Bustingorrytitan: Różnice pomiędzy wersjami
m |
|||
| (Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
{{Opis | {{Opis | ||
|Autor = [[Michał Siedlecki]] | |Autor = [[Michał Siedlecki]] | ||
| − | |Korekta = | + | |Korekta = [[Paweł Konarzewski]] |
|nazwa = ''Bustingorrytitan'' (bustingorrytytan) | |nazwa = ''Bustingorrytitan'' (bustingorrytytan) | ||
| − | |długość = | + | |długość = 26 m <ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R., & Larramendi, A. (2020). "Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs". Princeton University Press. </ref> |
| − | |wysokość = | + | |wysokość = 4,8 m (w ramionach) <ref name="Molina-Larramendi"></ref> |
| − | |masa = ?? | + | |masa = 28 t <ref name="Molina-Larramendi"></ref> (??? 67 t) |
|dieta = roślinożerny | |dieta = roślinożerny | ||
|miejsce = [[Argentyna]] - Neuquén | |miejsce = [[Argentyna]] - Neuquén | ||
<small>([[formacja]] [[Huincul]])</small> | <small>([[formacja]] [[Huincul]])</small> | ||
|czas = {{Występowanie|96|95}} | |czas = {{Występowanie|96|95}} | ||
| − | ok. 96 [[Ma]]<br> | + | ok. 96-95 [[Ma]]<br> |
<small>[[późna kreda]] (późny [[cenoman]])</small> | <small>[[późna kreda]] (późny [[cenoman]])</small> | ||
|systematyka | |systematyka | ||
| Linia 51: | Linia 51: | ||
1) [[Holotyp]] (MMCH-Pv 59/1–40) to fragmentaryczny szkielet obejmujący prawą kość zębową, fragment zęba, szósty lub siódmy kręg grzbietowy, 2 przednie, środkowy i środkowo-tylny kręgi ogonowe, 2 łuki hemalne, obie łopatki, k. krucze i płyty mostka, lewą k. biodrową, lewy i prawy wyrostek biodrowy na k. biodrowej, prawą k. kulszową, obie k. ramieniowe i łokciowe, lewą k. promieniową, 5 prawych k. śródręcza (I-V), prawe k. udową i k. piszczelową, obie k. strzałkowe, lewą k. skokowa, 3 k. śródstopia (I, ?IV i V) oraz 3 prawe pazury stopy (I - III). | 1) [[Holotyp]] (MMCH-Pv 59/1–40) to fragmentaryczny szkielet obejmujący prawą kość zębową, fragment zęba, szósty lub siódmy kręg grzbietowy, 2 przednie, środkowy i środkowo-tylny kręgi ogonowe, 2 łuki hemalne, obie łopatki, k. krucze i płyty mostka, lewą k. biodrową, lewy i prawy wyrostek biodrowy na k. biodrowej, prawą k. kulszową, obie k. ramieniowe i łokciowe, lewą k. promieniową, 5 prawych k. śródręcza (I-V), prawe k. udową i k. piszczelową, obie k. strzałkowe, lewą k. skokowa, 3 k. śródstopia (I, ?IV i V) oraz 3 prawe pazury stopy (I - III). | ||
| − | 2) [[Paratyp]] (MMCH-Pv 60/1–6) to bardziej niekompletny szkielet pozaczaszkowy, należący do mniejszego osobnika niż okaz typowy. Składają się na niego | + | 2) [[Paratyp]] (MMCH-Pv 60/1–6) to bardziej niekompletny szkielet pozaczaszkowy, należący do mniejszego osobnika niż okaz typowy. Składają się na niego środkowo-tylny kręg szyjny, tylny kręg ogonowy, prawa k. łokciowa, k. śródręcza III, prawa k. udowa i lewa k. piszczelowa. |
3) MMCH-Pv 61 - lewa k. udowa, najmniejszy z okazów. | 3) MMCH-Pv 61 - lewa k. udowa, najmniejszy z okazów. | ||
| Linia 58: | Linia 58: | ||
