Meraxes

Autor: Paweł Konarzewski

---

Meraxes (merakses)
Długość:	~11 m
Masa:	ok. 3,2-5,3 t
Miejsce występowania:	Argentyna - Neuquén (formacja Huincul)
Czas występowania	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 100,5-93,8 Ma późna kreda (cenoman-turon)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda Tetanurae Allosauroidea Carcharodontosauridae Carcharodontosaurinae Giganotosaurini
Rekonstrukcja przyżyciowa Meraxes. Autor: Carlos Papolio. [2]
Porównanie rozmiarów człowieka i Meraxes. Autor: SlvrHwk. [3]
Mapa znalezisk:
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":4,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Eformacja Huincul - prowincja Neuqu\u00e9n, \u003Ca href=\"/wiki/Argentyna\" class=\"mw-redirect\" title=\"Argentyna\"\u003EArgentyna\u003C/a\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"formacja Huincul - prowincja Neuqu\u00e9n, Argentyna\n","link":"","lat":-39.39999999999999857891452847979962825775146484375,"lon":-69,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Meraxes to rodzaj dużego karcharodontozauryda żyjącego na terenach dzisiejszej Argentyny w późnej kredzie (cenoman-turon). Jego szczątki zostały odkryte w 2012 roku. W momencie śmierci teropod mógł mieć 39-53 lata, gdy dojrzałość szkieletową osiągnął mając 35-49 lata. Oszacowany wiek czyni go jednym z najstarszych znanych dużych dinozaurów drapieżnych (Cullen i in., 2020).

Materiał kopalny

Rekonstrukcja czaszki. Autor: Eotyrannu5 [1]

Holotyp (MMCh-PV 65) stanowi: prawie kompletna czaszka bez żuchwy, częściowe kończyny przednie, kość łopatkowo-krucza, fragmenty żeber, gastralia, kompletna miednica i całe kończyny tylne, fragmenty kręgów szyjnych i grzbietowych, kompletna kość krzyżowa oraz kilkanaście kręgów ogonowych.

Budowa i systematyka

Meraxes charakteryzował się zredukowanymi kończynami przednimi. Cecha ta wystąpiła niezależnie u przedstawicieli Carcharodontosauridae, Abelisauridae, Tyrannosauridae i Alvarezsauridae. Czaszka o długości 127 cm była długa, niska i zdobiona małymi rogami na kości zaoczodołowej, a kształtem i proporcjami przypominała Acrocanthosaurus. Kość krzyżowa wyróżniała się sigmoidalnym kształtem z przednimi i tylnymi kolcami wystającymi ponad brzeg biodrowy. Analiza filogenetyczna przeprowadzona przez autorów opisu umieszcza teropoda w Giganotosaurini jako najbardziej bazalnego przedstawiciela (Canale i in., 2022).

Paleośrodowisko

Osady znajdujące się w formacji Huincul sugerują występowanie środowisk rzecznych. Na tych terenach przeważały rośliny okrytozalążkowe, Cupressaceae i Araucariaceae. Lizzoli i in., (2021) ocenili średnią temperaturę w przedziale ok. 10,9 do 11,2 ± 2,1 °C, a opady ok. 911,8 do 976 ± 182 mm/rok. W tych szerokościach geograficznych w północnej Patagonii dominowały warunki jałowe i półjałowe z tendencją do umiarkowanie wilgotnego klimatu. Z czasem zdominował klimat umiarkowany podrównikowy i zmienił na sezonowy. Na obszare formacji Huincul odkryto skamieniałości żółwi, ryb dwudysznych oraz dinozaurów: Overoraptor, Huinculsaurus, Mapusaurus, Skorpiovenator, Tralkasaurus, Ilokelesia, Cathartesaura, Limaysaurus, Argentinosaurus, Choconsaurus i iguanodontów (Lizzoli i in., 2021; Motta i in., 2020; Cerroni i in., 2020; Calvo i Salgado, 1995; Baiano, i in, 2020).

Etymologia

Nazwa rodzajowa Meraxes odnosi się do smoka z powieści fantasy "Pieśń Ognia i Lodu" autorstwa George'a R.R. Martina. Epitet gatunkowy gigas z języka greckiego znaczy duży, gigantyczny i nawiązuje do dużych rozmiarów odnalezionego dinozaura.

Spis gatunków

Meraxes	Canale, Apesteguía, Gallina, Mitchell, Smith, Cullen, Shinya, Haluza, Gianechini, Makovicky, 2022
M. gigas	Canale, Apesteguía, Gallina, Mitchell, Smith, Cullen, Shinya, Haluza, Gianechini, Makovicky, 2022

Bibliografia

Baiano, M. A., Coria, R. A., & Cau, A. (2020). A new abelisauroid (Dinosauria: Theropoda) from the Huincul formation (lower upper Cretaceous, Neuquén Basin) of Patagonia, Argentina. Cretaceous Research, 110, 104408. doi:10.1016/j.cretres.2020.104408

Canale, J.I., Apesteguía, S., Gallina, P.A., Mitchell, J., Smith, N.D., Cullen, T.M., Shinya, A., Haluza, A., Gianechini, F.A., Makovicky, P.J. (2022). "New giant carnivorous dinosaur reveals convergent evolutionary trends in theropod arm reduction". Current Biology doi:10.1016/j.cub.2022.05.057

Calvo, J. O., & Salgado, L. (1995). Rebbachisaurus tessonei sp. nov. a new Sauropoda from the Albian-Cenomanian of Argentina; new evidence on the origin of the Diplodocidae. Gaia, 11, 13-33.

Cerroni, M. A., Motta, M. J., Agnolín, F. L., Rolando, A. A., Egli, F. B., & Novas, F. E. (2020). A new abelisaurid from the Huincul formation (Cenomanian-Turonian; upper Cretaceous) of Río Negro province, Argentina. Journal of South American Earth Sciences, 98, 102445 doi:10.1016/j.jsames.2019.102445

Cullen, T.M., Canale, J.I., Apesteguía, S., Smith., N. D., Hu, D., Makovicky, P.J. (2020). Osteohistological analyses reveal diverse strategies of theropod dinosaur body-size evolution. Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences. 287 (1939): 20202258 doi:10.1098/rspb.2020.2258

Lizzoli, S., Raigemborn, M. S., & Varela, A. N. (2021). Controls of pedogenesis in a fluvial-eolian succession of Cenomanian age in northern Patagonia. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 577, 110549. doi:10.1016/j.palaeo.2021.110549

Motta, M. J., Agnolín, F. L., Brissón Egli, F., & Novas, F. E. (2020). New theropod dinosaur from the Upper Cretaceous of Patagonia sheds light on the paravian radiation in Gondwana. The Science of Nature, 107(3), 1-8. doi:10.1007/s00114-020-01682-1

Paul, G.S., 2016, "The Princeton Field Guide to Dinosaurs 2nd Edition", Princeton University Press