Baptornis
| Autor: | Paweł Konarzewski |
| Baptornis (baptornis) | |
|---|---|
| Długość | 92 cm [1] |
| Masa | 7,2 kg [1] |
| Dieta | rybożerny |
| Miejsce | USA - Kansas
(formacja Niobrara Chalk - ogniwo Smoky Hill) ?Szwecja - Skania (Basen Kristianstad) |
| Czas |
ok. 87-82 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Ilustracja przedstawiająca prawy tarsometatarsus baptornisa. Źródło: Marsh, 1880 [2] | |
Wstęp
Baptornis to ptak z kladu Hesperornithiformes żyjący w późnej kredzie na terenie Stanów Zjednoczonych. Jest to jeden z pierwszych opisanych mezozicznych ptaków w historii paleontologii.
Materiał kopalny i taksonomia
Lektotyp (YMP 1465) to dystanla część tarsometatarsus.
Materiał przypisany obejmuje następujące okazy:
- YPM 5768 - proksymalna część tarsometatarsus należąca do młodocianego osobnika
- AMNH 5101 - fragment kości przedszczękowej, fragment kości czołowej (zaginiony), brzuszna część kości kwadratowej (zaginiona), 16 kręgów szyjnych, 6 kręgów grzbietowych, fragmenty żeber grzbietowych, synsakrum, 5 kręgów ogonowych,, niekompletna miednica, dystalna część kości piszczelowo-stępowej, obydwa tarsometatarsus i częściowy paliczek
- FMNH 395 - tylna część żuchwy, szósty kręg grzbietowy, fragmenty żeber grzbietowych, synsacrum, 5 środkowych kręgów ogonowych, pygostyl, fragmenty miednicy, kości udowe, obydwa tibiotarsus, kość strzałkowa, I kość śródstopia, I paliczek I palca, tarsometatarsus, II paliczek II palca, I paliczek III palca, III paliczek III palca, I paliczek IV palca, II paliczek IV palca, III paliczek IV palca, IV paliczek IV palca, 6 paliczków stopy, 2 pazury stopy.
- nieskatalogowany okaz ?(Fick Fossil Museum coll.) - ?fragment kości przedszczękowej, proksymalna część tibiotarsus, trzon oraz dystalna część, proksymalna część kości strzałkowej, dwa tarsometatarsus oraz trzy niekompletne i 11 innych fragmentów kości
- KUVP 2290 - 6 kręgów szyjnych i 3 grzbietowe, fragmenty żeber grzbietowych, częściowe synsacrum, proksymalna część łopatki, niekompletna kość ramienna, kość promieniowa i łokciowa, przednia część kości biodrowej, kości udowe, rzepka, częściowe kości piszczelowo-stępowe, proksymalne części strzałkowe oraz niekompletny tarsometatarsus
- KUVP 16112 - kość przedszczękowa (zaginiona), 6 kręgów szyjnych i 4 grzbietowe, niekompletne synsacrum, częściowa miednica, proksymalne części kości udowych oraz dystalna część, trzony oraz dystalne części kości piszczelowych, niekompletne kości śródstopia, III paliczek I palca, proksymalny oraz dystalny paliczek należące do młodocianego osobnika
- ?YPM 1467 - kość udowa i piszczelowo-stępowa (Mortimer, online).
Do omawianego rodzaju mogą należeć również szczątki Parascaniornis. Zobacz więcej: Parascaniornis#Historia i ważność taksonu.
W 2007 roku Martin i Cordes-Person opisali drugi gatunek z rodzaju Baptornis - B. varneri. Obecnie uważa się go za czwarty gatunek brodawisa. Zobacz więcej:?Brodavis varneri.
Budowa
Baptornis ogólną budową przypominał pozostałych przedstawicieli Hesperornithiformes. Był to średniej wielkości ptak mający długą czaszkę oraz szyję, opływowy kształt ciała ze zredukowanymi skrzydłami oraz mocnymi nogami. Czaszka Baptornis miała zbliżoną morfologię do tej u Hesperornis. Odcinek szyjny oraz grzbietowy liczył około 23 kręgów. Były one heteroceliczne oraz pozbawione otworów pneumatycznych. Synsacrum składało się z 10 niepneumatycznych kręgów. Kość ramienna Baptornis przewyższała swoją długością tą u Hesperornis, mimo iż był większy od omawianego ptaka. Najdłuższą kością nogi była kość piszczelowo-stępowa, która mierzyła 194 mm u okazu FMNH 395 (Martin i Tate, 1976).
Etymologia
Nazwa rodzajowa Baptornis to połączenie greckich słów bapto (nurkować) i ornis (ptak). Epitet gatunkowy advena to łacińskie słowo znaczące "dziwny" (Ford, online).
Spis gatunków
| Baptornis | Marsh, 1877 | |
| ?= Parascaniornis | Lambrecht, 1933 | |
| B. advenus | Marsh, 1877 | |
| Baptornis varneri | Martin i Cordes-Person, 2007 | = ?Brodavis varneri |
Bibliografia
Ford, T. (online) [3]
Martin, J. E., & Cordes-Person, A. (2007). "A new species of the diving bird Baptornis (Ornithurae: Hesperornithiformes) from the lower Pierre Shale Group (Upper Cretaceous) of southwestern South Dakota". doi:10.1130/2007.2427(17)
Martin, L. D., & Tate, J. (1976). "The skeleton of Baptornis advenus (Aves: Hesperornithiformes)". Smithsonian Contributions to Paleobiology, 27(1), 35-66.
Mortimer, M. (online) [4]
Rees, J., & Lindgren, J. (2005). "Aquatic birds from the Upper Cretaceous (Lower Campanian) of Sweden and the biology and distribution of hesperornithiforms". Palaeontology, 48(6), 1321-1329. doi:10.1111/j.1475-4983.2005.00507.x
- ↑ Skocz do: 1,0 1,1 Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press.
