Riojasaurus

Autor:	Korekta:
Marcin Szermański	Mateusz Tałanda

---

Riojasaurus (riojazaur)
Długość:	ok. 10 m
Masa:	? t
Miejsce występowania:	Argentyna - La Rioja, San Juan (górne pokłady formacji Los Colorados)
Czas występowania	217-213 Ma późny trias (późny noryk)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Sauropodomorpha Riojasauridae
Rekonstrukcja ciała riojazaura.
Mapa znalezisk:
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":4,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[],"imageoverlays":null}

Wstęp

Riojasaurus to jeden z największych zauropodomorfów żyjących w triasie, a którego długość wynosi około 10 metrów. Rozmiarami ustępuje Melanorosaurus, który przez niektórych naukowców jest uważany za jego bliskiego krewnego. Do rodzaju Riojasaurus należy tylko jeden gatunek, R. incertus, opisany przez Bonapartego. Jego odkrycie i nazwę przedstawił ów badacz na międzynarodowym sympozjum w Buenos Aires, które było poświęcone geologii południowych kontynentów. Odbyło się ono w październiku 1967 roku, ale nazwa tego dinozaura stała się ważna dwa lata później, gdy ukazała się oficjalna publikacja materiałów z tego sympozjum. Podobna sytuacja była z nazwą Strenusaurus - rzekomym drugim prozauropodem opisanym wraz z riojazaurem. Później jednak, w 1971 roku, sam odkrywca doszedł do wniosku, że oba reprezentują ten sam gatunek.

Materiał kopalny

Riojazaur jest najobficiej znajdowanym dinozaurem z triasu Ameryki Południowej. Początkowo był znany tylko z jednego okazu (holotypu) o numerze PVL 3808. Składał się z dużej części szkieletu, ale bez czaszki, żuchwy, pewnej liczby kręgów, obu łopatek, kości kulszowych i niektórych kości dłoni. Później znaleziono o wiele więcej, między innymi prawie kompletną czaszkę z dolną szczęką. Łącznie znaleziono więcej niż 20 mniej lub bardziej kompletnych szkieletów.

W 1978 roku Bonaparte opisał niekompletną stopę i fragment ogona prozauropoda z innej argentyńskiej formacji. Uznał je za kości riojazaura. Późniejsi badacze zaprzeczyli temu. Ich zdaniem te kości są niediagnostyczne, a jedynym znanym dinozaurem stamtąd jest lejezaur.

Budowa i biologia

Porównanie rozmiarów riojazaura i człowieka.

Odlew czaszki riojazaura z widocznym pierścieniem twardówkowym w oczodole.

Był to duży triasowy roślinożerca z wydłużoną szyją. Miał silne wszystkie cztery kończyny i masywne ciało, które na nich dźwigał. Kręgi szyjne puste w środku, co było cechą niespotykaną nawet u pierwszych zauropodów. Czaszka mała, wąska, wydłużona. Górna szczęka posiadała 29 zębów, z czego 5 z przodu pyska.

Prawdopodobnie poruszał się na wszystkich czterech kończynach, ale nie można wykluczyć także jego dwunożności, lecz ta raczej była bardzo ograniczona z racji jego budowy i wielkości. Budowa jego pierścienia twardówkowego wskazuje na aktywność riojazaura zarówno w dzień, jak i w nocy.

Etymologia

Nazwa rodzajowa Riojasaurus znaczy "jaszczur z La Rioja", miejsca, gdzie został znaleziony jego holotyp.

Krewni riojazaura

Bonaparte zaklasyfikował riojazaura do rodziny Melanosauridae. Są też hipotezy, że riojazaur był bliskim krewniakiem plateozaura.

Spis gatunków

Riojasaurus	Bonaparte, 1969
="Riojasaurus"	Bonaparte, 1967	nomen nudum
=Strenusaurus	Bonaparte, 1969
="Strenusaurus"	Bonaparte, 1967	nomen nudum
R. incertus	Bonaparte, 1969
="R. incertus"	Bonaparte, 1967	nomen nudum
=Strenusaurus procerus	Bonaparte, 1969
="S. procerus"	Bonaparte, 1967	nomen nudum

Bibliografia

Apaldetti, C., Martinez, R.N., Alcober, O.A., Pol, D. 2011. A New Basal Sauropodomorph (Dinosauria: Saurischia) from Quebrada del Barro Formation (Marayes-El Carrizal Basin), Northwestern Argentina. PLoS ONE, t. 6, nr 11, str. e26964. doi:10.1371/journal.pone.0026964

Bonaparte, J.F. 1969. Dos nuevas "faunas" de reptiles triásicos de Argentina. W: Gondwana Stratigraphy. IUGS Symposium, Buenos Aires, str. 283-306.

Bonaparte, J.F. 1971. Los tetrapodos del sector superior de la formacion Los Colorados, La Rioja, Argentina (Triásico Superior): I Parte. Universidad Nacional de Tucumán, Fundación e Instituto Miguel Lillo.

Novas F. 2009. The Age of Dinosaurs in South America. Indiana University Press, str. 1-452.

Schmitz, L., Motani, R. 2011. Nocturnality in dinosaurs inferred from scleral ring and orbit morphology. Science, t. 332, nr 6030, str. 705-708. DOI: 10.1126/science.1200043