Brachytrachelopan: Różnice pomiędzy wersjami
m |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{DISPLAYTITLE:''Brachytrachelopan''}} | {{DISPLAYTITLE:''Brachytrachelopan''}} | ||
| − | + | {{Opis | |
| − | { | + | |Autor = [[Marcin Szermański]], "[[Artur]]", [[Łukasz Czepiński]] |
| − | | Autor | + | |Korekta = [[Maciej Ziegler]], [[Paweł Konarzewski]] |
| − | + | |nazwa = ''Brachytrachelopan'' (brachytrachelopan) | |
| − | + | |długość = 8,5 m <ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R., & Larramendi, A. (2020). "Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs". Princeton University Press. </ref> | |
| − | + | |wysokość = | |
| − | "[[Artur]]" | + | |masa = 3 t <ref name="Molina-Larramendi"></ref> |
| − | + | |dieta = roślinożerny | |
| − | [[Łukasz Czepiński]] | + | |miejsce = [[Argentyna]] - Chubut (Patagonia) |
| − | | [[Maciej Ziegler]] | + | <small>[[formacja]] [[Cañadón Cálcero]]</small> |
| − | | | + | |czas = {{Występowanie|163.5|152.1}} |
| − | + | 163,5-152,1 [[Ma]]<br> | |
| − | + | <small>[[późna jura]] ([[oksford]]-[[kimeryd]])</small> | |
| − | + | |systematyka = [[Dinosauria]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |- | ||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | | [[Argentyna]] - | ||
| − | |||
| − | <small> | ||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | <small> | ||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
[[Saurischia]] | [[Saurischia]] | ||
| Linia 52: | Linia 28: | ||
[[Dicraeosauridae]] | [[Dicraeosauridae]] | ||
| − | | | + | |grafika = Brachytrachelopan group.jpg |
| − | | | + | |podpis = Rekonstrukcja pary ''Brachytrachelopan ''. Autor: ABelov2014 [https://www.deviantart.com/abelov2014/art/Brachytrachelopan-520811873] |
| − | + | |PorównanieGrupa = | |
| − | | | + | |PorównanieDługość = |
| − | + | |mapa = <display_points type="terrain" zoom=4> | |
| − | | | ||
| − | | | ||
| − | <display_points type="terrain" zoom= | ||
Chubut, Argentina~formacja [[Cañadón Cálcero]], Chubut, [[Argentyna]]~<small>''Brachytrachelopan mesai'' - '''MPEF-PV 1716''' ([[holotyp]]).<br> | Chubut, Argentina~formacja [[Cañadón Cálcero]], Chubut, [[Argentyna]]~<small>''Brachytrachelopan mesai'' - '''MPEF-PV 1716''' ([[holotyp]]).<br> | ||
</display_points> | </display_points> | ||
| − | + | }} | |
| − | |||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Brachytrachelopan'' to osobliwy [[rodzaj]] małego zauropoda żyjącego pod koniec okresu [[jura]]jskiego na terenie Ameryki Południowej w rejonie dzisiejszej Patagonii. | + | ''Brachytrachelopan'' to osobliwy [[rodzaj]] małego zauropoda żyjącego pod koniec okresu [[jura]]jskiego na terenie Ameryki Południowej w rejonie dzisiejszej Patagonii. Znany jest tylko jeden [[gatunek]] (a więc jest [[takson]]em monotypowym) – ''Brachytrachelopan mesai''. Został on formalnie opisany przez [[Rauhut]]a i jego współpracowników w [[2005]] roku. |
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| − | [[Holotyp]] MPEF-PV 1716 to niekompletny szkielet zawierający: kręgi: szyjne (8), grzbietowe (12), krzyżowe (3), proksymalne elementy tylnych żeber szyjnych i wszystkie żebra grzbietowe, dystalny koniec lewej kości udowej, proksymalny koniec lewej kości piszczelowej i prawa kość biodrowa. | + | [[Plik:Brachytrachelopan Skeletal.svg|300px|thumb|Holotyp ''Brachytrachelopan''. Autor: Slate Weasel [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Brachytrachelopan_Skeletal.svg]]] |
