Abydosaurus: Różnice pomiędzy wersjami
m (Somphospondyli? ryc.) |
|||
Linia 6: | Linia 6: | ||
|- | |- | ||
| [[Maciej Ziegler]] | | [[Maciej Ziegler]] | ||
− | | [[Marcin Szermański]] | + | | [[Marcin Szermański]], [[Krzysztof Lichota]], [[Tomasz Singer]], [[Tomasz Skawiński]] |
− | [[Krzysztof Lichota]] | ||
− | |||
− | [[Tomasz Singer]] | ||
− | |||
− | [[Tomasz Skawiński]] | ||
|} | |} | ||
</small> | </small> | ||
Linia 53: | Linia 48: | ||
[[Macronaria]] | [[Macronaria]] | ||
− | [[Brachiosauridae]] | + | [[Titanosauriformes]] |
+ | |||
+ | [[Brachiosauridae]] (? [[Somphospondyli]])<ref>Martínez, R.D.F., Lamanna, M.C., Novas, F.E., Ridgely, R.C., Casal, G.A., Martínez, J.E, Vita, J.R. & Witmer, L.M. (2016) A Basal Lithostrotian Titanosaur (Dinosauria: Sauropoda) with a Complete Skull: Implications for the Evolution and Paleobiology of Titanosauria. PLoS ONE 11(4): e0151661. [[doi:10.1371/journal.pone.0151661]]</ref> | ||
|- | |- | ||
− | | colspan=2 |[[Plik: | + | | colspan=2 |[[Plik:Abydosaurus_by_kahless28.jpg|350px|]] |
− | <small> | + | <small>Autor: [[Jakub Kowalski]] [http://www.deviantart.com/art/Abydosaurus-167962586].</small> |
|} | |} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
− | ''Abydosaurus'' to [[rodzaj]] brachiozauryda ze "środkowej" kredy, który żył na terenie dzisiejszego stanu Utah. Jest ważnym odkryciem, gdyż do niego należała pierwsza kompletna czaszka kredowego amerykańskiego zauropoda. Jego szczą
tki znaleziono w osadach formacji [[Cedar Mountain]], blisko podstawy ogniwa Mussentuchit. | + | ''Abydosaurus'' to [[rodzaj]] [[Titanosauriformes|tytanozaurokształtnego]] [[zauropod]]a - prawdopodobnie [[Brachiosauridae|brachiozauryda]] - ze "środkowej" kredy, który żył na terenie dzisiejszego stanu Utah. Jest ważnym odkryciem, gdyż do niego należała pierwsza kompletna czaszka kredowego amerykańskiego zauropoda. Jego szczą
tki znaleziono w osadach formacji [[Cedar Mountain]], blisko podstawy ogniwa Mussentuchit. |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
− | Nazwa [[rodzaj]]owa powstała przez | + | Nazwa [[rodzaj]]owa powstała przez połączenie pochodzących z greki słów ''sauros'' (jaszczur) i nazwy Abydos - miasta położonego nad Nilem (obecnie El Araba el Madfuna), które miało być miejscem pochówku Ozyrysa - egipskiego boga życia, śmierci i urodzaju, co jest aluzją
do [[holotyp]]u ''Abydosaurus'', którego czaszkę i szyję znaleziono w kamieniołomie górują
cym nad rzeką
Green River. Epitet [[gatunek|gatunkowy]] honoruje [[John McIntosh|Johna "Jacka" McIntosha]] za jego wsparcie dla Dinosaur National Monument i badania nad zauropodami. |
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
Linia 73: | Linia 70: | ||
==Budowa== | ==Budowa== | ||
+ | [[Plik:Abydosaurus.jpg|thumb|right|200px|Czaszka. Fot.: Jeff Wilson i John Whitlock [http://www.nps.gov/dino/parknews/new-dino-images.htm].]] | ||
+ | |||
{{Szablon: diagnoza}} | {{Szablon: diagnoza}} | ||
− | ''Abydosaurus'' cechuje się skierowanym do przodu bocznym wyrostkiem nosowym z brakiem tylnego haka, nosowym wyrostkiem kości szczękowej z grzbietowym połą
