Daliansaurus

Autor:	Korekta:
Kamil Kamiński	Marcin Szermański

---

Daliansaurus (dalianzaur)
Długość:	ok. 1 m
Masa:	? kg
Miejsce występowania:	Chiny – prowincja Liaoning (formacja Yixian)
Czas występowania	ok. 125-120 Ma wczesna kreda (apt)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda Tetanurae Coelurosauria Paraves Troodontidae ?Sinovenatorinae
Rekonstrukcja Sinusonasus. Daliansaurus mógł być podobny. Autor: Conty [1].
Mapa znalezisk:
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":4,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003EChinu \u2013 Liaoning, Beipiao\u003C/small\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"Chinu \u2013 Liaoning, Beipiao\n","link":"","lat":41.582999999999998408384271897375583648681640625,"lon":120.4330000000000069348971010185778141021728515625,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Daliansaurus to rodzaj niewielkiego, zapewne upierzonego, drapieżnego dinozaura z rodziny Troodontidae. Zamieszkiwał tereny dzisiejszych Chin we wczesnej kredzie. Jego najbliższymi krewniakami były prawdopodobnie inne troodontydy z formacji Yixian: Mei, Sinovenator oraz Sinusonasus. Wraz z nimi tworzył klad Sinovenatorinae, choć np. analiza Hartmana i in. (2019) przeczy jego bliskiemu pokrewieństwu z sinowenatorem. Został on nazwany i opisany w 2017 r. przez grupę paleontologów pod kierunkiem Shena Caizhi.

Materiał kopalny

Holotyp (DNHM D2885) to niemal kompletny szkielet, włącznie z czaszką. Brakuje jedynie tylnego regionu czaszki, łopatek, kości kruczych, części miednicy i prawej kończyny tylnej. Niektóre kości (jak tylna część ogona) tkwią w skale. Okaz znajduje się w Dalian Natural History Museum w Chinach.

Etymologia

Nazwa rodzajowa pochodzi od miasta Dalian w południowej części prowincji Liaoning oraz greckiego słowa sauros, oznaczającego „jaszczur”, „gad”. Epitet gatunkowy nawiązuje do wspomnianej już prowincji Liaoning.

Budowa

Daliansaurus był niewielkim dinozaurem, nawet jak na troodontyda. Zrośnięcie łuków nerwowych z trzonami kręgów świadczy o tym, że holotyp był osobnikiem dorosłym. Czaszka w widoku bocznym miała trójkątny kształt, co jest też cechą wielu krewniaków dalianzaura. Mierzyła ona ok. 14 cm długości i była względnie duża w porównaniu do całego ciała. Nozdrza zewnętrzne miały niemal jajowaty kształt. Kość przedszczękowa zawierała cztery pozbawione piłkowania zęby o kształcie litery „D”. W kości szczękowej znajdowało się co najmniej siedemnaście zębów, z których największe były zęby środkowe. Miały piłkowaną tylną krawędź. W kości zębowej osadzone były dwadzieścia cztery zęby, mniej niż np. u Sinovenator, Urbacodon czy Zanabazar. Podobnie jak u sinowenatora, tylna krawędź była ząbkowana, co odróżnia te dwa rodzaje od większości troodontydów, takich jak Urbacodon, Xixiasaurus czy Byronosaurus.

Holotyp zawiera co najmniej dziewięć kręgów szyjnych, trzynaście kręgów grzbietowych, pięć krzyżowych i dwadzieścia osiem ogonowych. Wiele z nich jest jednak słabo zachowanych. Kość ramienna była względnie długa (63% długości kości udowej). Kość łokciowa była lekko zakrzywiona i krótsza od ramiennej, a promieniowa – smukła i rozszerzona na dalszym końcu. Kość biodrowa była proporcjonalnie dłuższa niż u innych troodontydów. Kość udowa w widoku bocznym była wyraźnie wygięta. Kość piszczelowa przewyższała ją długością o 45%. Podobnymi proporcjami odznaczał się Sinornithoides. Daliansaurus miał relatywnie dłuższe śródstopie niż inne troodontydy, co wskazuje na wyjątkowe zdolności do szybkiego poruszania się. Ogólnie omawiany teropod najbardziej przypominał innych przedstawicieli Troodontidae znanych z prowincji Liaoning. Różnił się od nich głównie szczegółami budowy i proporcjami poszczególnych kości stóp, śródręcza, żeber i kości biodrowej.

Spis gatunków

Daliansaurus	Shen, Lü, Kundrát, Brusatte i Hailong, 2017
D. liaoningensis	Shen, Lü, Kundrát, Brusatte i Hailong, 2017

Bibliografia

Hartman, S., Mortimer, M., Wahl, W.R., Lomax, D.R., Lippincott, J., Lovelace, D.M. (2019). "A new paravian dinosaur from the Late Jurassic of North America supports a late acquisition of avian flight". PeerJ. 7: e7247. doi:10.7717/peerj.7247.

Shen, C.; Lu, J.; Liu, S.; Kundrát, M.; Brusatte, S.L.; Gao, H. (2017). "A New Troodontid Dinosaur from the Lower Cretaceous Yixian Formation of Liaoning Province, China". Acta Geologica Sinica. 91 (3): 763–780. doi:10.1111/1755-6724.13307.