Archaeodontosaurus

Autor:	Korekta:
Mateusz Tałanda

---

Archaeodontosaurus (archeodontozaur)
Długość:	?
Masa:	?
Miejsce występowania:	Madagaskar, nieopodal Ambondromamy (formacja Isalo IIIb)
Czas występowania	ok. 168-166 Ma środkowa jura (baton)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Sauropodomorpha Sauropoda
Niekompletna kość zębowa archeodontozaura - jedyny znany okaz tego dinozaura. Źródło: Buffetaut, 2005.
Mapa znalezisk:
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":4,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[],"imageoverlays":null}

Wstęp

Archeodontozaur (łac. Archaeodontosaurus descouensi) to rodzaj prymitywnego środkowojurajskiego zauropoda z Madagaskaru. Jego nazwa oznacza "starożytny ząb jaszczura" w nawiązaniu do prymitywnego, prozauropodowego uzębienia tego dinozaura. Drugi człon łacińskiej nazwy honoruje dra Didiera Descouensa, dzięki któremu okaz stał się dostępny do badań naukowych.

Materiał kopalny i budowa

Jedyny znany materiał archeodontozaura to niekompletna prawa kość zębowa, zawierająca kilka zębów o numerze MHNDPal 2003-396. Brakuje w niej zarówno przedniej jak i tylniej części. Zachowany element mierzy prawie 20 cm długości (187 mm). Zawiera 16 miejsc na zęby, ale tylko w połowa jest przez nie zajęta. Z wyjątkiem jednego korzenia z ułamaną koroną, zęby są prawie kompletne, ale niewyrżnięte, przez co nie wystają nad górną krawędź kości.

Zęby archeodontozaura widoczne od wewnętrznej (językowej) strony kości zębowej. Skala: 1 cm. Źródło: Buffetaut, 2005.

Kość jest wyraźnie zakrzywiona do środka i staje się wyższa ku przodowi tak jak to jest u wielu zauropodów a odróżnia archeodontozaura od prozauropodów. Zęby są liściokształtne, symetryczne i spłaszczone bocznie. Mają wyraźnie ząbkowane krawędzie. Ogólnie znacznie bardziej przypominają zęby prozauropodów niż zauropodów. Zęby tych drugich są w kształcie łyżki - wklęsłe od wewnątrz i wypukłe na zewnątrz. Tymczasem zęby archeodontozaura są wyraźnie wypukłe od wewnętrznej strony jak u prozauropodów. Z drugiej strony szkliwo ma wyraźne zmarszczki, co jest cechą euzauropodów. Dlatego ostatecznie archeodontozaur jest uważany za zauropoda. Najbardziej podobny do niego wydaje się chiński protognatozaur, żyjący również w środkowej jurze. Inne przykłady zauropodów o prymitywnym uzębieniu to czynszakiangozaur z Chin i tazoudazaur z Maroka.

Paleoekologia

Archeodontozaur sięgał prawdopodobnie po wysokie części roślin. Prawdopodobnie miał policzki, które pomagały mu żuć pokarm prymitywnymi zębami. Obok archeodontozaura żył Lapparentosaurus - zauropod o bardziej zaawansowanej budowie zębów i prawdopodobnie nieco innych upodobaniach pokarmowych. Oba mogły paść łupem ogromnego krewniaka krokodyli zwanego Razanandrongobe.

Spis gatunków

Archaeodontosaurus	Buffetaut	2005
Archaeodontosaurus descouensi	Buffetaut	2005

Bibliografia

Buffetaut, E. 2005. A new sauropod dinosaur with prosauropod-like teeth from the Middle Jurassic of Madagascar. Bulletin de la Société Géologique de France, t. 176, nr 5, str. 467-473.

Maganuco, S., Dal Sasso, C., Pasini, G. 2006. A new large predatory archosaur from the Middle Jurassic (Bathonian) of Madagascar. Atti della Società italiana di scienze naturali e del Museo civico di storia naturale di Milano, t. 147, str. 19-51.

Upchurch, P., Barrett, P.M., Xijin, Z., Xu X. 2007. A re-evaluation of Chinshakiangosaurus chunghoensis Ye vide Dong 1992 (Dinosauria, Sauropodomorpha): implications for cranial evolution in basal sauropod dinosaurs. Geological Magazine, t. 144, nr 2, str. 247–262. DOI: 10.1017/S0016756806003062