czeniem z kością
nosową
, kośćmi nosowymi | + | ''Abydosaurus'' cechuje się skierowanym do przodu bocznym wyrostkiem nosowym z brakiem tylnego haka, nosowym wyrostkiem kości szczękowej z grzbietowym połą
czeniem z kością
nosową
, kośćmi nosowymi pokrywającymi się niesymetrycznie w linii środkowej, mniejszymi od oczodołów nozdrzami zewnętrznymi, górnymi koronami zębów przesuniętymi dystalnie, trzonkami górnych zębów skręconymi w łuk o ką
cie prawie 45° i starciami zębów obecnymi tylko przyśrodkowo (diagnoza za [[Dan Chure|Chure]] i in., [[2010]]). Jego zęby były cieńsze niż zęby wcześniejszych brachiozaurydów, co wpisuje się w trend zmniejszania ich szerokości zaobserwowany u wielu innych grup zauropodów. |
W relacjach prasowych można spotkać się z twierdzeniami, że odnalezione osobniki są
młode - jednak jest to kwestia nierozstrzygnięta, choć to dość prawdopodobnie, gdy weźmie się pod uwagę rozmiary odnalezionych osobników. Jak nieoficjalnie podaje [[Brooks Britt]], miały one ok. 9 m długości i ok. 3 m wysokości. Jednak obliczenia na podstawie długości kości ramiennych ''[[Brachiosaurus]] altithorax'' i ''[[Giraffatitan]] brancai'' wskazują
, że powinny mieć prawie dwukrotnie więcej. W każdym razie odnalezione czaszki mierzyły ok. 0,5 m długości a kość ramienna przypisana do ''Abydosaurus'' - ok. 1,6 m - tyle ile u ''[[Cedarosaurus]]'' (lecz jest znacznie szersza u tego pierwszego). | W relacjach prasowych można spotkać się z twierdzeniami, że odnalezione osobniki są
młode - jednak jest to kwestia nierozstrzygnięta, choć to dość prawdopodobnie, gdy weźmie się pod uwagę rozmiary odnalezionych osobników. Jak nieoficjalnie podaje [[Brooks Britt]], miały one ok. 9 m długości i ok. 3 m wysokości. Jednak obliczenia na podstawie długości kości ramiennych ''[[Brachiosaurus]] altithorax'' i ''[[Giraffatitan]] brancai'' wskazują
, że powinny mieć prawie dwukrotnie więcej. W każdym razie odnalezione czaszki mierzyły ok. 0,5 m długości a kość ramienna przypisana do ''Abydosaurus'' - ok. 1,6 m - tyle ile u ''[[Cedarosaurus]]'' (lecz jest znacznie szersza u tego pierwszego). | ||
Linia 98: | Linia 97: | ||
http://news.byu.edu/archive10-feb-abydosaurus.aspx | http://news.byu.edu/archive10-feb-abydosaurus.aspx | ||
+ | |||
+ | <references/> | ||
</small> | </small> | ||
Wersja z 17:18, 29 maj 2016
Autor: | Korekta: |
Maciej Ziegler | Marcin Szermański, Krzysztof Lichota, Tomasz Singer, Tomasz Skawiński |
Abydosaurus (abydozaur) | |
---|---|
Długość: | ok. 18-19 m |
Masa: | ? t |
Miejsce występowania: | USA - Utah
(formacja Cedar Mountain - ogniwo Mussentuchit) |
Czas występowania | ok. 104,5±1 (?-98) Ma
wczesna-?późna kreda (późny alb- ?wczesny cenoman) |
Systematyka | Dinosauria |
Autor: Jakub Kowalski [2]. |
Wstęp
Abydosaurus to rodzaj tytanozaurokształtnego zauropoda - prawdopodobnie brachiozauryda - ze "środkowej" kredy, który żył na terenie dzisiejszego stanu Utah. Jest ważnym odkryciem, gdyż do niego należała pierwsza kompletna czaszka kredowego amerykańskiego zauropoda. Jego szczą tki znaleziono w osadach formacji Cedar Mountain, blisko podstawy ogniwa Mussentuchit.
