Tarchia

Hasło do poprawy - przynajmniej Materiał kopalny i Historia taksonu

Autor:	Korekta:
"Dominik" Marcin Szermański	Maciej Ziegler Karol Sabath Dawid Mazurek Dawid Mika "Kormoran"

---

Tarchia (tarchia)
Długość:	4,5 (-8,5??) m
Masa:	1,5 (-4,5??) t
Miejsce występowania:	Mongolia, ?Kazachstan (formacja Barun Goyot i formacja Nemegt)
Czas występowania	83,5-65,5 Ma późna kreda (kampan - mastrycht)
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Thyreophora Ankylosauria Ankylosauridae Ankylosaurinae
Ok. 8-metrowa rekonstrukcja tarchii. Autor: M. Shiraishi. [1].

Wstęp

Tarchia to rodzaj ankylozaura należą…cego do rodziny ankylozaurydów, którego szczą…tki odnaleziono w południowej Mongolii. Przynajmniej jeden szkielet pochodzi z Kazachstanu, lecz nie jest jeszcze opisany, a więc po dokładniejszym badaniu może okazać się nie należeć do rodzaju Tarchia.

Materiał kopalny

Holotyp (PIN 551/29): kręgi szyjne, kości śródręcza, paliczki i fragmenty płyt pancerza.

Materiał przypisany:

T. kielanae: ZPAL MgD-I/ll1 - niekompletna czaszka składająca się ze sklepienia czaszki, części potylicznej i puszka mózgowa (późna kreda, środkowy? kampan; Khulsan, Mongolia; formacja Barun Goyot)

Dyoplosaurus giganteus: ZPAL MgD-I/43 - kolumna kręgów ogonowych z tail-club (późna kreda, późny? kampan - wczesny mastrycht; Altan Ula IV, Mongolia)

ZPAL MgD-I/42 - kolumna kręgów ogonowych z tail-club i fragmenty pancerza (ta sama formacja i lokalizacja)

ZPAL MgD-I/49 - prawa kość ramienna (ta sama formacja i lokalizacja)

ZPAL MgD-I/113 - niekompletny szkielet pozaczaszkowy (późna kreda; Altan Ula III, Mongolia; formacja Nemegt)

PIN 551-29 - kręgi ogonowe, kości śródręcza i paliczki dłoni, fragmenty pancerza - to osobnik opisany pierwotnie przez Maleeva w 1956 r. jako holotyp D. giganteus (późna kreda; Nemegt, Mongolia; formacja Nemegt)

PIN bez numeru katalogowego - nieopisany szkielet wraz z czaszką… (późna kreda; Mongolia; górne warstwy Khermeen Tsav I, stratygraficznie odpowiedni formacji Nemegt)

PIN bez numeru katalogowego - dolna szczęka ankylozaura z zachowanymi zębami (wczesna kreda; okolica Khovboor; Mongolia)

PIN bez numeru katalogowego - nieopisany osobnik zawierają…cy kość ramienną…, kręgi grzbietowe i ogonowe (wczesna kreda; Kazachstan)

Brak numeru katalogowego - nieopisane fragmenty szkieletu pozaczaszkowego i pancerza (późna kreda; Shakh-shakh, Mongolia)

Budowa

W porównaniu do Saichania, swojego krewnego żyją…cego na tych samych terenach, tarchia posiadała wyjątkowo dużą… podstawę czaszki. Jej wymiary były imponują…ce: przy długości 8-8,5 metra, wysokości około 3 metrów i masywnym pancerzem, mogła ważyć być może nawet 4,5 t (chociaż Paul, 2010 daje jej 4,5 m i 1,5 t). Jeżeli te pierwsze szacunki są prawdziwe, to Tarchia mogła być największym i przy okazji najmłodszym znanym mongolskim ankylozaurydem. Wydaje się jednak, że 8 i więcej metrów długości to wartości znacznie przeszacowane.

Na końcu ogona znajdował się twór kostny w kształcie maczugi, służą…cy zapewne do obrony przed drapieżnikami. Na pancerz składały się płyty oraz kolce wystają…ce z boków zwierzęcia, na prawie całej jego długości. Kolce te znajdowały się również na czaszce tego ankylozauryda, która mierzyła 40 cm długości i 45 cm wysokości.

Historia taksonu

Gatunek typowy, T. kielanae, wraz z omawianym, nowym rodzajem został opisany w 1977 roku przez polską… paleontolog Teresę Maryańską…, znaną… m.in. z wielu wypraw Polsko-Mongolskiej Ekspedycji Paleontologicznej na pustynię Gobi. Uznała także, że D. giganteus nie należy prawdopodobnie do rodzaju Dyoplosaurus. Po jakimś czasie okazało się, że holotypy obu należą… do jednego gatunku, przez co T. kielanae została młodszym synonimem D. giganteus, który to otrzymał nową… przynależność do rodzaju - już nie do Dyoplosaurus, lecz do Tarchia. Utworzono również nowy, typowy gatunek, mianowicie T. gigantea (epitet gatunkowy został zaczerpnięty od ankylozaura opisanego przez Maleeva, lecz zmieniony, by był poprawny gramatycznie) na którego składa się osobno holotyp i materiał przypisany z powyższych dwóch gatunków, będą…cych jego synonimami.

Etymologia

Nazwa rodzajowa Tarchia (co znaczy "mózg") została zaczerpnięta z dużej objętości czaszki w porównaniu do innych ankylozaurów, dzięki czemu dinozaur ten mógł mieć większy mózg niż reszta jego kuzynów. Epitet gatunkowy gigantea odnosi się zapewne do bardzo dużych rozmiarów tarchii (o ile nie są one przesadzone) lub do rozmiarów jego puszki mózgowej.

Spis gatunków

Tarchia	Maryańska, 1977
T. gigantea	(Maleev, 1956) Maryańska, 1977
= Dyoplosaurus giganteus	Maleev, 1952
Tarchia kielanae	Maryańska, 1977
?= Minotaurasaurus ramachandran

Bibliografia

Maryanska T. (1977) "Ankylosauridae (Dinosauria) from Mongolia" Palaeontologia Polonica 37:85-151

Vickaryous, M.K., Maryańska, T. & Weishampel, D.B. (2004) "Ankylosauria" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P., & Osmólska, H. (red.) "The Dinosauria" Berkeley: University of California Press, 363-392

http://scienceblogs.com/tetrapodzoology/2008/02/tarchia.php

http://www.dinodata.org/index.php?option=com_content&task=view&id=7701&Itemid=67

http://www.paleodb.org/cgi-bin/bridge.pl?action=checkTaxonInfo&taxon_no=38836&is_real_user=1

http://en.wikipedia.org/wiki/Tarchia

Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford