Sinosaurus: Różnice pomiędzy wersjami
m |
(drobne) |
||
| Linia 32: | Linia 32: | ||
| [[Dinosauria]] | | [[Dinosauria]] | ||
| − | |||
| − | |||
[[Theropoda]] | [[Theropoda]] | ||
| Linia 40: | Linia 38: | ||
?[[Tetanurae]]/???[[Dilophosauridae]] | ?[[Tetanurae]]/???[[Dilophosauridae]] | ||
|- | |- | ||
| − | | colspan=2 |[[Plik: Dilophosaurus_sinensis_-_MUSE.jpg|400px | + | | colspan=2 |[[Plik:Dilophosaurus_sinensis_-_MUSE.jpg|400px]] |
| − | <small>Zrekonstruowany szkielet ''S. sinensis''. | + | <small>Zrekonstruowany szkielet ''S. sinensis'' LDM-LCA 10. Fot.: Matteo De Stefano [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Dilophosaurus_sinensis_-_MUSE.jpg]. |
</small> | </small> | ||
|} | |} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Sinosaurus'' to [[rodzaj]] średniej wielkości [[bazalny|bazalnego]] [[teropod]]a, występującego we wczesnej jurze na terenie Chin. Typowy gatunek ''S. triassicus'' został nazwany na podstawie bardzo fragmentarycznych szczątków. Zdecydowanie bardziej | + | ''Sinosaurus'' to [[rodzaj]] średniej wielkości [[bazalny|bazalnego]] [[teropod]]a, występującego we wczesnej jurze na terenie Chin. Typowy gatunek ''S. triassicus'' został nazwany na podstawie bardzo fragmentarycznych szczątków. Zdecydowanie bardziej kompletne okazy, opisane początkowo jako ''[[Dilophosaurus]] sinensis'' również mogą należeć do tego rodzaju a nawet tego samego gatunku, ale kwestia ta wymaga dalszych badań. ''Sinosaurus'' może być uważany za ''[[nomen dubium]]''. |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| Linia 60: | Linia 58: | ||
==Historia i ważność taksonu== | ==Historia i ważność taksonu== | ||
''Sinosaurus'' został nazwany w 1948 r. przez Younga na podstawie bardzo fragmentarycznego materiału kopalnego, obejmującego fragmenty kości szczękowych i żuchwy oraz zęby. W latach 50. i 60. Przypisano kolejne przypisano kolejne bardzo niekompletne szczątki, obejmujące m.in. zęby, kawałki kręgów i fragmenty kości czaszki. Jak już wspomniano, co do większości z tych okazów nie ma żadnej pewności, że należą do tego samego gatunku co [[holotyp]]. Niektóre ze szczątków, zaliczanych początkowo do ''Sinosaurus'', okazały się być pozostałościami przedstawicieli [[Sauropodomorpha]]. | ''Sinosaurus'' został nazwany w 1948 r. przez Younga na podstawie bardzo fragmentarycznego materiału kopalnego, obejmującego fragmenty kości szczękowych i żuchwy oraz zęby. W latach 50. i 60. Przypisano kolejne przypisano kolejne bardzo niekompletne szczątki, obejmujące m.in. zęby, kawałki kręgów i fragmenty kości czaszki. Jak już wspomniano, co do większości z tych okazów nie ma żadnej pewności, że należą do tego samego gatunku co [[holotyp]]. Niektóre ze szczątków, zaliczanych początkowo do ''Sinosaurus'', okazały się być pozostałościami przedstawicieli [[Sauropodomorpha]]. | ||
| − | [[Plik: Dilophosaurus_sinensis_(head).jpg|300px|thumb|right|Rekonstrukcja głowy ''S. sinensis''. [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Dilophosaurus_sinensis_(head).jpg].]] | + | [[Plik: Dilophosaurus_sinensis_(head).jpg|300px|thumb|right|Rekonstrukcja głowy ?''S. sinensis'' KMV 8701. [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Dilophosaurus_sinensis_(head).jpg].]] |
