Bisticeratops

Autor: Paweł Konarzewski

---

Bisticeratops (bisticeratops)
Dieta:	roślinożerny
Miejsce występowania:	USA - Nowy Meksyk (formacja Kirtland - ogniwo Farmington)
Czas występowania	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 74 Ma późna kreda (kampan)
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Ceratopsia Ceratopsoidea Ceratopsidae Chasmosaurinae
Rekonstrukcja Bisticeratops. Na biało odnalezione elementy. Autorka: Skye McDavid [3]
Mapa znalezisk:
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":4,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003ELokalizacja holotypu \u003Ci\u003EBisticeratops\u003C/i\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"Lokalizacja holotypu Bisticeratops\n","link":"","lat":36.707999999999998408384271897375583648681640625,"lon":-108.349999999999994315658113919198513031005859375,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Bisticeratops to rodzaj ceratopsyda z kladu Chasmosaurinae żyjącego w późnej kredzie ok. 74 mln lat temu na terenach USA. Okaz został odnaleziony w 1975 roku przez zespół terenowy Uniwersytetu Arizony. Wcześniej uważano go za jeden z gatunków Pentaceratops.

Materiał kopalny

Czaszka Bisticeratops. Fot. Lee Ruk [1]

Holotyp o numerze NMMNH P-50000 stanowi prawie kompletna czaszka pozbawiona kości ciemieniowej, lewej części kości łuskowej, rogów naodcznych (zachował się jedynie odlew prawego, oryginalny zaginął), lewej kości jarzmowej, kwadratowej i przedzębowej oraz dwóch kości zębowych. Na prawej stronie czaszki znajdują się ślady ugryzień spowodowanych przez tyranozauryda z których część wykazuje oznaki gojenia. Osobnik przeżył atak drapieżnika (Dalman i Lucas, 2018).

Budowa

Bisticeratops swoim wyglądem przypomina pozostałych przedstawicieli Chasmosaurinae. Nie odnaleziono elementów ciemieniowych kryzy i nie jest znana jej ornamentacja. Zachowana część łuskowa kryzy jest podobnie wydłużona, jak u Pentaceratops. Długość odkrytej czaszki od kości rostralnej do złamanego końca kości łuskowej wynosi 175 cm. Posiada dwa rogi naodczone o długości ok. 70 cm silnie zakrzywione do przodu oraz mniejszy znajdujący się na nosie (Dalman i in., 2022).

Systematyka

Czaszka nienazwanego chasmozauryna z formacji Almond, bliskiego kuzyna Bisticeratops. Na biało odnalezione części. Autor: Montanoceratops [2]

Analiza przeprowadzona przez autorów wykazała bliskie pokrewieństwo omawianego dinozaura z nienazwanym chasmozaurynem z formacji Almond. Być może jest członkiem nowego kladu chasmozaurynów nie należącego do Triceratopsini i odrębnej wobec innych południowych chasmozaurynów z Laramidii, takich jak Pentaceratops.

Paleośrodowisko

W Farmington znajdują się aluwialne muły i nadbrzeżne osady piaskowe powstałe w kanałach odwadniających przybrzeżną równinę na śródlądowym wybrzeżu Ameryki Północnej. Fauna z tego miejsca jest uboga w kręgowce. W innych jednostkach formacji Kirtland odnaleziono ryby, żółwie, krokodyle, kałamarnice, pterozaury oraz ssaki. Fauna dinozaurów z tej formacji jest zróżnicowana i odkryto liczne teropody: cenagnatydy, dromeozaurydy, ornitomimidy, owiraptorozaury, troodontydy, tyranozaurydy i ptaki oraz roślinożerców: ankylozaurydy, nodozaurydy, chasmozauryny, centrozauryny, hadrozaurydy, pachycefalozaurydy oraz tytanozaury.

Etymologia

Nazwa rodzajowa Bisticeratops nawiązuje do miejsca odnalezienia szczątków ceratopsa w rezerwacie Bisti/De-Na-Zin znajdującego się w hrabstwo San Juan. Drugi człon oznacza "rogate oblicze". Epitet gatunkowy froeseorum honoruje zmarłego Edgara Froese, założyciela zespołu Tangerine Dream i jego syna Jerome'a Froese, byłego członka Tangerine Dream oraz założyciela i lidera zespołu muzyki instrumentalnej Loom.

Spis gatunków

Bisticeratops	Dalman, Jasinski i Lucas, 2022
B. froeseorum	Dalman, Jasinski i Lucas, 2022

Bibliografia

Dalman, S. G., & Lucas, S. G. (2018). New evidence for predatory behaviour in Tyrannosaurid dinosaurs from the Kirtland Formation (Late Cretaceous, Campanian), Northwestern New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin, 79, 113-124 [4]

Dalman, S., Jasinski, S., & Lucas, S. (2022). A New Chasmosaurine Ceratopsid from the Upper Cretaceous (Campanian) Farmington Member of the Kirtland Formation, New Mexico. New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin. 90: 127–153 [5]