==Budowa, systematyka i rozmiary== | ==Budowa, systematyka i rozmiary== | ||
| − | Bustingorrytytan najprawdopodobniej przypominał wyglądem typowego przedstawiciela tytanozaurów, np: [[Saltasaurus|saltazaura]]. Od innych zauropodów | + | Bustingorrytytan najprawdopodobniej przypominał wyglądem typowego przedstawiciela tytanozaurów, np: [[Saltasaurus|saltazaura]]. Od innych zauropodów różnił się m.in. szczegółami budowy kręgów, czy smukłą kością ramieniową. Analiza filogenetyczna umieściła go jako [[takson siostrzany]] dla rodziny [[Saltasauridae]], przy czym najbliżej spokrewniony był z [[Opisthocoelicaudia|opistocelikaudią]]. |
| + | |||
| + | Autorzy opisu tego zauropoda oszacowali jego masę na ok. 67 ton (zmierzono obwód kości ramieniowej i udowej, a z ich sumy wyciągnięto logarytm dziesiętny i pomnożono oraz odjęto odpowiednie stałe), co czyniło by go jednym z najmasywniejszych zauropodów wszechczasów (lżejszym od [[Argentinosaurus|argentynozaura]] i [[Patagotitan|patagotytana]], ale cięższym od [[Dreadnoughtus|drednota]]). Molina-Pérez w prywatnej rozmowie z PK<ref>PK - Paweł Konarzewski </ref> skrytykował to oszacowanie, uznając metodę użytą do oszacowanie za przestarzałą i stwierdził, że bustingorrytytan nie przekraczał 30 ton masy. Gdyby jednak podany w publikacji szacunek był prawdziwy, oznaczałoby to, że gigantyczne rozmiary ciała pojawiły się przynajmniej kilka razy niezależnie w [[klad|kladzie]] [[Eutitanosauria]]. | ||
| + | |||
| + | ==Paleośrodowisko== | ||
| + | Zobacz: [[Meraxes#Paleośrodowisko]] | ||
| − | |||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| Linia 78: | Linia 82: | ||
Simón, M. E.; Salgado, L. (2023). "A new gigantic titanosaurian sauropod from the early Late Cretaceous of Patagonia (Neuquén Province, Argentina)". Acta Palaeontologica Polonica 68 (4) https://doi.org/10.4202%2Fapp.01086.2023 | Simón, M. E.; Salgado, L. (2023). "A new gigantic titanosaurian sauropod from the early Late Cretaceous of Patagonia (Neuquén Province, Argentina)". Acta Palaeontologica Polonica 68 (4) https://doi.org/10.4202%2Fapp.01086.2023 | ||
| − | Molina-Pérez, | + | Molina-Pérez, R. (2023) - prywatna korespondencja |
| − | </small> | + | <references/></small> |
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
Aktualna wersja na dzień 21:08, 21 sty 2024
| Autor: | Michał Siedlecki |
| Korekta: | Paweł Konarzewski |
| Bustingorrytitan (bustingorrytytan) | |
|---|---|
| Długość | 26 m [1] |
| Wysokość | 4,8 m (w ramionach) [1] |
| Masa | 28 t [1] (??? 67 t) |
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | Argentyna - Neuquén |
| Czas |
ok. 96-95 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja. Autor: UnexpectedDinoLesson [1] | |
| Mapa znalezisk | |
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Bustingorrytitan to rodzaj dużego, a być może olbrzymiego zauropoda z grupy tytanozaurów żyjący na początku późnej kredy na terenie obecnej Argentyny. Początkowo znany był pod nieformalną nazwą "Sauropodus".