| + | [[Holotyp]] MPEF-PV 1716 to niekompletny szkielet zawierający: kręgi: szyjne (8), grzbietowe (12), krzyżowe (3), proksymalne elementy tylnych żeber szyjnych i wszystkie żebra grzbietowe, dystalny koniec lewej kości udowej, proksymalny koniec lewej kości piszczelowej i prawa kość biodrowa. Badanie histologiczne przeprowadzone przez Windholza i in. (2022) wykazało, że [[holotyp|okaz typowy]] był niedojrzałym płciowo osobnikiem i żył co najmniej cztery lata. Żebra grzbietowe okazały się najlepszym elementem do oszacowania jego wieku. | ||
==Pozycja systematyczna== | ==Pozycja systematyczna== | ||
| − | '' | + | [[Plik:Dicraeosauridae by kahless28.jpg|300px|thumb|''Dicraeosaurus hansemanni'' - pośrodku (po lewej ''Amargasaurus'', po prawej ''Brachytrachelopan''). Autor: Jakub Kowalski. [http://kahless28.deviantart.com/gallery/]]] |
| + | ''Brachytrachelopan'' należy do rodziny [[Dicraeosauridae]]. Według Gallina i in. (2019) najbliższymi kuzynami omawianego zauropoda są ''[[Amargasaurus]]'' i ''[[Dicraeosaurus]]''. | ||
==Anatomia i paleoekologia== | ==Anatomia i paleoekologia== | ||
| − | ''Brachytrachelopan'' cechowała ekstremalnie krótka szyja (jak na zauropoda), krótsza o ok. 40% od szyj swoich najbliższych kuzynów – ''[[Amargasaurus]]'' i ''[[Dicraeosaurus]]''. Należy pamiętać, że i te zauropody nie mogły się chwalić długimi szyjami, wręcz przeciwnie – ich szyje również były krótkie w porównaniu do szyj innych przedstawicieli [[Diplodocoidea]], jak np. [[Diplodocidae]]. Wg [[Rauhut]]a i in. ([[2005]]) tak krótka szyja mogła być przystosowaniem do spożywania nisko rosnącej roślinności (1-2 metry nad ziemią). Z kolei długie szyje innych zauropodów wskazywały na ich ewolucyjne przystosowanie do określonego sposobu zdobywania pożywienia - umożliwiały sięganie do wysokich drzew. Żaden inny zauropod nie miał tak krótkiej szyi – 60% z 2,7 metrowej szyi dikraeozaura ([[Taylor]] i in., [[2011]]) to zaledwie niecałe 1,6 m, a więc 16% całej długości ciała. Szacunki te nie są do końca pewne, ale zapewne szyja miała 1-2 metry długości. Dla porównania, szyja ''[[Erketu]] ellisoni'' mogła stanowić aż ok. 53% całej długości tego zwierzaka. Co więcej, porównywalną szyję miał… stegozauryd ''[[Miragaia]]''. Na rekonstrukcjach ze skalą brachytrachelopan niefortunnie jest przedstawiany z szyją mającą ok. 1,1 m - wynika to prawdopodobnie z błędnej interpretacji stosunku szyj dikraeozaurydów (krótsza o 40%, a nie stanowiąca 40% w stosunku do kuzynów). | + | ''Brachytrachelopan'' cechowała ekstremalnie krótka szyja (jak na zauropoda), krótsza o ok. 40% od szyj swoich najbliższych kuzynów – ''[[Amargasaurus]]'' i ''[[Dicraeosaurus]]'', jednak w przeciwieństwie do ''[[Amargasaurus]]'' nie posiadał żagla. Należy pamiętać, że i te zauropody nie mogły się chwalić długimi szyjami, wręcz przeciwnie – ich szyje również były krótkie w porównaniu do szyj innych przedstawicieli [[Diplodocoidea]], jak np. [[Diplodocidae]]. Wg [[Rauhut]]a i in. ([[2005]]) tak krótka szyja mogła być przystosowaniem do spożywania nisko rosnącej roślinności (1-2 metry nad ziemią). Z kolei długie szyje innych zauropodów wskazywały na ich ewolucyjne przystosowanie do określonego sposobu zdobywania pożywienia - umożliwiały sięganie do wysokich drzew. Żaden inny zauropod nie miał tak krótkiej szyi – 60% z 2,7 metrowej szyi dikraeozaura ([[Taylor]] i in., [[2011]]) to zaledwie niecałe 1,6 m, a więc 16% całej długości ciała. Szacunki te nie są do końca pewne, ale zapewne szyja miała 1-2 metry długości. Dla porównania, szyja ''[[Erketu]] ellisoni'' mogła stanowić aż ok. 53% całej długości tego zwierzaka. Co więcej, porównywalną szyję miał… stegozauryd ''[[Miragaia]]''. Na rekonstrukcjach ze skalą brachytrachelopan niefortunnie jest przedstawiany z szyją mającą ok. 1,1 m - wynika to prawdopodobnie z błędnej interpretacji stosunku szyj dikraeozaurydów (krótsza o 40%, a nie stanowiąca 40% w stosunku do kuzynów). |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| Linia 89: | Linia 63: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| − | <small> | + | <small> Gallina, P.A., Apesteguía, S., Canale, J.I., Haluza, A. (2019). “A new long-spined dinosaur from Patagonia sheds light on sauropod defense system”. Scientific Reports, vol. 9. 1392 [[DOI:10.1038/s41598-018-37943-3]]. |
