Cedrorestes: Różnice pomiędzy wersjami
m |
|||
| Linia 10: | Linia 10: | ||
|miejsce = [[USA]] - Utah | |miejsce = [[USA]] - Utah | ||
<small>([[formacja]] [[Cedar Mountain]], górne warstwy ogniwa Yellow Cat)</small> | <small>([[formacja]] [[Cedar Mountain]], górne warstwy ogniwa Yellow Cat)</small> | ||
| − | |czas = {{Występowanie| | + | |czas = {{Występowanie|139|134.6}} |
| − | ok. | + | ok. 139-134,6 [[Ma]] <ref>Joeckel, R. M., Ludvigson, G. A., Möller, A., Hotton, C. L., Suarez, M. B., Suarez, C. A., ... & Hendrix, B. (2020). "Chronostratigraphy and terrestrial palaeoclimatology of Berriasian–Hauterivian strata of the Cedar Mountain Formation, Utah, USA". Geological Society, London, Special Publications, 498(1), 75-100. [[doi:10.1144/SP498-2018-133]]</ref><br> |
<small>wczesna [[kreda]] ([[walanżyn]])</small> | <small>wczesna [[kreda]] ([[walanżyn]])</small> | ||
|systematyka = | |systematyka = | ||
| Linia 17: | Linia 17: | ||
[[Ornithischia]] | [[Ornithischia]] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
[[Ornithopoda]] | [[Ornithopoda]] | ||
| Linia 29: | Linia 25: | ||
|grafika = Life_restoration_of_Hippodraco.jpg | |grafika = Life_restoration_of_Hippodraco.jpg | ||
| − | |podpis = Rekonstrukcja [[Hippodraco]]. Cedrorest mógł wyglądać podobnie. Autor: Lukas Panzarin. | + | |podpis = Rekonstrukcja ''[[Hippodraco]]''. ''Cedrorest'' mógł wyglądać podobnie. Autor: Lukas Panzarin. |
|PorównanieGrupa = | |PorównanieGrupa = | ||
|PorównanieDługość = | |PorównanieDługość = | ||
| Linia 38: | Linia 34: | ||
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| − | Nazwa rodzajowa ''Cedrorestes'' oznacza "mieszkaniec góry cedrowej" ( od greckich słów | + | Nazwa rodzajowa ''Cedrorestes'' oznacza "mieszkaniec góry cedrowej" ( od greckich słów ''cedrus'' (cedr), ''oros'' (góra) i ''-etes'' (mieszkaniec)) co odnosi się do nazwy formacji geologicznej, w której odnaleziono jego szczątki. Epitet gatunkowy odnosi się zaś do Michaela Crichtona, amerykańskiego pisarza, autora licznych thrillerów i technothrillerów, w tym "Parku Jurajskiego". |
==Odkrycie szczątków i materiał kopalny== | ==Odkrycie szczątków i materiał kopalny== | ||
Pozostałości cedroresta zostały odkryte w 2001 roku na terenie [[formacja geologiczna|formacji]] Cedar Mountain w stanie Utah (Carpenter i inni, 2002). Opisane zostały sześć lat później. | Pozostałości cedroresta zostały odkryte w 2001 roku na terenie [[formacja geologiczna|formacji]] Cedar Mountain w stanie Utah (Carpenter i inni, 2002). Opisane zostały sześć lat później. | ||
[[Holotyp]] cedroresta (DMNH 47994) to fragmenty kilku żeber, zrośnięta kość krzyżowa, lewa kość biodrowa, fragment prawej kości biodrowej, prawa kość piszczelowa, prawa trzecia kość śródstopia oraz skostniałe ścięgna. | [[Holotyp]] cedroresta (DMNH 47994) to fragmenty kilku żeber, zrośnięta kość krzyżowa, lewa kość biodrowa, fragment prawej kości biodrowej, prawa kość piszczelowa, prawa trzecia kość śródstopia oraz skostniałe ścięgna. | ||
| − | Od innych | + | Od innych dinozaurów, wyróżnia się, m.in. budową kości biodrowej, która zawiera mozaikę cech, charakterytycznych dla iguanodontów oraz hadrozaurów ( ale patrz McDonald i inni(2010)). |
| + | |||
==Budowa i tryb życia== | ==Budowa i tryb życia== | ||
Cedrorest był zapewne typowym przedstawicielem taksonu [[Iguanodontia]], czyli dużym roślinożercą, zdolnym do poruszania się na dwóch lub na czterech kończynach. Prawdopodobnie miał muskulaturę kończyn podobną do tej występującej u [[Hadrosauridae|hadrozaurów]], jednak opisania ich dokładnego funkcjonowania są potrzebne kolejne szczątki tego dinozaura. | Cedrorest był zapewne typowym przedstawicielem taksonu [[Iguanodontia]], czyli dużym roślinożercą, zdolnym do poruszania się na dwóch lub na czterech kończynach. Prawdopodobnie miał muskulaturę kończyn podobną do tej występującej u [[Hadrosauridae|hadrozaurów]], jednak opisania ich dokładnego funkcjonowania są potrzebne kolejne szczątki tego dinozaura. | ||