Etymologia
Nazwa rodzajowa upamiętnia Manuela Bustingorry'ego, właściciela terenu, na którym znaleziono szczątki tego dinozaura. Epitet gatunkowy odnosi się do hinduskiego boga Śiwy, niszczącego i przekształcającego świat, nawiązując do wymierania jakie miało miejsce na początku późnej kredy (na granicy cenomanu i turonu).
Materiał kopalny i historia odkryć
Szczątki bustingorrytytana znaleziono w miejscowości Villa El Chocón, na stanowisku "Bustingorry II", w dolnych pokładach formacji Huincul. Tytanozaur ten jest znany z przynajmniej czterech osobników:
1) Holotyp (MMCH-Pv 59/1–40) to fragmentaryczny szkielet obejmujący prawą kość zębową, fragment zęba, szósty lub siódmy kręg grzbietowy, 2 przednie, środkowy i środkowo-tylny kręgi ogonowe, 2 łuki hemalne, obie łopatki, k. krucze i płyty mostka, lewą k. biodrową, lewy i prawy wyrostek biodrowy na k. biodrowej, prawą k. kulszową, obie k. ramieniowe i łokciowe, lewą k. promieniową, 5 prawych k. śródręcza (I-V), prawe k. udową i k. piszczelową, obie k. strzałkowe, lewą k. skokowa, 3 k. śródstopia (I, ?IV i V) oraz 3 prawe pazury stopy (I - III).
2) Paratyp (MMCH-Pv 60/1–6) to bardziej niekompletny szkielet pozaczaszkowy, należący do mniejszego osobnika niż okaz typowy. Składają się na niego środkowo-tylny kręg szyjny, tylny kręg ogonowy, prawa k. łokciowa, k. śródręcza III, prawa k. udowa i lewa k. piszczelowa.
3) MMCH-Pv 61 - lewa k. udowa, najmniejszy z okazów.
4) MMCH-Pv 62 - prawa k. udowa i lewe k. piszczelowa i skokowa, największy z okazów.
Budowa, systematyka i rozmiary
Bustingorrytytan najprawdopodobniej przypominał wyglądem typowego przedstawiciela tytanozaurów, np: saltazaura. Od innych zauropodów różnił się m.in. szczegółami budowy kręgów, czy smukłą kością ramieniową. Analiza filogenetyczna umieściła go jako takson siostrzany dla rodziny Saltasauridae, przy czym najbliżej spokrewniony był z opistocelikaudią.
Autorzy opisu tego zauropoda oszacowali jego masę na ok. 67 ton (zmierzono obwód kości ramieniowej i udowej, a z ich sumy wyciągnięto logarytm dziesiętny i pomnożono oraz odjęto odpowiednie stałe), co czyniło by go jednym z najmasywniejszych zauropodów wszechczasów (lżejszym od argentynozaura i patagotytana, ale cięższym od drednota). Molina-Pérez w prywatnej rozmowie z PK[2] skrytykował to oszacowanie, uznając metodę użytą do oszacowanie za przestarzałą i stwierdził, że bustingorrytytan nie przekraczał 30 ton masy. Gdyby jednak podany w publikacji szacunek był prawdziwy, oznaczałoby to, że gigantyczne rozmiary ciała pojawiły się przynajmniej kilka razy niezależnie w kladzie Eutitanosauria.
Paleośrodowisko
Zobacz: Meraxes#Paleośrodowisko
Spis gatunków
| Bustingorrytitan | Simón i Salgado, 2023 | |
| = "Sauropodus" | Simón, 2001 | nomen nudum |
| B. shiva | Simón i Salgado, 2023 |
Bibliografia
Simón, M. E.; Salgado, L. (2023). "A new gigantic titanosaurian sauropod from the early Late Cretaceous of Patagonia (Neuquén Province, Argentina)". Acta Palaeontologica Polonica 68 (4) https://doi.org/10.4202%2Fapp.01086.2023
Molina-Pérez, R. (2023) - prywatna korespondencja
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Bustingorrytitan.png){kind=link}