| − | Z uwagi na skąpość materiału kopalnego i [[diagnoza|niediagnostyczność]] holotypu, ''Sinosaurus'' może zostać uznany za ''[[nomen dubium]]'' ([[Michael Mortimer|Mortimer]], online). Odkryto wprawdzie zdecydowanie lepiej zachowane okazy, ale do tej pory nie zostało przekonująco udowodnione, że rzeczywiście należą one do tego samego gatunku ani nawet [[rodzaj]]u ''Sinosaurus'' (zob. niżej) | + | Z uwagi na skąpość materiału kopalnego i [[diagnoza|niediagnostyczność]] holotypu, ''Sinosaurus'' może zostać uznany za ''[[nomen dubium]]'' ([[Michael Mortimer|Mortimer]], 2015 online A). Odkryto wprawdzie zdecydowanie lepiej zachowane okazy, ale do tej pory nie zostało przekonująco udowodnione, że rzeczywiście należą one do tego samego gatunku ani nawet [[rodzaj]]u ''Sinosaurus'' (zob. niżej). |
==''S. sinensis''== | ==''S. sinensis''== | ||
===Synonim ''S. triassicus''?=== | ===Synonim ''S. triassicus''?=== | ||
| − | W [[1993]] r. [[Hu]] Shaojin opisał kolejny gatunek dilofozaura – odkrytego w 1987 r. w prowincji Yunnan (razem ze szczątkami [[zauropodomorf]]a z [[rodzaj]]u ''[[Yunnanosaurus]]'') ''Dilophosaurus sinensis''. Głównym powodem takiej identyfikacji była obecność podwójnego grzebienia na głowie ''"D." sinensis'', podobnie jak u ''D. wetherilli''. Obecnie nie ulega wątpliwości, że dinozaur ten nie jest gatunkiem dilofozaura (zob. też [[Dilophosaurus#''D. sinensis'']]. [[Xing LiDa|Xing]] w swojej pracy magisterskiej w 2012 r. dokonał synonimizacji ''D. sinensis'' z ''Sinosaurus triassicus'', nie podając jednak szczegółowego uzasadnienia. To samo sugerował wcześniej [[Dong Zhiming|Dong]] (2003). | + | W [[1993]] r. [[Hu]] Shaojin opisał kolejny gatunek dilofozaura – odkrytego w 1987 r. w prowincji Yunnan (razem ze szczątkami [[zauropodomorf]]a z [[rodzaj]]u ''[[Yunnanosaurus]]'') ''Dilophosaurus sinensis''. Głównym powodem takiej identyfikacji była obecność podwójnego grzebienia na głowie ''"D." sinensis'', podobnie jak u ''D. wetherilli''. Obecnie nie ulega wątpliwości, że dinozaur ten nie jest gatunkiem dilofozaura (zob. też [[Dilophosaurus#''D. sinensis'']]). [[Xing LiDa|Xing]] w swojej pracy magisterskiej w 2012 r. dokonał synonimizacji ''D. sinensis'' z ''Sinosaurus triassicus'', nie podając jednak szczegółowego uzasadnienia. To samo sugerował wcześniej [[Dong Zhiming|Dong]] (2003). Xing powołał się na pracę autorstwa [[Philip Currie|Currie]] i współpracowników, będącej w przygotowaniu. Później różni badacze również podążali tym śladem, nie podając szczegółów. W [[2017]] roku zespół chińskich badaczy wstępnie przypisał ''"D." sinensis'' do rodzaju ''Sinosaurus'', zachowując jednak jego oddzielność gatunkową - stąd [[kombinacja]] ''Sinosaurus sinensis''. Autorzy ci zauważyli m.in. różnice w budowie kości przedszczękowej. Co więcej, wg tych autorów kość przedszczękowa i ogólne proporcje czaszki ''Sinosaurus triassicus'' są bliższe ''[[Shuangbaisaurus]]'' niż ''S. sinensis''. Ten drugi miał mieć krótszą i wyższą czaszkę niż gatunek typowy. Możliwe więc, że reprezentuje on zupełnie odrębny rodzaj teropoda. Kwestia ta wymaga dalszych badań i do czasu dokładnego opisania okazu KMV 8701 wskazana wydaje się ostrożność w przypisywaniu tych szczątków do rodzaju ''Sinosaurus'', nie mówiąc już o synonimizacji z ''S. triassicus''. |
