Duranteceratops

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Wersja z dnia 07:30, 20 kwi 2022 autorstwa Nazuul (dyskusja | edycje) (nowy, później będzie w haśle Triceratops)
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)
Skocz do: nawigacja, szukaj

Autor:
Maciej Ziegler

Wstęp

Duranteceratops to nieformalna nazwa czaszki ceratopsyda.

Nazwa

Nazwa „duranteceratops” nie podlega ICZN (art. 1.3.5). Ukazała się w magazynie Prehistoric Times w 2017 r. (nr 121, s. 7), w cudzysłowie (jako “Duranteceratops”) w podpisie fotografii rzeźby Keitha Strassera w dziale z listami czytelników (anonim, 2017; fotografia tej strony widoczna w Lampkins, online 2017).

Występowanie

Okaz pochodzi z formacji Hell Creek - okolic Buffalo hrabstwa Harding w Dakocie Południowej (Orlowski, online 2012; Detrich, online 2013 – to ten sam okaz, co w później podawanych źródłach: por. np. z Johnson, T., online 2014C).

Materiał kopalny

Jedyny okaz to dość kompletna lewa strona czaszki o długości ok. 223-225 cm i prawy róg nadoczny (N. Larson, online 2015B; online 2015C; online 2015D). Okaz został sprzedany (Detrich, online 2022).

Detrich (w online 2015B) podaje, że okaz nie jest unikalny, tj. „szczątki tego tego rodzaju bestii pojawiały się w hrabstwie Harding od dekad, ale nie rozpoznano ich jako odrębnych od T. prorsus i T. horridus”.

Okaz został częściowo zrekonstruowany: dodano u podstawy rogów nadocznych 2,5-5 cm, żuchwę (prócz kości przedzębowej – widoczna w Detrich, online 2021) i zęby (N. Larson, online 2015C), zrekonstruowane są fragmenty twarzoczaszki, w tym co najmniej obszar poniżej rogu nosowego i dziób, część kości szczękowej zawierająca zęby i część kryzy („Restoration consisted of a few small spots on the frill and face, a seam below the left brow horn, some work on the rostrum below the nasal horn and beak”) (Heritage Auctions, online 2018).

Budowa i interpretacja

Rekonstrukcja uwzględniająca możliwe błędy w zmontowaniu okazu. Autor: Maciej Ziegler.

Wklęsłość na wyrostku trójkątnym kości przedszczękowej (o ile nie jest to rekonstrukcja, choć wyrostek wydaje się obecny - Larson Paleontology Unlimited, online 2014A; online 2014B), obecna u Triceratops (w tym Nedoceratops [Farke, 2011]]) i Torosaurus, wskazuje, że okaz jest przedstawicielem Triceratopsini bardziej zaawansowanym niż Eotriceratops (Scannella i in., 2014), Titanoceratops i Regaliceratops (Brown i Henderson, 2015; ten ostatni według części analiz kladystycznych nie należy do Triceratopsini [Mallon i in., 2016]).