| Linia 49: | Linia 46: | ||
==Systematyka i ważność taksonu== | ==Systematyka i ważność taksonu== | ||
Cedrorest początkowo był uznawany za członka rodziny hadrozaurów., jednakże obecnie uznaje się go za bardziej [[takson bazalny|bazalną]] formę, należącą do [[klad|kladu]] [[Styracosterna]] (patrz na przykład Poole (2022). | Cedrorest początkowo był uznawany za członka rodziny hadrozaurów., jednakże obecnie uznaje się go za bardziej [[takson bazalny|bazalną]] formę, należącą do [[klad|kladu]] [[Styracosterna]] (patrz na przykład Poole (2022). | ||
| − | W 2007 roku Kirkland i Madsen uznali cedroresta za [[synonim|młodszy synonim]] innego iguanodonta z rodzaju [[Planicoxa]], opisanego sześć lat wcześniej i znalezionego w tej samej formacji co ''Cedrorestes''. | + | W 2007 roku Kirkland i Madsen uznali cedroresta za [[synonim|młodszy synonim]] innego iguanodonta z rodzaju ''[[Planicoxa]]'', opisanego sześć lat wcześniej i znalezionego w tej samej formacji co ''Cedrorestes''. |
| − | Argumentem za synonimizacją tych dwóch rodzajów dinozaurów jest budowa ich kości biodrowych, bardziej rozwinięta u cedroresta, niż u planikoksy, której okaz jest młodocianym osobnikiem, co miało się wiązać ze zmianami w rozwoju dojrzewającej planikoksy. Jednak rok później, propozycję tą odrzucono, gdy stwierdzono, że u obu znanych okazów ''Planicoxa'' występuje cecha charakterystyczna dla nich, a nieobecna u cedroresta. McDonald i inni (2010) zwracają uwagę na | + | Argumentem za synonimizacją tych dwóch rodzajów dinozaurów jest budowa ich kości biodrowych, bardziej rozwinięta u cedroresta, niż u planikoksy, której okaz jest młodocianym osobnikiem, co miało się wiązać ze zmianami w rozwoju dojrzewającej planikoksy. Jednak rok później, propozycję tą odrzucono, gdy stwierdzono, że u obu znanych okazów ''Planicoxa'' występuje cecha charakterystyczna dla nich, a nieobecna u cedroresta. McDonald i inni (2010) zwracają uwagę na problematyczność cech diagnostycznych "Cedrorestes" oraz ukazują podobieństwo cech budowy kości biodrowej opisanego w tej publikacji iguanodontaz rodzaju [[Iguanacolossus]] do kości biodrowej cedroresta, jednak uznają ważność tego taksonu. |
==Paleoekologia== | ==Paleoekologia== | ||
| − | Cedrorest współżył m.in. z rybami dwudysznymi , spokrewnionymi z dzisiejszym rogozębem australijskim, żółwiami oraz innymi dinozaurami, takimi jak [[Brachiosauridae|brachiozauryd]] [[Cedarosaurus]], [[Nodosauridae|nodozauryd]] [[Gastonia]], czy jeden z największych [[Dromaeosauridae|dromeozaurydów]] [[Utahraptor]]. | + | Cedrorest współżył m.in. z rybami dwudysznymi, spokrewnionymi z dzisiejszym rogozębem australijskim, żółwiami oraz innymi dinozaurami, takimi jak [[Brachiosauridae|brachiozauryd]] ''[[Cedarosaurus]]'', [[Nodosauridae|nodozauryd]] ''[[Gastonia]]'', czy jeden z największych [[Dromaeosauridae|dromeozaurydów]] ''[[Utahraptor]]''. |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| {{V|''Cedrorestes''}} | | {{V|''Cedrorestes''}} | ||
| − | | {{Kpt|[[David Gilpin|Gilpin]], [[Tony DiCroce|DiCroce]] i [[Kenneth Carpenter|Carpenter]], [[2007]] | + | | {{Kpt|[[David Gilpin|Gilpin]], [[Tony DiCroce|DiCroce]] i [[Kenneth Carpenter|Carpenter]]}}, [[2007]] |
| ''? [[nomen dubium]]'' | | ''? [[nomen dubium]]'' | ||
|- | |- | ||
| {{V|''C. crichtoni''}} | | {{V|''C. crichtoni''}} | ||
| − | | {{Kpt|[[David Gilpin|Gilpin]], [[Tony DiCroce|DiCroce]] i [[Kenneth Carpenter|Carpenter]], [[2007]] | + | | {{Kpt|[[David Gilpin|Gilpin]], [[Tony DiCroce|DiCroce]] i [[Kenneth Carpenter|Carpenter]]}}, [[2007]] |
