Blasisaurus canudoi gen. et sp. nov., a new lambeosaurine dinosaur (Hadrosauridae) from the latest Cretaceous of Arén (Huesca, Spain)". Canadian Journal of Earth Sciences, 47(12), 1507-1517. doi:10.1139/E10-081
Godefroit, P., Hai, S., Yu, T. & Lauters, P. (2008) "New hadrosaurid dinosaurs from the uppermost Cretaceous of north−eastern China". Acta Palaeontologica Polonica 53 (1): 47–74. doi:10.4202/app.2008.0103
Nagao, T. (1936). "Nipponosaurus sachalinensis: a new genus and species of trachodont dinosaur from Japanese Saghalien". Journal of the Faculty of Science, Hokkaido Imperial University. Ser. 4, Geology and mineralogy, 3(2), 185-220.
Prieto-Márquez, A. (2010) "Global phylogeny of Hadrosauridae (Dinosauria: Ornithopoda) using parsimony and Bayesian methods" Zoological Journal of the Linnean Society, 159, 435-502. doi: 10.1111/j.1096-3642.2009.00617.x
Sues, H.-D. & Averianov, A. (2009) "A new basal hadrosauroid dinosaur from the Late Cretaceous of Uzbekistan and the early radiation of duck-billed dinosaurs" Proceedings of the Royal Society of London: B, 276, 2549-2555. doi:10.1098/rspb.2009.0229
Suzuki, D., Weishampel, D.B. & Minoura, N. (2004) "Nipponosaurus sachalinensis (Dinosauria; Ornithopoda): Anatomy and systematic position within Hadrosauridae" Journal of Vertebrate Paleontology, 24(1), 145-164. doi:10.1671/A1034-11
Takasaki, R., Chiba, K., Kobayashi, Y., Currie, P. J., & Fiorillo, A. R. (2018). "Reanalysis of the phylogenetic status of Nipponosaurus sachalinensis (Ornithopoda: Dinosauria) from the Late Cretaceous of southern Sakhalin". Historical Biology, 30(5), 694-711. doi:10.1080/08912963.2017.1317766
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Nipponosaurus.jpg){kind=link}