Kość rostralna (dziobowa), o ile jest rzeczywista, jest bardzo mała, podobnie jak u T. horridus DMNH 48617. Być może jest ona u obu okazów niekompletna. Nietypową cechą jest m.in. niezrekonstruowany róg nosowy mierzący ok. 43 cm (N. Larson, online 2015B; pominięto wymiary podawane przed preparacją, tj. sprzed 18 lipca 2015 roku [N. Larson, online 2015A]), przy czym jest to wartość mierzona od górnej krawędzi otworu nosowego – rzeczywista długość rogu mogła wynosić ok. 38 cm. Róg jest absolutnie i prawdopodobnie proporcjonalnie największy spośród Triceratopsini - mierzy ok. 17% długości czaszki, co może być nieznacznie zawyżone, gdyż czaszka jest niekompletna. U Triceratops ww. wymiary to maksymalnie 15% i 36,6 cm, przy długościach czaszki zbliżonych do duranteceratops: MWC 7584 – róg 36,6 cm, czaszka 250 cm (Scannella i Horner, 2010; Scannella i in., 2014), MOR 2923 – róg 29 cm, czaszka ok. 200 cm (Horner i Lamm, 2011; Scannella i in., 2014). Róg nie jest jednak bardzo wydłużony, bowiem stosunek wysokości (ok. 38 cm) do długości (30,5 cm – N. Larson, online 2015B) to 1,25. Nadzwyczajna długość rogu jest cechą zbliżającą do Tatankaceratops (zob. Anageneza i heterochronia). Fowler (w Lampkins, 2017) sugeruje, że rozmiary rogu mogą wynikać z jego zgniecenia i rozciągnięcia – co wydaje się jednak mało prawdopodobne. Fowler (w Detrich, online 2015A; online 2015B) uważa, że to prawdopodobnie bardzo stary T. prorsus, których – jak twierdzi, nie podając uzasadnienia poglądu – jest niewiele. Sugeruje również (w Lampkins, online 2017), że możliwe jest, że u rzeczywiście starych okazów róg mógłby być bardzo duży. Fowler wskazuje też (online 2015), że w całkowitym widoku bocznym róg nosowy nie jest aż tak duży i nie różni się on od innych T. prorsus. Rzadko spotykaną cechą jest brak zakrzywienia rogu, podobnie zbudowane są CCM 49-1, MOR 2923 i zwłaszcza BSM 1958G00003.00001. Wyrostek nosowy kości przedszczękowej wydaje się bardzo masywny i skierowany niemal pionowo. Może to być rezultatem nieprawidłowej rekonstrukcji, skoro „jakąś pracę” wykonano poniżej rogu nosowego („Restoration consisted of … some work on the rostrum below the nasal horn and beak”), obszar ten wydaje się zachowany jedynie częściowo (zob. Larson Paleontology Unlimited, online 2014A). Jak u T. prorsus, dolna krawędź górnej części kości nosowej jest prosta. Generalnie zatem długość rogu i budowa pobliskich kości jest podobna do T. prorsus, lecz cechy te są bardziej rozwinięte. Nozdrza zewnętrzne i przednia część czaszki są bardzo wysokie - bardziej niż u nieco go przypominających LACM 59049, YPM 1821, EM P15.1, BSM 1958G00003.00001 i LACM 151459, lecz wydaje się prawdopodobne, że jest to w pewnym stopniu wynik zgniecenia okazu.

Rogi nadoczne mają ok. 66 cm (N. Larson, online 2015D), zatem są znacznie dłuższe niż róg nosowy, absolutnie trochę dłuższe niż u wszystkich T. prorsus i proporcjonalnie dłuższe niż u większości z nich - stosunek długości rogów do czaszki (29%) jest podobny do MOR 1604 (30%) (Scannella i in., 2014) i niższy niż u YPM 1822 (36%) (wymiary za Forster, 1996b; Hatcher i in., 1907; Borkovic, 2013). Na zdjęciu z preparacji koniec rogu nadocznego znajduje się nad nozdrzem zewnętrznym (Larson Paleontology Unlimited, online 2014B). Ponieważ podstawy rogów zostały częściowo zrekonstruowane (N. Larson, online 2015C), możliwe jest, że rogi zostały przesunięte zbyt ku tyłowi a powinny być zwrócone bardziej do przodu i nieznacznie krótsze.

Budowa kryzy wydaje się charakterystyczna dla Triceratops (krótka, z zaokrąglonym brzegiem i brakiem zgrubienia), choć mogła ona zostać zgnieciona (Fowler oraz Mallon w Lampkins, online 2017) i/lub nieprawidłowo sklejona. To co widoczne jest jako boczna krawędź kryzy - kość łuskowa, może być równie dobrze tylną krawędzią - kością ciemieniową (por. zdjęcia z preparacji - Larson Paleontology Unlimited, online 2014A; online 2014B). Kryza została częściowo zrekonstruowana (Heritage Auctions, online 2018) i może być nadal niekompletna, w tym w przeniodolnej części, z nietypowym wyrostkiem. Jedyną cechą zbliżającą do Torosaurus jest prawdopodobne okno w kryzie (N. Larson, online 2015B; N. Larson w Biles, online 2015) - zob. Torosaurus: Trendy ewolucyjne Triceratops u Torosaurus. Okno jest nietypowo położone i nie wiadomo, czy jest rzeczywiste, czy to wynik niekompletności okazu.

Cechą diagnostyczną ma być szeroki i płaski rowek na spodzie kości przedzębowej (Detrich, online 2015B). Wymagałoby to zbadania i porównania z innymi okazami. Doniesiono o podobnej kości, jednak jej pochodzenie nie zostało ujawnione (Maltese, online 2021A).

