Owenodon

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj

Autor: Korekta:
Marcin Szermański

Tomasz Glowienke

Maciej Ziegler

Tomasz Singer

Dawid Mika


Owenodon (owenodont)
Długość: ? m
Masa: ? t
Miejsce występowania: Wielka Brytania - hrabstwo Dorset,

?Rumunia - Cornet

(formacja Purbeck Limestone = formacja Durlston)

Czas występowania ok. 143 Ma (?142-139 Ma)

wczesna kreda ("środkowy" berrias (?późny

berrias - wczesny walanżyn))

Systematyka Dinosauria

Ornithischia

Ornithopoda

Iguanodontia

Ankylopollexia

Styracosterna

Owenodon.jpg

Holotyp NHM R2998 owenodonta. [1]

Wstęp

Owenodon to rodzaj dinozaura ptasiomiednicznego należącego do Iguanodontia. Występował we wczesnej kredzie, na przełomie wczesnego-późnego berriasu na terenie dzisiejszej Anglii. Szczątki opisane jako Owenodon sp. znane są z Rumunii i datowane są na berrias - walanżyn.

Wg Galtona (2009) Owenodon prawdopodobnie reprezentuje Styracosterna.

Materiał kopalny

Jego holotyp (NHM R2998) to prawie kompletna prawa kość zębowa z większością zachowanych zębów in situ. Ma ona ok. 15,5 cm długości.

Kość ta uległa uszkodzeniu podczas preparacji i nie została wydobyta ze skały wapiennej, w której tkwiła. Wystawiona na ekspozycje była jej przyśrodkowa (medial) część. Dopiero w 1975 roku (aż 101 lat po jej naukowym opisaniu!) została wydobyta za pomocą kwasu octowego, który rozpuścił wapień. Całkowicie odsłonięta prawa kość zębowa jest poprzecznie zgnieciona, lecz w 100% wydobyta ujawniła 15 zachowanych zębodołów (w tym jeden szczątkowy) z większością zębów i wyrostek dziobasty.

Materiał przypisany:

Prócz holotypu, Norman (2004) podaje także inne pozostałości: kręgi oraz izolowane elementy kończyn (jako Camptosaurus "hoggi"). Prawdopodobnie chodzi o kości, które zostały przypisane przez Galtona (2009) wstępnie do Owenodon jako Owenodon sp. z Cornet (Rumunia). Są to: kości szczękowa (MTCO 359), zęby (MTCO 9903, 1908), 6? kręg szyjny (MTCO 1513), elementy nadgarstka dorosłego (MTCO 4032) i młodego (MTCO 2358), dystalna część kości udowej oraz przypisane z większą doza niepewności: kość czołowa (MTCO 7661), puszka mózgowa (MTCO 7601/22.405), trzon kręgu grzbietowo-krzyżowego (MTCO 5617), kości ramienna (MTCO 5284 = MTCO 5284/21.333), kość śródstopia II (MTCO 21.093/CM).

Historia taksonomii

Gatunek Owenodon hoggii był początkowo zaliczany do rodzaju Iguanodon jako I. hoggii. Formalnego opisu dokonał Sir Richard Owen w 1874 roku, znany m.in. z utworzenia terminu Dinosauria. Po wielu latach stwierdzono, że I. hoggii ma więcej wspólnego z rodzajem Camptosaurus, niż Iguanodon, dlatego też przemianowano go na kolejny gatunek kamptozaura. Dokonali tego formalnie Norman i Barrett w 2002 roku.

Środowisko paleontologów było podzielone – niektórzy naukowcy stwierdzili, że nie jest to ani iguanodont, ani kamptozaur. W 2009 roku Peter Galton zdecydował się na utworzenie nowej nazwy rodzajowej dla tego znanego nauce od 135 lat dinozaura.

Prawdopodobnie słabo zachowane i nieliczne skamieniałości tego dinozaura były przyczyną tej zawiłości taksonomicznej. Zresztą Gregory S. Paul (2008) – znany m.in. z badań nad przedstawicielami Iguanodontia – stwierdza, że Owenodon hoggii (tam jeszcze jako Iguanodon hoggii) jest niewystarczająco diagnostyczny.

Etymologia

Jego nazwa rodzajowa znaczy "ząb Owena" i upamiętnia tego słynnego naukowca, który jest pierwotnym autorem opisu tego dinozaura. Epitet gatunkowy hoggii (który z resztą bywał omyłkowo parokrotnie przekręcany) prawdopodobnie honoruje kogoś o nazwisku Hoggi.

Spis gatunków

Owenodon Galton, 2009 ?nomen dubium
Owenodon hoggii (Owen, 1874) Galton, 2009 ?nomen dubium
= Iguanodon hoggii Owen, 1874
= Camptosaurus hoggii (Owen, 1874) Norman i Barrett, 2002
= Camptosaurus "hoggi" (Owen, 1874) Norman, 2004 nomen nudum
= Iguanodon "hoggi" (Owen, 1874) nomen nudum
= Iguanodon "boggii" (Owen, 1874) nomen nudum

Bibliografia

Galton P.M. (2009) Notes on Neocomian (Lower Cretaceous) ornithopod dinosaurs from England – Hypsilophodon, Valdosaurus, "Camptosaurus", "Iguanodon" – and referred specimens from Romania and elsewhere. „Revue de Paléobiologie”. 29 (1), s. 211–273

Norman D.B. (2004) Basal Iguanodontia. [w]: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press

Paul, G.S. (2008) "A revised taxonomy of the iguanodont dinosaur genera and species". Cretaceous Research 29 (2): 192–216. doi:10.1016/j.cretres.2007.04.009

http://en.wikipedia.org/wiki/Iguanodon#Species_currently_accepted_as_valid