Arcusaurus: Różnice pomiędzy wersjami
m (→Spis gatunków) |
(aktualizacja) |
||
| Linia 22: | Linia 22: | ||
|- | |- | ||
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''': | ! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''': | ||
| − | | [[RPA]] - prowincja Wolne Państwo, <br /> | + | | [[RPA]] - prowincja Wolne Państwo, <br />stanowisko Spion Kop |
<small>([[formacja]] Upper [[Elliot]])</small> | <small>([[formacja]] Upper [[Elliot]])</small> | ||
|- | |- | ||
! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ||
| − | | ok. 191 | + | | ok. 201-191 [[Ma]] |
| − | <small>[[wczesna jura]] ([[ | + | <small>[[wczesna jura]] ([[hettang]]-[[synemur]])</small> |
|- | |- | ||
! '''Systematyka''' | ! '''Systematyka''' | ||
| Linia 44: | Linia 44: | ||
| colspan=2 | | | colspan=2 | | ||
<display_points type="terrain" zoom=4> | <display_points type="terrain" zoom=4> | ||
| − | + | 25°28.27'S, 27°49.03'E|stanowisko Spion Kop, formacja Upper Elliot | |
</display_points> | </display_points> | ||
|} | |} | ||
| Linia 52: | Linia 52: | ||
== Materiał kopalny == | == Materiał kopalny == | ||
| − | Znaleziono rozrzucone blisko siebie kości przynajmniej dwóch osobników o podobnych rozmiarach. [[Holotyp]]em są niepołączone kości prawej strony czaszki oraz [[kręg]]i z dalszej części ogona. Oprócz tego natrafiono na wiele innych kości rozrzuconych w promieniu pół metra od czaszki. Były to zęby, kość zębowa, nosowa, przedszczękowa, paliczki, pazury, dalszy koniec kości ramieniowej, trzon kręgu krzyżowego, kość bocznoklinowa i fragment kości biodrowej. | + | Znaleziono rozrzucone blisko siebie kości przynajmniej dwóch osobników o podobnych rozmiarach. Leżały w dwóch warstwach w obrębie stanowiska Spion Kop. [[Holotyp]]em są niepołączone kości prawej strony czaszki oraz [[kręg]]i z dalszej części ogona. Oprócz tego natrafiono na wiele innych kości rozrzuconych w promieniu pół metra od czaszki. Były to zęby, kość zębowa, nosowa, przedszczękowa, paliczki, pazury, dalszy koniec kości ramieniowej, trzon kręgu krzyżowego, kość bocznoklinowa i fragment kości biodrowej. |
== Odrębność arkuzaura od innych prozauropodów == | == Odrębność arkuzaura od innych prozauropodów == | ||
| Linia 69: | Linia 69: | ||
== Paleoekologia == | == Paleoekologia == | ||
| − | Arkuzaur, prawdopodobnie tak jak inne prozauropody, był dwunożnym roślinożercą, który wykorzystywał długą szyję do sięgania po | + | Arkuzaur, prawdopodobnie tak jak inne prozauropody, był dwunożnym roślinożercą, który wykorzystywał długą szyję do sięgania po wyższe części roślin. Żył w odmiennym ekosystemie niż większość zwierząt znalezionych w [[formacja|formacji]] Upper [[Elliot]]. Odnaleziono go w pakiecie usypanych kanałowo piasków. Obok niego żyły również trzy inne roślinożerne zauropodomorfy: [[Aardonyx|aardonyks]], [[Pulanesaura|pulanezaura]] i jakiś [[Melanorosauridae|melanorozauryd]]. Razem z [[Coelophysis|celofyzem]], dużym teropodem oraz spokrewnionym z krokodylami protozuchem tworzyły one osobną, lokalną faunę na równiach zalewowych Upper Elliot. Arkuzaur był najmniejszym z tamtejszych zauropodomorfów. |
== Spis gatunków == | == Spis gatunków == | ||