| − | [[Plik:Diloph_sin_DB1.jpg|300px|thumb|right|Rekonstrukcja ucztującego sinozaura. Autor: ДиБгд [ | + | [[Plik:Diloph_sin_DB1.jpg|300px|thumb|right|Rekonstrukcja ucztującego sinozaura. Autor: ДиБгд [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Diloph_sin_DB1.jpg].]] |
===Materiał kopalny=== | ===Materiał kopalny=== | ||
[[Holotyp]] to okaz KMV 8701, obejmujący czaszkę z żuchwą, kręgi, łopatki, kości krucze, kości miednicy oraz niekompletne kończyny przednie i tylne. | [[Holotyp]] to okaz KMV 8701, obejmujący czaszkę z żuchwą, kręgi, łopatki, kości krucze, kości miednicy oraz niekompletne kończyny przednie i tylne. | ||
| − | Materiał przypisany to trzy kolejne okazy: LDM-LCA 10 (czaszka i niekompletny szkielet), ZLJ0003(częściowa czaszka i niekompletny szkielet), ZLJT01 (fragmentaryczna czaszka młodego osobnika, w tym puszka mózgowa, a także kawałki dwóch żeber i łuku nerwowego kręgu ogonowego). | + | Materiał przypisany to trzy kolejne okazy: LDM-LCA 10 (czaszka i niekompletny szkielet), ZLJ0003 (częściowa czaszka i niekompletny szkielet), ZLJT01 (fragmentaryczna czaszka młodego osobnika, w tym puszka mózgowa, a także kawałki dwóch żeber i łuku nerwowego kręgu ogonowego). |
| − | Wszystkie te okazy, łącznie z KMV 8701, przypisano do ''S. triassicus'' (Xing, 2012). Taka identyfikacja oparta była głównie na podobieństwie materiału przypisanego do osobnika KMV 8701 i założeniu, że reprezentuje on ''S. triassicus'', a nie porównaniu z fragmentarycznym holotypem tego gatunku. Jak już wspomniano wyżej, są to założenia niedostatecznie udowodnione i wątpliwe. Co ciekawe, Wang i in. (2017) zaakceptowali przynależność LDM-LCA 10 i ZLJT01 do ''S. triassicus'', podczas gdy KMV 8701 reprezentuje wg nich co najmniej odrębny gatunek. | + | Wszystkie te okazy, łącznie z KMV 8701, przypisano do ''S. triassicus'' (Xing, 2012). Taka identyfikacja oparta była głównie na podobieństwie materiału przypisanego do osobnika KMV 8701 i założeniu, że reprezentuje on ''S. triassicus'', a nie porównaniu z fragmentarycznym holotypem tego gatunku. Jak już wspomniano wyżej, są to założenia niedostatecznie udowodnione i wątpliwe. Co ciekawe, Wang i in. (2017) zaakceptowali przynależność LDM-LCA 10 i ZLJT01 do ''S. triassicus'', podczas gdy KMV 8701 reprezentuje wg nich co najmniej odrębny gatunek. KMV 8701 i LDM-LCA 10 łączą pewne unikalne cechy, lecz różnią się proporcjami - czaszka pierwszego jest krótsza i wyższa, ze skróconą kością przedszczękową, zaś drugi ma długą i niską czaszkę (Carrano i in., 2012). |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| {{V|''Sinosaurus''}} | | {{V|''Sinosaurus''}} | ||
| − | | {{Kpt| | + | | {{Kpt|[[Yang Zhongjian|Yang]], [[1948]]}} |
|? ''[[nomen dubium]]'' | |? ''[[nomen dubium]]'' | ||
|- | |- | ||
| {{V|''S. triassicus''}} | | {{V|''S. triassicus''}} | ||
| − | | {{Kpt| | + | | {{Kpt|[[Yang Zhongjian|Yang]], [[1948]]}} |
| − | | ?''[[nomen dubium]]'' | + | | ? ''[[nomen dubium]]'' |
