Brodavis
| Autor: | Paweł Konarzewski |
| Brodavis (brodawis) | |
|---|---|
| Długość | zob. tekst |
| Masa | zob. tekst |
| Dieta | rybożerny |
| Miejsce | zob. tekst |
| Czas |
ok. 80-66 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Porównanie rozmiarów ciała przedstawicieli Brodavidae: B. varneri (A), B. americanus (B) i B. baileyi (C). Źródło: Bell i Chiappe, 2022 [1] | |
Wstęp
Brodavis to rybożerny ptak z kladu Hesperornithiformes żyjącego na terenie dzisiejszej Kanady, Stanów Zjednoczonych oraz Mongolii. Nazwa rodzajowa Brodavis honoruje zmarłego profesora Pierce'a Brodkorba za wkład w badaniach kopalnych ptaków.
Gatunki
Obecnie za ważne uznaje się trzy gatunki, jeden tymczasowo przypisany oraz jeden niezidentyfikowany.
B. americanus
Długość: 92 cm [1]
Masa: 5 kg [1]
Miejsce: Kanada - Saskatchewan (formacja Frenchman)
Czas: ok. 68-66 Ma (mastrycht)
Materiał kopalny: Holotyp (RSM P2315.1) to lewy tarsometatarsus z częściowo erodowanymi końcami. Okaz został odnaleziony przez Kevina Conlina.
Etymologia: Epitet gatunkowy americanus odnosi się rozmieszczenia geograficznego tego gatunku.
Charakterystyka: Jest to gatunek typowy dla rodzaju Brodavis. Był to średniej wielkości ptaki o mocnym, krótkim tarsometatarsus. Trzon śródstopia szerszy był mocniejszy niż u B. baileyi ale mniejszy i mocniejszy niż ? B. varneri.
B. baileyi
Długość: 62 cm [1]
Masa: ok. 1,6 kg [1]
Miejsce: USA - Południowa Dakota (formacja Hell Creek)
Czas: ok. 68-66 Ma (mastrycht)
Materiał kopalny: Holotyp (UNSM 50665) to niekompletny lewy tarsometatarsus.
Etymologia: Epitet gatunkowy honoruje odkrywcę okazu typowego Bruce'a Bailey'ego.
Charakterystyka: Trzon tarsometatarsus jest smuklejszy niż u B. americanus.
B. mongoliensis
Długość: 96 cm [1]
Masa: 5,7 kg [1]
Miejsce: Mongolia - Ajmak południowogobijski (formacja Nemegt)
Czas: ok. 70-66 Ma (mastrycht)
Materiał kopalny: Holotyp o numerze katalogowym PIN 4491-8 to niekompletny tarsometatarsus. Skamieniałości ta została odnaleziona przez Alexandra Karhu w 1987 roku.
Etymologia: Epitet gatunkowy odnosi się do miejsca, w którym występował ten ptak.
Charakterystyka: Od pozostałych gatunków różni się budową tarsometatarsus.
?B. varneri
Długość: ok. 1,2 m [1]
Masa: 9,2 kg [1]
Miejsce: USA - Południowa Dakota (formacja Sharon Springs)
Materiał kopalny: Holotyp (SDSM 68430) to kręgi szyjne i piersiowe, żebra oraz niemalże kompletną tylną prawą kończynę.
Etymologia: Epitet gatunkowy honoruje paleoartystę i odkrywcę szczątków Daniela Varnera
Charakterystyka: Został pierwotnie opisany jako kolejny gatunek z rodzaju Baptornis ze względu na morfologię tarsometatarsus. Jak zauważyli Martin i in. (2012) jest ona również bardzo zbliża do pozostałych gatunków Brodavis. Ich zdaniem ptak ten reprezentuje nowy takson, jednak nie zdecydowali się tego dokonać i tymczasowo przypisali do omawianego rodzaju. Niektóre analizy filogenetyczne (np. Bell i Chiappe, 2016; Tanaka i in., 2018) wydają się potwierdzać odrębność ?B. varneri od Baptornis.
B. sp.
Miejsce: Kanada - Manitoba (formacja Pierre Shale)
Materiał kopalny: CFDC B.08.01.15 - prawa kość udowa
Charakterystyka: Zachowana kość udowa swoją morfologią przypomina tą u ?B. varneri. Niestety nie ma możliwości porównania jej z innymi gatunkami, gdyż nie są one znane.
Spis gatunków
| Brodavis | Martin, Kurochkin i Tokaryk, 2012 |
| B. americanus | Martin, Kurochkin i Tokaryk, 2012 |
| B. baileyi | Martin, Kurochkin i Tokaryk, 2012 |
| B. mongoliensis | Martin, Kurochkin i Tokaryk, 2012 |
| ?B. varneri | (Martin i Cordes-Person, 2007) Martin, Kurochkin i Tokaryk, 2012 |
| = Baptornis varneri | Martin i Cordes-Person, 2007 |
Bibliografia
Aotsuka, K., & Sato, T. (2016). "Hesperornithiformes (Aves: Ornithurae) from the Upper Cretaceous Pierre Shale, Southern Manitoba, Canada". Cretaceous Research, 63, 154-169. doi:10.1016/j.cretres.2016.03.003
Bell, A., & Chiappe, L. M. (2016). "A species-level phylogeny of the Cretaceous Hesperornithiformes (Aves: Ornithuromorpha): implications for body size evolution amongst the earliest diving birds". Journal of Systematic Palaeontology, 14(3), 239-251. doi:10.1080/14772019.2015.1036141
Martin, J. E., & Cordes-Person, A. (2007). "A new species of the diving bird Baptornis (Ornithurae: Hesperornithiformes) from the lower Pierre Shale Group (Upper Cretaceous) of southwestern South Dakota". doi:10.1130/2007.2427(17)
Martin, L. D., Kurochkin, E. N., & Tokaryk, T. T. (2012). "A new evolutionary lineage of diving birds from the Late Cretaceous of North America and Asia". Palaeoworld, 21(1), 59-63. doi:10.1016/j.palwor.2012.02.005
Tanaka, T., Kobayashi, Y., Kurihara, K. I., Fiorillo, A. R., & Kano, M. (2018). "The oldest Asian hesperornithiform from the Upper Cretaceous of Japan, and the phylogenetic reassessment of Hesperornithiformes". Journal of Systematic Palaeontology, 16(8), 689-709 doi:10.1080/14772019.2017.1341960