| ''? [[nomen dubium]]'' | | ''? [[nomen dubium]]'' | ||
|} | |} | ||
| Linia 68: | Linia 65: | ||
<small>Carpenter, K., T. DiCroce, D. Gilpin, B. Kinneer, F. Sanders, and V. Tidwell. 2002. "Origins of the Early and "Middle" Cretaceous dionosaurs of North America: Implications for plate tectonics." Proceedings of the International Symposium on New Concepts in Global Tectonics, pp. 289-308. | <small>Carpenter, K., T. DiCroce, D. Gilpin, B. Kinneer, F. Sanders, and V. Tidwell. 2002. "Origins of the Early and "Middle" Cretaceous dionosaurs of North America: Implications for plate tectonics." Proceedings of the International Symposium on New Concepts in Global Tectonics, pp. 289-308. | ||
| − | Gilpin, David; DiCroce, Tony; Carpenter, Kenneth (2007). “A possible new basal hadrosaur from the Lower Cretaceous Cedar Mountain Formation of Eastern Utah” w : carpenter, K. (red.) "Horns and Beaks: Ceratopsian and Ornithopod Dinosaurs", Bloomington and Indianapolis : Indiana University Press, str. 79-89[[https://doi.org/10.2307%2Fj.ctt1zxz1md.10]] | + | Gilpin, David; DiCroce, Tony; Carpenter, Kenneth (2007). “A possible new basal hadrosaur from the Lower Cretaceous Cedar Mountain Formation of Eastern Utah” w : carpenter, K. (red.) "Horns and Beaks: Ceratopsian and Ornithopod Dinosaurs", Bloomington and Indianapolis : Indiana University Press, str. 79-89 [[https://doi.org/10.2307%2Fj.ctt1zxz1md.10]] |
Kirkland, J.I. & Madsen, S. K. (2007). "The Lower Cretaceous Cedar Mountain Formation, eastern Utah: the view up an always interesting learning curve". Geological Society of America Field Trip Guidebook. Utah Geological Association Publication, 35 | Kirkland, J.I. & Madsen, S. K. (2007). "The Lower Cretaceous Cedar Mountain Formation, eastern Utah: the view up an always interesting learning curve". Geological Society of America Field Trip Guidebook. Utah Geological Association Publication, 35 | ||
| Linia 77: | Linia 74: | ||
* wymiary podane za https://dinoanimals.com/dinosaurdatabase/cedrorestes-crichtoni/ | * wymiary podane za https://dinoanimals.com/dinosaurdatabase/cedrorestes-crichtoni/ | ||
| − | </small> | + | <references/></small> |
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
Wersja z 20:47, 22 maj 2023
| Autor: | Michał Siedlecki |
| Cedrorestes (cedrorest) | |
|---|---|
| Długość | ok. 6 m* |
| Masa | ok. 850 kg* |
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | USA - Utah
(formacja Cedar Mountain, górne warstwy ogniwa Yellow Cat) |
| Czas | |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja Hippodraco. Cedrorest mógł wyglądać podobnie. Autor: Lukas Panzarin. | |
Wstęp
Cedrorestes był rodzajem dużego iguanodonta żyjącego na terenie obecnych Stanów Zjednoczonych w epoce wczesnej kredy.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Cedrorestes oznacza "mieszkaniec góry cedrowej" ( od greckich słów cedrus (cedr), oros (góra) i -etes (mieszkaniec)) co odnosi się do nazwy formacji geologicznej, w której odnaleziono jego szczątki. Epitet gatunkowy odnosi się zaś do Michaela Crichtona, amerykańskiego pisarza, autora licznych thrillerów i technothrillerów, w tym "Parku Jurajskiego".
Odkrycie szczątków i materiał kopalny
Pozostałości cedroresta zostały odkryte w 2001 roku na terenie formacji Cedar Mountain w stanie Utah (Carpenter i inni, 2002). Opisane zostały sześć lat później. Holotyp cedroresta (DMNH 47994) to fragmenty kilku żeber, zrośnięta kość krzyżowa, lewa kość biodrowa, fragment prawej kości biodrowej, prawa kość piszczelowa, prawa trzecia kość śródstopia oraz skostniałe ścięgna. Od innych dinozaurów, wyróżnia się, m.in. budową kości biodrowej, która zawiera mozaikę cech, charakterytycznych dla iguanodontów oraz hadrozaurów ( ale patrz McDonald i inni(2010)).
