Daxiatitan
| Autor: | Korekta: |
| Maciej Ziegler | Adrian Tkocz |
| Daxiatitan (daksiatytan) | |
|---|---|
| Długość: | >30 m |
| Masa: | ? t |
| Miejsce występowania: | Chiny - prowincja Gansu
(basen Lanzhou, grupa Hekou) |
| Czas występowania | 145-99 Ma
wczesna kreda |
| Systematyka | Dinosauria |
| Plik:Futalongkosaurus.jpg
Być może podobnie wyglądał Daxiatitan - rekonstrukcja Futalongkosaurus. Autor: Fabio Pastori [1]. | |
Wstęp
Daxiatitan to rodzaj gigantycznego bazalnego somfospondyla, żyją cego we wczesnej kredzie (wiek bliżej nieokreślony) na terenie obecnych Chin. Opisano go w 2008 roku na podstawie niekompletnego szkieletu odkrytego w osadach grupy Hekou (basen Lanzhou, prowincja Gansu, Chiny).
W tych samych osadach co Daxiatitan odnaleziono też innego olbrzymiego tytanozaurokształtnego zauropoda - Huanghetitan liujiaxiaensis, dużego iguanodonta Lanzhousaurus oraz wiele innych dinozaurów, ryb i żółwi.
Etymologia
Nazwa rodzajowa odnosi się do miejsca znalezienia szczą tków zauropoda. Daxia to chińska nazwa jednego z dopływów Żółtej Rzeki, który płynie przez obszar Linxia w prowincji Gansu. Drugi człon nazwy (titan) to słowo często wykorzystywane do nadawania nazw zauropodom (w szczególności tytanozaurokształtnym), symbolizują ce wielkość. Pochodzi z języka greckiego. Z kolei epitet gatunkowy (binglingi) pochodzi od tybetańskiego słowa Bingling, oznaczają cego 100.000 buddów. Odnosi się ona do świą tyni Bingling, słynnej atrakcji turystycznej niedaleko tamy Liujiaxia, około 80 km na południowy zachód od Lanzhou - stolicy Gansu.
Materiał kopalny
Holotyp to niekompletny szkielet zawierają cy: dziesięć tylnych kręgów szyjnych, dziesięć grzbietowych, dwa przednie kręgi ogonowe, części żeber szyjnych i piersiowych, łuk termalny, prawą łopatkę i kość kruczą oraz prawą kość udową (177 cm).
Okaz typowy oznaczony numerem katalogowym GSLTZP03–001 znajduje się w Centrum Badań i Eksploatacji Skamieniałości w Trzeciej Akademii Geologii i Eksploatacji Zasobów Mineralnych Prowincji Gansu w Lanzhou (Fossil Research and Development Center of the Third Geology and Mineral Resources Exploration Academy of Province Gansu).
Budowa i rozmiary
Olbrzymie (o długości 91 cm) kręgi szyjne daksiatytana wskazują , że był to jeden z największych dinozaurów z Azji. Długość szyi oszacowano na ponad 12 m. Porównanie z długoszyim, znacznie prymitywniejszym euzauropodem Mamenchisaurus hochuanensis (szyja ok. 47% długości całkowitej) sugeruje zwierzę o długości 30 m. Szyja daksiatytana była jednak zaokrą glona i gruba, w przeciwieństwie do smukłej szyi mamenchizaura. Jeżeli Daxiatitan miał bardziej typowe proporcje (np. długi ogon), to jego długość musiała znacznie przekraczać 30 m.
Niezwykłą cechą jest budowa kości udowych, z dystalnymi kłykciami skośnymi górnobocznie pod ką tem ok. 10° w porównaniu do osi kości udowej oraz tylnowewnętrznie i przedniozewnętrznie w widoku od dołu, co wskazuje na styl chodzenia zwierzęcia z mocno rozsuniętymi bocznie kończynami.
Pozycja filogenetyczna
Analiza kladystyczna ujawniła pozycję między rodzajami Euhelopus i Malawisaurus, co dowodzi, że Daxiatitan jest bazalnym przedstawicielem Somphospondyli.
Spis gatunków
| Daxiatitan | You, Li, Zhou i Ji Q., 2008 |
|---|---|
| D. binglingi | You, Li, Zhou i Ji Q., 2008 |
Bibliografia
You, H.-L.; Li, D.-Q.; Zhou, L.-Q.; and Ji, Q (2008) "Daxiatitan binglingi: a giant sauropod dinosaur from the Early Cretaceous of China". Gansu Geology 17(4), 1-10.]
