Iani: Różnice pomiędzy wersjami
(Utworzono nową stronę "{{DISPLAYTITLE:''Iani''}} {{Opis |Autor = Paweł Konarzewski |Korekta = |nazwa = ''Iani'' |długość...") |
m |
||
| (Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 23: | Linia 23: | ||
[[Rhabdodontomorpha]] | [[Rhabdodontomorpha]] | ||
| − | |grafika = Iani | + | |
| − | |podpis = | + | [[Tenontosauridae]] |
| + | |grafika = Iani UDL.png | ||
| + | |podpis = Rekostrukcja ''Iani''. Autor: UnexpectedDinoLesson [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Iani_UDL.png] | ||
|PorównanieGrupa = | |PorównanieGrupa = | ||
|PorównanieDługość = | |PorównanieDługość = | ||
| Linia 30: | Linia 32: | ||
}} | }} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Iani'' to [[rodzaj]] [[ornitopod]]a żyjącego w [[późna kreda|późnej kredzie]] na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych. Jest to pierwszy opisany przedstawiciel [[Rhabdodontomorpha]] pochodzący z górnych osadów formacji Cedar Mountain. Okaz typowy został odnaleziony w 2014 roku, a | + | ''Iani'' to [[rodzaj]] [[ornitopod]]a żyjącego w [[późna kreda|późnej kredzie]] na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych. Jest to pierwszy opisany przedstawiciel [[Rhabdodontomorpha]] pochodzący z górnych osadów formacji Cedar Mountain. Okaz typowy został odnaleziony w 2014 roku, a formalnie opisany 9 lat później przez [[Lindsay Zanno]] i wspólników. |
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| + | [[Plik:Iani Skeletal.png|thumb|Rekonstrukcja szkieletu ''Iani''. Na zielono zaznaczono odnalezione kości. Źródło: Zanno i in., 2023 [https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0286042]]] | ||
[[Holotyp]] o numerze katalogowym NCSM 29373 to niekompletny szkielet młodocianego osobnika, u którego zachowała się dość duża, lecz rozczłonkowana czaszka, kręgi szyjne, grzbietowe wraz z żebrami, krzyżowe i ogonowe z szewronami (u części kręgów zachowały się również wyrostki kolczyste) obydwie łopatki, prawa kość ramienna, lewa kość łokciowa, kość promieniowa, kości prawej dłoni oraz lewa kość kulszowa. (zob. rys.obok) | [[Holotyp]] o numerze katalogowym NCSM 29373 to niekompletny szkielet młodocianego osobnika, u którego zachowała się dość duża, lecz rozczłonkowana czaszka, kręgi szyjne, grzbietowe wraz z żebrami, krzyżowe i ogonowe z szewronami (u części kręgów zachowały się również wyrostki kolczyste) obydwie łopatki, prawa kość ramienna, lewa kość łokciowa, kość promieniowa, kości prawej dłoni oraz lewa kość kulszowa. (zob. rys.obok) | ||
==Budowa i systematyka== | ==Budowa i systematyka== | ||
| − | ''Iani'' to średniej wielkości dwunożny [[iguanodont]] charakteryzujący się obecnością trzech zębów na kości przedszczękowej. Ogólne jego uzębienie było podobne jak u innych ornitopodów, w szczególności do ''[[Tenontosaurus]]'' oraz ''[[Qantassaurus]]''. Reszta jego unikatowych cech dotyczy | + | ''Iani'' to średniej wielkości dwunożny [[iguanodont]] charakteryzujący się obecnością trzech zębów na kości przedszczękowej. Ogólne jego uzębienie było podobne jak u innych ornitopodów, w szczególności do ''[[Tenontosaurus]]'' oraz ''[[Qantassaurus]]''. Reszta jego unikatowych cech dotyczy kości czaszki, szczególnie czołowej, łuskowej, puszki mózgowej oraz wcześniej wspomnianej kości przedszczękowej. |
| − | Zanno i | + | Zanno i współpracownicy (2023) uznali, że ''Iani'' jest bazalnym [[iguanodont]]em. Ich zdaniem ten takson jest formą przejściową między ''Tenontosaurus'' a bardziej zaawansowanymi przedstawicielami [[Rhabdodontidae]]. Wg Fonsceci i współpracowników (2024) ornitopod ten należy do kladu [[Tenontosauridae]] w obrębie Rhabdodontomorpha, razem z tenontozaurem i [[Convolosaurus|konwolozaurem]]. |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| − | Nazwa rodzajowa ''Iani'' nawiązuje do rzymskiego boga Janusa, który przewodniczy przemianom i odnosi się do zmieniającej się fauny i flory w połowie kredy w zachodniej Ameryce Północnej. Epitet gatunkowy ''smithi'' honoruje Joshuę Aarona Smitha za jego wkład w rozwój | + | Nazwa rodzajowa ''Iani'' nawiązuje do rzymskiego boga Janusa, który przewodniczy przemianom i odnosi się do zmieniającej się fauny i flory w połowie kredy w zachodniej Ameryce Północnej. Epitet gatunkowy ''smithi'' honoruje Joshuę Aarona Smitha za jego wkład w rozwój paleontologii. |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| {{V|''Iani''}} | | {{V|''Iani''}} | ||