Etymologia
Nazwa rodzajowa powstała przez połączenie pochodzących z greki słów sauros (jaszczur) i nazwy Abydos - miasta położonego nad Nilem (obecnie El Araba el Madfuna), które miało być miejscem pochówku Ozyrysa - egipskiego boga życia, śmierci i urodzaju, co jest aluzją do holotypu Abydosaurus, którego czaszkę i szyję znaleziono w kamieniołomie górują cym nad rzeką Green River. Epitet gatunkowy honoruje Johna "Jacka" McIntosha za jego wsparcie dla Dinosaur National Monument i badania nad zauropodami.
Materiał kopalny
Holotyp (DINO 16488) to kompletna, artykułowana czaszka połą czona z czterema kręgami szyjnymi.
Materiał przypisany to kości czaszki trzech osobników - niemal kompletna i artykułowaną czaszka (DINO 17849), artykułowany pysk (DINO 17848) oraz puszkę mózgowa i góra czaszki (DINO 39727).
Najprawdopodobniej do tego gatunku należały też znalezione w tym samym miejscu niekompletna miednica i kość krzyżowa połą czona z ogonem, łopatka, kość ramienna i śródręcze.
Budowa
Uwaga! Poniższy fragment przedstawia szczegółowe dane i może wymagać od Czytelnika znajomości fachowych pojęć anatomicznych. |
Abydosaurus cechuje się skierowanym do przodu bocznym wyrostkiem nosowym z brakiem tylnego haka, nosowym wyrostkiem kości szczękowej z grzbietowym połą czeniem z kością nosową , kośćmi nosowymi pokrywającymi się niesymetrycznie w linii środkowej, mniejszymi od oczodołów nozdrzami zewnętrznymi, górnymi koronami zębów przesuniętymi dystalnie, trzonkami górnych zębów skręconymi w łuk o ką cie prawie 45° i starciami zębów obecnymi tylko przyśrodkowo (diagnoza za Chure i in., 2010). Jego zęby były cieńsze niż zęby wcześniejszych brachiozaurydów, co wpisuje się w trend zmniejszania ich szerokości zaobserwowany u wielu innych grup zauropodów.
W relacjach prasowych można spotkać się z twierdzeniami, że odnalezione osobniki są młode - jednak jest to kwestia nierozstrzygnięta, choć to dość prawdopodobnie, gdy weźmie się pod uwagę rozmiary odnalezionych osobników. Jak nieoficjalnie podaje Brooks Britt, miały one ok. 9 m długości i ok. 3 m wysokości. Jednak obliczenia na podstawie długości kości ramiennych Brachiosaurus altithorax i Giraffatitan brancai wskazują , że powinny mieć prawie dwukrotnie więcej. W każdym razie odnalezione czaszki mierzyły ok. 0,5 m długości a kość ramienna przypisana do Abydosaurus - ok. 1,6 m - tyle ile u Cedarosaurus (lecz jest znacznie szersza u tego pierwszego).
Spis gatunków
Abydosaurus | Chure, Britt, Whitlock i Wilson, 2010 |
---|---|
A. mcintoshi | Chure, Britt, Whitlock i Wilson, 2010 |
Bibliografia
Źródła naukowe:
Chure, D., Britt, B.B., Whitlock, J.A. & Wilson, J.A. (2010) "First complete sauropod dinosaur skull from the Cretaceous of the Americas and the evolution of sauropod dentition". Naturwissenschaften, opublikowany online przed drukiem 24.02.2010, doi 10.1007/s00114-010-0650-6
Inne:
http://en.wikipedia.org/wiki/Cedar_Mountain_Formation#Stratigraphy
http://news.byu.edu/archive10-feb-abydosaurus.aspx
- ↑ Martínez, R.D.F., Lamanna, M.C., Novas, F.E., Ridgely, R.C., Casal, G.A., Martínez, J.E, Vita, J.R. & Witmer, L.M. (2016) A Basal Lithostrotian Titanosaur (Dinosauria: Sauropoda) with a Complete Skull: Implications for the Evolution and Paleobiology of Titanosauria. PLoS ONE 11(4): e0151661. doi:10.1371/journal.pone.0151661