|- | |- | ||
| {{V|?''S. sinensis''}} | | {{V|?''S. sinensis''}} | ||
| − | | {{Kpt|[[Wang Guo-Fu|Wang]], [[You Hai-Lu|You]], [[Pan Shi-Gang|Pan]]}} i {{Kpt|[[Wang Tao|Wang]]}}, [[2017]] | + | | ({{Kpt|[[Hu Shaojin|Hu]]}}, [[1993]]) {{Kpt|[[Wang Guo-Fu|Wang]], [[You Hai-Lu|You]], [[Pan Shi-Gang|Pan]]}} i {{Kpt|[[Wang Tao|Wang]]}}, [[2017]] |
|- | |- | ||
| = ''[[Dilophosaurus]] sinensis'' | | = ''[[Dilophosaurus]] sinensis'' | ||
| Linia 101: | Linia 99: | ||
Dong, Z.M. (2003). "Contribution of New Dinosaur Materials from China to Dinosaurology". Memoir of the Fukui Prefectural Dinosaur Museum. Beijing: Fukui Prefectural Dinosaur Museum. 2: 123–131. | Dong, Z.M. (2003). "Contribution of New Dinosaur Materials from China to Dinosaurology". Memoir of the Fukui Prefectural Dinosaur Museum. Beijing: Fukui Prefectural Dinosaur Museum. 2: 123–131. | ||
| − | Mortimer, M. (2014 online) | + | Mortimer, M. (2014 online) http://dml.cmnh.org/2014Dec/msg00087.html |
| − | Mortimer, M. (2015 online) | + | Mortimer, M. (2015 online A) http://theropoddatabase.com/Coelophysoidea.htm#Sinosaurustriassicus |
| − | Mortimer, M. (2015 online) | + | Mortimer, M. (2015 online B) http://theropoddatabase.com/Coelophysoidea.htm#Dilophosaurussinensis |
Wang, G.-F., You, H.-L., Pan, S.-G., Wang, T. (2017). "A new crested theropod dinosaur from the Early Jurassic of Yunnan Province, China". Vertebrata PalAsiatica. [http://www.ivpp.cas.cn/cbw/gjzdwxb/xbwzxz/201703/P020170427367380973256.pdf]. | Wang, G.-F., You, H.-L., Pan, S.-G., Wang, T. (2017). "A new crested theropod dinosaur from the Early Jurassic of Yunnan Province, China". Vertebrata PalAsiatica. [http://www.ivpp.cas.cn/cbw/gjzdwxb/xbwzxz/201703/P020170427367380973256.pdf]. | ||
| Linia 114: | Linia 112: | ||
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
[[Kategoria:Saurischia]] | [[Kategoria:Saurischia]] | ||
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria:Theropoda]] |
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria:Theropoda bazalne]] |
| − | |||
[[Kategoria:Azja]] | [[Kategoria:Azja]] | ||
[[Kategoria:Chiny]] | [[Kategoria:Chiny]] | ||
[[Kategoria:Mezozoik]] | [[Kategoria:Mezozoik]] | ||
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria:Jura]] |
| + | [[Kategoria:Hettang]] | ||
[[Kategoria:Synemur]] | [[Kategoria:Synemur]] | ||
| − | |||
Wersja z 21:02, 7 paź 2018
| Autor: | Korekta: |
| Kamil Kamiński |
| Sinosaurus (sinozaur) | |
|---|---|
| Długość: | ?5,5 m |
| Masa: | ?ok. 300 kg |
| Miejsce występowania: | Chiny - Yunnan |
| Czas występowania | ok. 201-191 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Zrekonstruowany szkielet S. sinensis LDM-LCA 10. Fot.: Matteo De Stefano [3]. | |
Wstęp
Sinosaurus to rodzaj średniej wielkości bazalnego teropoda, występującego we wczesnej jurze na terenie Chin. Typowy gatunek S. triassicus został nazwany na podstawie bardzo fragmentarycznych szczątków. Zdecydowanie bardziej kompletne okazy, opisane początkowo jako Dilophosaurus sinensis również mogą należeć do tego rodzaju a nawet tego samego gatunku, ale kwestia ta wymaga dalszych badań. Sinosaurus może być uważany za nomen dubium.