| + | |||
| + | Gallina, P. A., Apesteguía, S., Carballido, J. L., & Garderes, J. P. (2022). "Southernmost Spiny Backs and Whiplash Tails: Flagellicaudatans from South America". In South American Sauropodomorph Dinosaurs (pp. 209-236). Springer, Cham. [[doi:10.1007/978-3-030-95959-3]] | ||
| + | |||
Rauhut O.W.M., Remes K., Fechner R., Cladera G., Puerta P. (2005) "Discovery of a short-necked sauropod dinosaur from the Late Jurassic period of Patagonia". Nature 435:670-672 | Rauhut O.W.M., Remes K., Fechner R., Cladera G., Puerta P. (2005) "Discovery of a short-necked sauropod dinosaur from the Late Jurassic period of Patagonia". Nature 435:670-672 | ||
Taylor M.P., Hone D.W.E., Wedel M.J. & Naish D. (2011) "The Long Necks of Sauropods Did Not Evolve Primarily Through Sexual Selection" Journal of Zoology doi:10.1111/j.1469-7998.2011.00824.x. | Taylor M.P., Hone D.W.E., Wedel M.J. & Naish D. (2011) "The Long Necks of Sauropods Did Not Evolve Primarily Through Sexual Selection" Journal of Zoology doi:10.1111/j.1469-7998.2011.00824.x. | ||
| + | |||
| + | Windholz, G. J., Cerda, I. A., Carballido, J. L., & Rauhut, O. W. (2022). "Palaeobiological inferences for the South American dicraeosaurid ''Brachytrachelopan mesai'' (Dinosauria; Sauropoda) based on bone histology of the holotype". Historical Biology, 1-10. [[doi:10.1080/08912963.2022.2124373]] | ||
Whitlock, J.A. (2011) "A phylogenetic analysis of Diplodocoidea (Saurischia: Sauropoda)" Zoological Journal of the Linnean Society, 161 (4), 872-915 | Whitlock, J.A. (2011) "A phylogenetic analysis of Diplodocoidea (Saurischia: Sauropoda)" Zoological Journal of the Linnean Society, 161 (4), 872-915 | ||
| − | + | <references/></small> | |
| − | </small> | ||
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
| Linia 109: | Linia 87: | ||
[[Kategoria:Mezozoik]] | [[Kategoria:Mezozoik]] | ||
[[Kategoria:Jura]] | [[Kategoria:Jura]] | ||
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria:Oksford]] |
| + | [[Kategoria:Kimeryd]] | ||
Wersja z 22:47, 8 lis 2022
| Autor: | Marcin Szermański, "Artur", Łukasz Czepiński |
| Korekta: | Maciej Ziegler, Paweł Konarzewski |
| Brachytrachelopan (brachytrachelopan) | |
|---|---|
| Długość | 8,5 m [1] |
| Masa | 3 t [1] |
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | Argentyna - Chubut (Patagonia) |
| Czas |
163,5-152,1 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja pary Brachytrachelopan . Autor: ABelov2014 [3] | |
| Mapa znalezisk | |
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Brachytrachelopan to osobliwy rodzaj małego zauropoda żyjącego pod koniec okresu jurajskiego na terenie Ameryki Południowej w rejonie dzisiejszej Patagonii. Znany jest tylko jeden gatunek (a więc jest taksonem monotypowym) – Brachytrachelopan mesai. Został on formalnie opisany przez Rauhuta i jego współpracowników w 2005 roku.
Materiał kopalny
Holotyp MPEF-PV 1716 to niekompletny szkielet zawierający: kręgi: szyjne (8), grzbietowe (12), krzyżowe (3), proksymalne elementy tylnych żeber szyjnych i wszystkie żebra grzbietowe, dystalny koniec lewej kości udowej, proksymalny koniec lewej kości piszczelowej i prawa kość biodrowa. Badanie histologiczne przeprowadzone przez Windholza i in. (2022) wykazało, że okaz typowy był niedojrzałym płciowo osobnikiem i żył co najmniej cztery lata. Żebra grzbietowe okazały się najlepszym elementem do oszacowania jego wieku.