Budowa i tryb życia
Cedrorest był zapewne typowym przedstawicielem taksonu Iguanodontia, czyli dużym roślinożercą, zdolnym do poruszania się na dwóch lub na czterech kończynach. Prawdopodobnie miał muskulaturę kończyn podobną do tej występującej u hadrozaurów, jednak opisania ich dokładnego funkcjonowania są potrzebne kolejne szczątki tego dinozaura.
Systematyka i ważność taksonu
Cedrorest początkowo był uznawany za członka rodziny hadrozaurów., jednakże obecnie uznaje się go za bardziej bazalną formę, należącą do kladu Styracosterna (patrz na przykład Poole (2022). W 2007 roku Kirkland i Madsen uznali cedroresta za młodszy synonim innego iguanodonta z rodzaju Planicoxa, opisanego sześć lat wcześniej i znalezionego w tej samej formacji co Cedrorestes. Argumentem za synonimizacją tych dwóch rodzajów dinozaurów jest budowa ich kości biodrowych, bardziej rozwinięta u cedroresta, niż u planikoksy, której okaz jest młodocianym osobnikiem, co miało się wiązać ze zmianami w rozwoju dojrzewającej planikoksy. Jednak rok później, propozycję tą odrzucono, gdy stwierdzono, że u obu znanych okazów Planicoxa występuje cecha charakterystyczna dla nich, a nieobecna u cedroresta. McDonald i inni (2010) zwracają uwagę na problematyczność cech diagnostycznych "Cedrorestes" oraz ukazują podobieństwo cech budowy kości biodrowej opisanego w tej publikacji iguanodontaz rodzaju Iguanacolossus do kości biodrowej cedroresta, jednak uznają ważność tego taksonu.
Paleoekologia
Cedrorest współżył m.in. z rybami dwudysznymi, spokrewnionymi z dzisiejszym rogozębem australijskim, żółwiami oraz innymi dinozaurami, takimi jak brachiozauryd Cedarosaurus, nodozauryd Gastonia, czy jeden z największych dromeozaurydów Utahraptor.
Spis gatunków
| Cedrorestes | Gilpin, DiCroce i Carpenter, 2007 | ? nomen dubium |
| C. crichtoni | Gilpin, DiCroce i Carpenter, 2007 | ? nomen dubium |
Bibliografia
Carpenter, K., T. DiCroce, D. Gilpin, B. Kinneer, F. Sanders, and V. Tidwell. 2002. "Origins of the Early and "Middle" Cretaceous dionosaurs of North America: Implications for plate tectonics." Proceedings of the International Symposium on New Concepts in Global Tectonics, pp. 289-308.
Gilpin, David; DiCroce, Tony; Carpenter, Kenneth (2007). “A possible new basal hadrosaur from the Lower Cretaceous Cedar Mountain Formation of Eastern Utah” w : carpenter, K. (red.) "Horns and Beaks: Ceratopsian and Ornithopod Dinosaurs", Bloomington and Indianapolis : Indiana University Press, str. 79-89 [[1]]
Kirkland, J.I. & Madsen, S. K. (2007). "The Lower Cretaceous Cedar Mountain Formation, eastern Utah: the view up an always interesting learning curve". Geological Society of America Field Trip Guidebook. Utah Geological Association Publication, 35
McDonald, T., Andrew; Kirkland, I., James; DeBleiux, D., Donald; Madsen, K., Scott; Cavin, Jennifer; Milner; R., C., Andrew, Panzarin, Lukas (2010). "New Basal Iguanodonts from the Cedar Mountain Formation of Utah and the Evolution of Thumb-Spiked Dinosaurs" PLoS ONE, 5(11): e14075. [[2]]
Poole, E. Karen (2022) "Phylogeny of iguanodontian dinosaurs and the evolution of quadrupedality". Paleontologia Electronica 25(3): a30 [[3]]
- wymiary podane za https://dinoanimals.com/dinosaurdatabase/cedrorestes-crichtoni/
- ↑ Joeckel, R. M., Ludvigson, G. A., Möller, A., Hotton, C. L., Suarez, M. B., Suarez, C. A., ... & Hendrix, B. (2020). "Chronostratigraphy and terrestrial palaeoclimatology of Berriasian–Hauterivian strata of the Cedar Mountain Formation, Utah, USA". Geological Society, London, Special Publications, 498(1), 75-100. doi:10.1144/SP498-2018-133