| Linia 82: | Linia 82: | ||
== Bibliogafia == | == Bibliogafia == | ||
<small> | <small> | ||
| + | McPhee, B.W., Bonnan, M.F., Yates, A.M., Neveling, J., Choiniere, J.N. 2015. A new basal sauropod from the pre-Toarcian Jurassic of South Africa: evidence of niche-partitioning at the sauropodomorph–sauropod boundary? Scientific Reports 5, 13224. [[doi: 10.1038/srep13224]] | ||
| + | |||
Yates, A.M., Bonnan, M.F., Neveling, J. 2011. A new basal sauropodomorph dinosaur from the Early Jurassic of South Africa. Journal of Vertebrate Paleontology, t. 31, nr 3, str. 610—625. [[DOI: 10.1080/02724634.2011.560626]] | Yates, A.M., Bonnan, M.F., Neveling, J. 2011. A new basal sauropodomorph dinosaur from the Early Jurassic of South Africa. Journal of Vertebrate Paleontology, t. 31, nr 3, str. 610—625. [[DOI: 10.1080/02724634.2011.560626]] | ||
</small> | </small> | ||
| Linia 92: | Linia 94: | ||
[[Kategoria:Mezozoik]] | [[Kategoria:Mezozoik]] | ||
[[Kategoria:Jura]] | [[Kategoria:Jura]] | ||
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria:Hettang]] |
| + | [[Kategoria:Synemur]] | ||
Wersja z 18:00, 14 wrz 2015
| Autor: | Korekta: |
| Mateusz Tałanda |
| Arcusaurus (arkuzaur) | |
|---|---|
| Długość: | ? m |
| Masa: | ? kg |
| Miejsce występowania: | RPA - prowincja Wolne Państwo, stanowisko Spion Kop |
| Czas występowania | ok. 201-191 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Rekonstrukcja czaszki arkuzaura w widoku z boku. Na biało są pokolorowane | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Arkuzaur (łac. Arcusaurus pereirabdalorum) to zagadkowy prozauropod z wczesnej jury. Żył na terenie dzisiejszej Republiki Południowej Afryki. Jego nazwa pochodzi od łacińskiego słowa arcus - tęcza, greckiego sauros - jaszczur oraz nazwisk Lucilly Pereira i Fernando Abdali, którzy znaleźli większość kości tego dinozaura. Tęcza odnosi się do ludzi z RPA, którzy są określani "tęczowym narodem".
Materiał kopalny
Znaleziono rozrzucone blisko siebie kości przynajmniej dwóch osobników o podobnych rozmiarach. Leżały w dwóch warstwach w obrębie stanowiska Spion Kop. Holotypem są niepołączone kości prawej strony czaszki oraz kręgi z dalszej części ogona. Oprócz tego natrafiono na wiele innych kości rozrzuconych w promieniu pół metra od czaszki. Były to zęby, kość zębowa, nosowa, przedszczękowa, paliczki, pazury, dalszy koniec kości ramieniowej, trzon kręgu krzyżowego, kość bocznoklinowa i fragment kości biodrowej.
Odrębność arkuzaura od innych prozauropodów
Badacze wzieli pod uwagę możliwość, że arkuzaury są młodocianymi osobnikami już opisanego rodzaju dinozaura. Zaobserwowane różnice mogą przecież wynikać ze zmian związanych z wiekiem zwierzęcia. Na tym obszarze znaleziono wcześniej aardonyksa. Różni się on od arkuzaura między innymi kształtem i liczbą zębów oraz wejściami na naczynia krwionośne w kosciach szczęk. Porównanie z formami, gdzie znane są osobniki dorosłe jak i młode (kamarazaur, muszaur i massospondyl) pokazało, że większość tych cech nie zmienia się wraz z wiekiem. Utwierdziło to badaczy w przekonaniu, że arkuzaur jest nowym, odrębnym gatunkiem.