Detrich (online 2017) opublikował zestawienie omawianego okazu wraz z zrekonstruowanym na jego wzór holotypem Tatankaceratops. Ze względu na ponad dwukrotną różnicę wielkości obu okazów ich przynależność do jednego gatunku jest mało prawdopodobna. Tatankaceratops nie jest młody, lecz maksymalnie dojrzały według analizy ontogenezy (Longrich i Field, 2012) mimo że czaszka ma ok. 1 m (Ott i Larson, 2010).

Wydaje się, że mimo nieznacznie większego rogu nosowego niż u innych T. prorsus, okaz uznać należy – tak jak uważa Fowler – za starego (i dużego) osobnika tego gatunku.

Ilustracje

Ilustracje okazu dostępne są w następujących źródłach: Detrich, online 2013; Larson Paleontology Unlimited, online 2014A; online 2014B; Detrich, online 2015A, N. Larson, online 2015A; online 2015B; Detrich, online 2015C; O'Connell, online 2015; Clark, online 2015; Larson Paleontology Unlimited, online 2015A; online 2015B; "Blomman87", online 2017; Heritage Auctions, online 2018; Maltese, online 2021B; Detrich, online 2021.

Bibliografia

  1. anonim (2017) "Mesozoic mail" Prehistoric Times, 121, 6-7.
  2. Biles, J. (online 2015) http://cjonline.com/news-local/2015-09-07/rare-dinosaur-skull-being-prepared-exhibition#
  3. "Blomman87" (online 2017) https://blomman87.deviantart.com/art/New-species-of-ceratopsian-672990527
  4. Borkovic, B. (2013) "Investigating Sexual Dimorphism in Ceratopsid Horncores" praca magisterska, University of Calgary, 1-293.
  5. Brown, C.M. & Henderson, D.M. (2015) "A new horned dinosaur reveals convergent evolution in cranial ornamentation in ceratopsidae" Current Biology, 25(12), 1641-1648. doi:10.1016/j.cub.2015.04.041
  6. Clark, B.R. (online 2015) https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10153230237101775&set=p.10153230237101775&type=3
  7. Detrich, R. (online 2013) https://www.facebook.com/groups/7636841670/permalink/10151713127441671/
  8. Detrich, R. (online 2015A) https://twitter.com/kingfossil/status/609340901547053056
  9. Detrich, R. (online 2015B) https://www.facebook.com/groups/7636841670/permalink/10152908728516671/?comment_id=10152911072316671&comment_tracking=%7B%22tn%22%3A%22R%22%7D
  10. Detrich, R. (online 2017) https://twitter.com/kingfossil/status/819905291332501504
  11. Detrich, R. (online 2021) https://www.facebook.com/photo/?fbid=4301504179885121&set=p.4301504179885121
  12. Detrich, R. (online 2022) https://www.facebook.com/groups/7636841670/posts/10157971871446671/?comment_id=10157972198121671
  13. Farke, A.A. (2011) "Anatomy and Taxonomic Status of the Chasmosaurine Ceratopsid Nedoceratops hatcheri from the Upper Cretaceous Lance Formation of Wyoming, U.S.A." PLoS ONE 6(1), e16196. doi:10.1371/journal.pone.0016196
  14. Forster, C.A. (1996b) "Species resolution in Triceratops: cladistic and morphometric approaches" Journal of Vertebrate Paleontology, 16 (2), 259-270. doi:10.1080/02724634.1996.10011313
  15. Fowler, D.W. (online 2015) https://www.facebook.com/groups/7636841670/permalink/10153133726856671/?comment_id=10153133749401671&comment_tracking=%7B%22tn%22%3A%22R7%22%7D
  16. Hatcher, J.B., Marsh, O.C., & Lull, R.S. (1907) "The Ceratopsia" US Geological Survey Monograph, 49, 1-300.
  17. Heritage Auctions (online 2018) https://fineart.ha.com/itm/fossils/dinosauria/dinosaur-skullceratopsianlate-cretaceoushell-creek-formationharding-county-south/a/5389-72115.s
  18. Horner, J.R. & Lamm, E.T. (2011) "Ontogeny of the parietal frill of Triceratops: a preliminary histological analysis" Comptes Rendus Palevol, 10(5-6), 439-452. doi:10.1016/j.crpv.2011.04.006