Etymologia
Nazwa Sinosaurus oznacza „chiński jaszczur” i pochodzi od łacińskiego słowa Sinae oraz greckiego sauros. Epitet gatunkowy triassicus nawiązuje do triasu, pierwszego okresu ery mezozoicznej. Dziś jednak wiadomo, że Sinosaurus żył we wczesnej jurze.
Materiał kopalny
Holotyp to okaz IVPP V34, obejmujący dwa fragmenty kości szczękowej, fragment żuchwy i trzy zęby.
Paratypy to łącznie dwadzieścia siedem zębów.
Materiał przypisany obejmuje m.in. zęby, fragment kości szczękowej, fragment kości zębowej, trzon kręgu szyjnego i trzy niekompletne kręgi grzbietowe. Większość z tych kości z oczywistych względów nie można porównać z holotypem, dlatego nie ma pewności, czy rzeczywiści należały do tego samego zwierzęcia. Jeszcze bardziej wątpliwe wydaje się przypisanie kilku bardziej kompletnych okazów (zob. dalej).
Historia i ważność taksonu
Sinosaurus został nazwany w 1948 r. przez Younga na podstawie bardzo fragmentarycznego materiału kopalnego, obejmującego fragmenty kości szczękowych i żuchwy oraz zęby. W latach 50. i 60. Przypisano kolejne przypisano kolejne bardzo niekompletne szczątki, obejmujące m.in. zęby, kawałki kręgów i fragmenty kości czaszki. Jak już wspomniano, co do większości z tych okazów nie ma żadnej pewności, że należą do tego samego gatunku co holotyp. Niektóre ze szczątków, zaliczanych początkowo do Sinosaurus, okazały się być pozostałościami przedstawicieli Sauropodomorpha.
.jpg)
Z uwagi na skąpość materiału kopalnego i niediagnostyczność holotypu, Sinosaurus może zostać uznany za nomen dubium (Mortimer, 2015 online A). Odkryto wprawdzie zdecydowanie lepiej zachowane okazy, ale do tej pory nie zostało przekonująco udowodnione, że rzeczywiście należą one do tego samego gatunku ani nawet rodzaju Sinosaurus (zob. niżej).
S. sinensis
Synonim S. triassicus?
W 1993 r. Hu Shaojin opisał kolejny gatunek dilofozaura – odkrytego w 1987 r. w prowincji Yunnan (razem ze szczątkami zauropodomorfa z rodzaju Yunnanosaurus) Dilophosaurus sinensis. Głównym powodem takiej identyfikacji była obecność podwójnego grzebienia na głowie "D." sinensis, podobnie jak u D. wetherilli. Obecnie nie ulega wątpliwości, że dinozaur ten nie jest gatunkiem dilofozaura (zob. też Dilophosaurus#''D. sinensis''). Xing w swojej pracy magisterskiej w 2012 r. dokonał synonimizacji D. sinensis z Sinosaurus triassicus, nie podając jednak szczegółowego uzasadnienia. To samo sugerował wcześniej Dong (2003). Xing powołał się na pracę autorstwa Currie i współpracowników, będącej w przygotowaniu. Później różni badacze również podążali tym śladem, nie podając szczegółów. W 2017 roku zespół chińskich badaczy wstępnie przypisał "D." sinensis do rodzaju Sinosaurus, zachowując jednak jego oddzielność gatunkową - stąd kombinacja Sinosaurus sinensis. Autorzy ci zauważyli m.in. różnice w budowie kości przedszczękowej. Co więcej, wg tych autorów kość przedszczękowa i ogólne proporcje czaszki Sinosaurus triassicus są bliższe Shuangbaisaurus niż S. sinensis. Ten drugi miał mieć krótszą i wyższą czaszkę niż gatunek typowy. Możliwe więc, że reprezentuje on zupełnie odrębny rodzaj teropoda. Kwestia ta wymaga dalszych badań i do czasu dokładnego opisania okazu KMV 8701 wskazana wydaje się ostrożność w przypisywaniu tych szczątków do rodzaju Sinosaurus, nie mówiąc już o synonimizacji z S. triassicus.