Pozycja systematyczna
Brachytrachelopan należy do rodziny Dicraeosauridae. Według Gallina i in. (2019) najbliższymi kuzynami omawianego zauropoda są Amargasaurus i Dicraeosaurus.
Anatomia i paleoekologia
Brachytrachelopan cechowała ekstremalnie krótka szyja (jak na zauropoda), krótsza o ok. 40% od szyj swoich najbliższych kuzynów – Amargasaurus i Dicraeosaurus, jednak w przeciwieństwie do Amargasaurus nie posiadał żagla. Należy pamiętać, że i te zauropody nie mogły się chwalić długimi szyjami, wręcz przeciwnie – ich szyje również były krótkie w porównaniu do szyj innych przedstawicieli Diplodocoidea, jak np. Diplodocidae. Wg Rauhuta i in. (2005) tak krótka szyja mogła być przystosowaniem do spożywania nisko rosnącej roślinności (1-2 metry nad ziemią). Z kolei długie szyje innych zauropodów wskazywały na ich ewolucyjne przystosowanie do określonego sposobu zdobywania pożywienia - umożliwiały sięganie do wysokich drzew. Żaden inny zauropod nie miał tak krótkiej szyi – 60% z 2,7 metrowej szyi dikraeozaura (Taylor i in., 2011) to zaledwie niecałe 1,6 m, a więc 16% całej długości ciała. Szacunki te nie są do końca pewne, ale zapewne szyja miała 1-2 metry długości. Dla porównania, szyja Erketu ellisoni mogła stanowić aż ok. 53% całej długości tego zwierzaka. Co więcej, porównywalną szyję miał… stegozauryd Miragaia. Na rekonstrukcjach ze skalą brachytrachelopan niefortunnie jest przedstawiany z szyją mającą ok. 1,1 m - wynika to prawdopodobnie z błędnej interpretacji stosunku szyj dikraeozaurydów (krótsza o 40%, a nie stanowiąca 40% w stosunku do kuzynów).
Etymologia
Nazwa rodzajowa Brachytrachelopan znaczy "krótkoszyi Pan". Pan to grecki bóg pól i lasów, opiekun pasterzy i ich trzody. Epitet gatunkowy mesai honoruje lokalnego pasterza o nazwisku Daniel Mesa, który odkrył skamieniałe szczątki tego późnojurajskiego zauropoda.
Spis gatunków
| Brachytrachelopan | Rauhut, Remes, Fechner, Cladera i Puerta, 2005 |
|---|---|
| B. mesai | Rauhut, Remes, Fechner, Cladera i Puerta, 2005 |
Bibliografia
Gallina, P.A., Apesteguía, S., Canale, J.I., Haluza, A. (2019). “A new long-spined dinosaur from Patagonia sheds light on sauropod defense system”. Scientific Reports, vol. 9. 1392 DOI:10.1038/s41598-018-37943-3.
Gallina, P. A., Apesteguía, S., Carballido, J. L., & Garderes, J. P. (2022). "Southernmost Spiny Backs and Whiplash Tails: Flagellicaudatans from South America". In South American Sauropodomorph Dinosaurs (pp. 209-236). Springer, Cham. doi:10.1007/978-3-030-95959-3
Rauhut O.W.M., Remes K., Fechner R., Cladera G., Puerta P. (2005) "Discovery of a short-necked sauropod dinosaur from the Late Jurassic period of Patagonia". Nature 435:670-672
Taylor M.P., Hone D.W.E., Wedel M.J. & Naish D. (2011) "The Long Necks of Sauropods Did Not Evolve Primarily Through Sexual Selection" Journal of Zoology doi:10.1111/j.1469-7998.2011.00824.x.
Windholz, G. J., Cerda, I. A., Carballido, J. L., & Rauhut, O. W. (2022). "Palaeobiological inferences for the South American dicraeosaurid Brachytrachelopan mesai (Dinosauria; Sauropoda) based on bone histology of the holotype". Historical Biology, 1-10. doi:10.1080/08912963.2022.2124373
Whitlock, J.A. (2011) "A phylogenetic analysis of Diplodocoidea (Saurischia: Sauropoda)" Zoological Journal of the Linnean Society, 161 (4), 872-915
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Brachytrachelopan_Skeletal.svg){kind=link}