Aepisaurus
| Autor: | Korekta: |
| Sebastian Oziemski | Marcin Szermański |
| Aepisaurus (epizaur) | |
|---|---|
| Długość: | 12,3 m |
| Masa: | 3,5 t |
| Miejsce występowania: | Francja – Góry Ventoux |
| Czas występowania | ok. 113-100,5 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Aepisaurus to rodzaj zauropoda, który żył na terenie dzisiejszej Francji. Jest pierwszym opisanym przedstawicielem tych największych kręgowców lądowych w dziejach naszej planety, spoza obszaru Wielkiej Brytanii. Tak jak wiele dinozaurów opisanych w XIX wieku, również Aepisaurus jest bardzo słabo poznany.
Lokalizacja odkryć i materiał kopalny
Francuski paleontolog Paul Gervais opisał nowy gatunek zauropoda na podstawie holotypu o numerze MNHN 1868-242, który składał się z odnalezionej w Górach Ventoux kości ramiennej. Mierzy ona około 90 cm długości, lecz niestety została zagubiona.
W tym samym miejscu odkryto również zęby mające charakterystyczny stożkowaty kształt, które przypisuje się niezidentyfikowanemu gatunkowi Aepisaurus sp. (znanego z odkrytych wcześniej szczątków: kości łokciowej oraz fragmentu kości ramiennej).
Etymologia
Aepisaurus to nazwa wywodząca się z języka greckiego (αιπεινος – "wysoki" oraz σαυρυς – "jaszczur"), którą można przetłumaczyć jako "wysoki/wyniosły jaszczur". Nazwa rodzajowa doczekała się kilku omyłkowych zniekształceń – "Aepyosausus" (von Huene, 1932) i "Aepysaurus" (Upchurch i in., 2004). Epitet gatunkowy elephantinus znaczy w wolnym tłumaczeniu "słoniowaty" i najprawdopodobniej odnosi się do jego kości ramiennej, która była solidnej budowy. Również on się "doczekał" zniekształcenia – w swej książce Glut (1997) zapisał go jako A. "elephantius".
Klasyfikacja i ważność taksonu
Epizaura często klasyfikuje się jako bazalnego przedstawiciela Titanosauriformes ze względu na podobieństwo jego kości ramiennej do tej u Laplatasaurus. Niektórzy twierdzą, iż ma ona również cechy wspólne z zauropodami takimi jak Camarasaurus (McIntosh, 1990).
Le Loeuff (1993) w badaniach nad europejskimi tytanozaurami stwierdza, iż Aepisaurus to takson, którego nie da się jednoznacznie i z całą pewnością przydzielić do konkretnej grupy. Mimo to czasami proponuje się, by zaliczyć go do tytanozaurów, kamarazaurydów lub brachiozaurydów. Innym faktem, który dodatkowo utrudnia sprawę jest to, że odkryte przez Gervaisa zęby rzekomo należące do rodzaju Aepisaurus, mogły być w rzeczywistości zębami krokodyla.
Le Loeuff klasyfikuje go jako takson wątpliwy (nomen dubium). Z kolei McIntosh uważa, że należy postrzegać tego dinozaura jako takson o niepewnej pozycji wśród zauropodów (incertae sedis). Obaj zapewne mają rację, gdyż jedyna pewna skamieniałość tego dinozaura długoszyjego – holotyp MNHN 1868-242 – zaginął, przez co niemożliwe jest jego porównanie z innymi taksonami oraz ustalenie ewentualnych cech diagnostycznych i przynależności do danej grupy. Za bliżej nieokreślonego zauropoda uważają go również Upchurch i in. (2004). Z kolei Molina-Pérez i Larramendi (2020) klasyfikują go nieoficjalnie jako prymitywnego przedstawiciela Titanosauria.
Epizaur być może jest tym samym zwierzęciem, co odkryty również we Francji przedstawiciel tytanozaurów – Ampelosaurus atacis, lecz brak na to dowodów.
Spis gatunków
| Aepisaurus | Gervais, 1852 | nomen dubium |
| = "Aepyosaurus" | (Gervais, 1852) von Huene, 1932 | |
| = "Aepysaurus" | (Gervais, 1852) Upchurch, Barrett i Dodson, 2004 | |
| A. elephantinus | Gervais, 1852 | nomen dubium |
| = A. "elephantius" | (Gervais, 1852) Glut, 1997 |
Bibliografia
Gervais, P. (1852) Zoologie et paleontologie francaise (animaux vertebraes) (1st edition). A. Bertrand:Paris, 271 p. [French]
Huene, F. (1927) Short review of the present knowledge of the Sauropoda. Memoirs of the Queensland Museum 9(1):121-126.
Huene, F. (1932) Die fossile Reptil-Ordnung Saurischia, ihte Entwicklung und Geschichte. Monographien zur Geologie und Palaeontologie 1(4). 361 p.
Le Loeuff, J. (1993) European titanosaurids. Revue de Paleobiologie, Volume Speciale 7:105-117.
McIntosh, J.S. (1990) Sauropoda. In: Weishampel, D.B., Osmólska, H., and Dodson, P. (eds.). The Dinosauria. University of California Press:Berkeley 345-401.
Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2020) "Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs" wyd. Princeton University Press.
Steel, R. (1970) Part 14. Saurischia. Handbuch der Paleoherpetologie/Encyclopedia of Paleoherpetology. Part 14. Gustav Fischer Verlag:Stuttgart p. 1-87.
Taylor M.P. (2010) "Sauropod dinosaur research: a historical review". Geological Society, London, Special Publications; v. 343; p. 361-386; doi:10.1144/SP343.22.
Upchurch, P.M., Barrett, P.M., and Dodson, P. (2004) Sauropoda. [w]: Weishampel, D.B., Osmólska, H., and Dodson, P. (eds.). The Dinosauria (2nd edition). University of California Press:Berkeley 259-322.
Glut, D.F. (1997) Dinosaurs: The Encyclopedia. Jefferson, North Carolina: McFarland & Company, Inc. 1076 p.
Holtz, T.R. Jr. (2012) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information" [1]