Materiał kopalny
Holotyp to okaz KMV 8701, obejmujący czaszkę z żuchwą, kręgi, łopatki, kości krucze, kości miednicy oraz niekompletne kończyny przednie i tylne.
Materiał przypisany to trzy kolejne okazy: LDM-LCA 10 (czaszka i niekompletny szkielet), ZLJ0003 (częściowa czaszka i niekompletny szkielet), ZLJT01 (fragmentaryczna czaszka młodego osobnika, w tym puszka mózgowa, a także kawałki dwóch żeber i łuku nerwowego kręgu ogonowego).
Wszystkie te okazy, łącznie z KMV 8701, przypisano do S. triassicus (Xing, 2012). Taka identyfikacja oparta była głównie na podobieństwie materiału przypisanego do osobnika KMV 8701 i założeniu, że reprezentuje on S. triassicus, a nie porównaniu z fragmentarycznym holotypem tego gatunku. Jak już wspomniano wyżej, są to założenia niedostatecznie udowodnione i wątpliwe. Co ciekawe, Wang i in. (2017) zaakceptowali przynależność LDM-LCA 10 i ZLJT01 do S. triassicus, podczas gdy KMV 8701 reprezentuje wg nich co najmniej odrębny gatunek. KMV 8701 i LDM-LCA 10 łączą pewne unikalne cechy, lecz różnią się proporcjami - czaszka pierwszego jest krótsza i wyższa, ze skróconą kością przedszczękową, zaś drugi ma długą i niską czaszkę (Carrano i in., 2012).
Spis gatunków
| Sinosaurus | Yang, 1948 | ? nomen dubium |
| S. triassicus | Yang, 1948 | ? nomen dubium |
| ?S. sinensis | (Hu, 1993) Wang, You, Pan i Wang, 2017 | |
| = Dilophosaurus sinensis | Hu, 1993 | =?? S. triassicus |
Bibliografia
Carrano, M.T., Benson, R.B.J. & Sampson, S.D. (2012) "The phylogeny of Tetanurae (Dinosauria: Theropoda)" Journal of Systematic Palaeontology, 10(2), 211-300. doi:10.1080/14772019.2011.630927.
Dong, Z.M. (2003). "Contribution of New Dinosaur Materials from China to Dinosaurology". Memoir of the Fukui Prefectural Dinosaur Museum. Beijing: Fukui Prefectural Dinosaur Museum. 2: 123–131.
Mortimer, M. (2014 online) http://dml.cmnh.org/2014Dec/msg00087.html
Mortimer, M. (2015 online A) http://theropoddatabase.com/Coelophysoidea.htm#Sinosaurustriassicus
Mortimer, M. (2015 online B) http://theropoddatabase.com/Coelophysoidea.htm#Dilophosaurussinensis
Wang, G.-F., You, H.-L., Pan, S.-G., Wang, T. (2017). "A new crested theropod dinosaur from the Early Jurassic of Yunnan Province, China". Vertebrata PalAsiatica. [4].
Xing, L.D. (2012). "Sinosaurus from Southwestern China". Department of Biological Sciences, University of Alberta. Edmonton: 1–286.
![[3]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Dilophosaurus_sinensis_-_MUSE.jpg){kind=link}
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Dilophosaurus_sinensis_(head).jpg){kind=link}
![[2]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Diloph_sin_DB1.jpg){kind=link}