  19. Johnson, T. (online 2014C) https://www.facebook.com/groups/7636841670/permalink/10152181169311671/?comment_id=10152188163546671&comment_tracking=%7B%22tn%22%3A%22R1%22%7D
  20. Lampkins, L. (online 2017) https://www.facebook.com/groups/7636841670/permalink/10154317167331671/
  21. Larson, N. (online 2015A) https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10153275552169902&set=a.10151324105014902.470828.551134901&type=3
  22. Larson, N. (online 2015B) https://www.facebook.com/larsonpaleontology/posts/10153275903354902
  23. Larson, N. (online 2015C) https://www.facebook.com/larsonpaleontology/posts/10153276442569902
  24. Larson, N. (online 2015D) https://www.facebook.com/bob.detrich/posts/860428267326080?comment_id=860533150648925&comment_tracking=%7B%22tn%22%3A%22R0%22%7D
  25. Larson Paleontology Unlimited (online 2014A) https://www.facebook.com/LarsonPaleontologyUnlimited/photos/pcb.805296396180511/805295836180567/?type=3&theater
  26. Larson Paleontology Unlimited (online 2014B) https://www.facebook.com/LarsonPaleontologyUnlimited/photos/a.701724323204386/815920748451409/
  27. Larson Paleontology Unlimited (online 2015A) https://www.facebook.com/LarsonPaleontologyUnlimited/posts/973094982733984
  28. Larson Paleontology Unlimited (online 2015B) https://www.facebook.com/LarsonPaleontologyUnlimited/photos/pcb.1007221515987997/1007219539321528/?type=3&theater
  29. Longrich, N.R. & Field, D.J. (2012) "Torosaurus Is Not Triceratops: Ontogeny in Chasmosaurine Ceratopsids as a Case Study in Dinosaur Taxonomy" PLoS ONE 7(2), e32623. doi:10.1371/journal.pone.0032623
  30. Mallon J.C., Ott, C.J., Larson, P.L., Iuliano, E.M. & Evans, D.C. (2016) "Spiclypeus shipporum gen. et sp. nov., a Boldly Audacious New Chasmosaurine Ceratopsid (Dinosauria: Ornithischia) from the Judith River Formation (Upper Cretaceous: Campanian) of Montana, USA" PLoS ONE, 11(5), e0154218. doi:10.1371/journal.pone.0154218
  31. Maltese, A. (online 2021A) https://www.facebook.com/groups/7636841670/posts/10157918641116671/
  32. Maltese, A. (online 2021B) https://www.facebook.com/photo/?fbid=6347855891921931&set=p.6347855891921931
  33. O'Connell, M.B. (online 2015) http://rapidcityjournal.com/news/local/dinosaur-skull-found-in-buffalo-likely-a-new-species/article_b33d3375-b74c-5941-aa0b-281ad59b430a.html
  34. Orlowski, A. (online 2012) http://rapidcityjournal.com/news/fossil-hunter-says-triceratops-head-may-be-biggest-ever/article_f28b75eb-60ae-5c74-bae3-54a778dccb91.html
  35. Ott, C.J. & Larson, P.L. (2010) "A new, small ceratopsian dinosaur from the latest Cretaceous Hell Creek Formation, northwest South Dakota, United States: a preliminary description" [w:] Ryan, M.J., Chinnery, B.J. & Eberth, D.A. (red.) "New Perspectives on Horned Dinosaurs: The Royal Tyrrell Museum Ceratopsian Symposium" wyd. Indiana University, Bloomington, 203-218.
  36. Scannella, J.B., Fowler, D.W., Goodwin, M.B. & Horner, J.R. (2014) "Evolutionary trends in Triceratops from the Hell Creek Formation, Montana" Proceedings of the National Academy of Sciences, 111(28), 10245-10250. doi:10.1073/pnas.1313334111
  37. Scannella, J.B. & Horner, J.R. (2010) "Torosaurus Marsh, 1891, is Triceratops Marsh, 1889 (Ceratopsidae: Chasmosaurinae): synonymy through ontogeny" Journal of Vertebrate Paleontology, 30(4), 1157-1168. doi:10.1080/02724634.2010.483632

Źródło: „https://encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Duranteceratops&oldid=26670”