Budowa
Arkuzaur budową najbardziej przypominał nieco starszych tekodontozaura i pantydrako z terenu dzisiejszej Europy. Jego głowa nie przekraczała 15 centymetrów długości. U znalezionych osobników kości czaszki i miednicy nie były jeszcze ze sobą zrośnięte. Były to więc młodociane osobniki, które nie osiągnęły jeszcze maksymalnych rozmiarów. Pysk arkuzaura był wysoki jak u typowych prozauropodów (np. plateozaura, czy massospondyla) a w przeciwieństwie do niskich pysków eoraptora, panfagii, czy pantydrako. Nozdrza wychodziły blisko końca pyska. Jednak sam koniec był zwężony w "dzióbek". Wyżej, za nozdrzami w czasce był dodatkowy otwór - tak jak u melanorozaura. Zęby są liściokształtne, z karbowanymi krawędziami. Palce na stopie były grube.
Pokrewieństwa z innymi prozauropodami
Seria analiz wskazała, że arkuzaur jest jednym z najprymitywniejszych prozauropodów, takich jak saturnalia, tekodontozaur i pantydrako. Było to spore zaskoczenie dla badaczy, ponieważ arkuzaur jest od nich młodszy i w jego czasach prozauropody były o wiele bardziej zaawansowane. Jednak niewielka zmiana wystarczy, by analiza umieściła arkuzaura wśród bardziej zaawansowanych zauropodomorfów, takich jak anchizaur, czy aardonyks.
Ta rozbieżność wynika z tego, iż arkuzaur nie ma niektórych cech typowych dla zaawansowanych prozauropodów, a z drugiej strony ma też cechy, które z nimi go łączą. Jego prymitywność sugerowałaby niewielka liczba zębów, brak grzbieciku na bocznej stronie kości zębowej, kształt tej kości i proporcje kości nosowej. Ponadto pazur na trzecim palcu stopy arkuzaura był porównywalnej wielkości co pazury na pierwszym i drugim, tymczasem u zaawansowanych jest on pomniejszony. Natomiast budowa kości przedszczękowej i grubość przynajmniej niektórych paliczków stopy przypomina wyłącznie zaawansowane prozauropody.
Te sprzeczności w budowie arkuzaura możnaby wytłumaczyć niedojrzałością znajdowanych osobników. Podczas rozwoju często cechy prymitywne zanikają, a pojawiają się cechy zaawansowane. Być może dorosłe arkuzaury miały już bardziej typową anatomię jak na czasy, w których żyły. Jeśli jednak hipoteza o pierwotności arkuzaura jest prawdziwa, to wtedy byłby on żywą skamieniałością swoich czasów. Reprezentowałby linię ewolucyjną, która oddzieliłaby się od pozostałych prozauropodów nawet 35 milionów lat wcześniej. Byłby to jedyny tak prymitywny prozauropod we wczesnej jurze.
Paleoekologia
Arkuzaur, prawdopodobnie tak jak inne prozauropody, był dwunożnym roślinożercą, który wykorzystywał długą szyję do sięgania po wyższe części roślin. Żył w odmiennym ekosystemie niż większość zwierząt znalezionych w formacji Upper Elliot. Odnaleziono go w pakiecie usypanych kanałowo piasków. Obok niego żyły również trzy inne roślinożerne zauropodomorfy: aardonyks, pulanezaura i jakiś melanorozauryd. Razem z celofyzem, dużym teropodem oraz spokrewnionym z krokodylami protozuchem tworzyły one osobną, lokalną faunę na równiach zalewowych Upper Elliot. Arkuzaur był najmniejszym z tamtejszych zauropodomorfów.
Spis gatunków
| Arcusaurus | Yates, Bonnan i Neveling, 2011 |
|---|---|
| A. pereirabdalorum | Yates, Bonnan i Neveling, 2011 |
Bibliogafia
McPhee, B.W., Bonnan, M.F., Yates, A.M., Neveling, J., Choiniere, J.N. 2015. A new basal sauropod from the pre-Toarcian Jurassic of South Africa: evidence of niche-partitioning at the sauropodomorph–sauropod boundary? Scientific Reports 5, 13224. doi: 10.1038/srep13224
Yates, A.M., Bonnan, M.F., Neveling, J. 2011. A new basal sauropodomorph dinosaur from the Early Jurassic of South Africa. Journal of Vertebrate Paleontology, t. 31, nr 3, str. 610—625. DOI: 10.1080/02724634.2011.560626