| − | |{{Kpt|Zanno, Gates, Terry, Ayrahami, Tucker i Makovicky}}, [[2023]] | + | |{{Kpt|[[Zanno]], Gates, Terry, Ayrahami, Tucker}} i {{Kpt|Makovicky}}, [[2023]] |
|- | |- | ||
| {{V|''I. smithi''}} | | {{V|''I. smithi''}} | ||
| − | |{{Kpt|Zanno, Gates, Terry, Ayrahami, Tucker i Makovicky}}, 2023 | + | |{{Kpt|Zanno, Gates, Terry, Ayrahami, Tucker}} i {{Kpt|Makovicky}}, 2023 |
|} | |} | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| − | <small>Zanno, L.E., Gates, T.A., Avrahami, H.M., Tucker, R.T. & Makovicky, P.J. (2023) "An early-diverging iguanodontian (Dinosauria: Rhabdodontomorpha) from the Late Cretaceous of North America". PLoS ONE 18(6): e0286042. [[doi:10.1371/journal.pone.0286042]] | + | <small> |
| + | Fonseca, A.O., Reid, I.J., Venner, A., Duncan, R.J., Garcia, M.S., Müller, R.T. (2024). "A comprehensive phylogenetic analysis on early ornithischian evolution". Journal of Systematic Palaeontology. 22 (1). 2346577. [https://doi.org/10.1080%2F14772019.2024.2346577] | ||
| + | |||
| + | Zanno, L.E., Gates, T.A., Avrahami, H.M., Tucker, R.T. & Makovicky, P.J. (2023) "An early-diverging iguanodontian (Dinosauria: Rhabdodontomorpha) from the Late Cretaceous of North America". PLoS ONE 18(6): e0286042. [[doi:10.1371/journal.pone.0286042]] | ||
<references/></small> | <references/></small> | ||
Aktualna wersja na dzień 12:59, 30 cze 2024
| Autor: | Paweł Konarzewski |
| Iani | |
|---|---|
| Długość | ok. 4,2 m [1] |
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | USA - Utah
(formacja Cedar Mountain - ogniwo Mussentuchit) |
| Czas |
ok. 99,5 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekostrukcja Iani. Autor: UnexpectedDinoLesson [2] | |
Wstęp
Iani to rodzaj ornitopoda żyjącego w późnej kredzie na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych. Jest to pierwszy opisany przedstawiciel Rhabdodontomorpha pochodzący z górnych osadów formacji Cedar Mountain. Okaz typowy został odnaleziony w 2014 roku, a formalnie opisany 9 lat później przez Lindsay Zanno i wspólników.
Materiał kopalny
Holotyp o numerze katalogowym NCSM 29373 to niekompletny szkielet młodocianego osobnika, u którego zachowała się dość duża, lecz rozczłonkowana czaszka, kręgi szyjne, grzbietowe wraz z żebrami, krzyżowe i ogonowe z szewronami (u części kręgów zachowały się również wyrostki kolczyste) obydwie łopatki, prawa kość ramienna, lewa kość łokciowa, kość promieniowa, kości prawej dłoni oraz lewa kość kulszowa. (zob. rys.obok)
Budowa i systematyka
Iani to średniej wielkości dwunożny iguanodont charakteryzujący się obecnością trzech zębów na kości przedszczękowej. Ogólne jego uzębienie było podobne jak u innych ornitopodów, w szczególności do Tenontosaurus oraz Qantassaurus. Reszta jego unikatowych cech dotyczy kości czaszki, szczególnie czołowej, łuskowej, puszki mózgowej oraz wcześniej wspomnianej kości przedszczękowej.
Zanno i współpracownicy (2023) uznali, że Iani jest bazalnym iguanodontem. Ich zdaniem ten takson jest formą przejściową między Tenontosaurus a bardziej zaawansowanymi przedstawicielami Rhabdodontidae. Wg Fonsceci i współpracowników (2024) ornitopod ten należy do kladu Tenontosauridae w obrębie Rhabdodontomorpha, razem z tenontozaurem i konwolozaurem.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Iani nawiązuje do rzymskiego boga Janusa, który przewodniczy przemianom i odnosi się do zmieniającej się fauny i flory w połowie kredy w zachodniej Ameryce Północnej. Epitet gatunkowy smithi honoruje Joshuę Aarona Smitha za jego wkład w rozwój paleontologii.
Spis gatunków
| Iani | Zanno, Gates, Terry, Ayrahami, Tucker i Makovicky, 2023 |
| I. smithi | Zanno, Gates, Terry, Ayrahami, Tucker i Makovicky, 2023 |
Bibliografia
Fonseca, A.O., Reid, I.J., Venner, A., Duncan, R.J., Garcia, M.S., Müller, R.T. (2024). "A comprehensive phylogenetic analysis on early ornithischian evolution". Journal of Systematic Palaeontology. 22 (1). 2346577. [3]
Zanno, L.E., Gates, T.A., Avrahami, H.M., Tucker, R.T. & Makovicky, P.J. (2023) "An early-diverging iguanodontian (Dinosauria: Rhabdodontomorpha) from the Late Cretaceous of North America". PLoS ONE 18(6): e0286042. doi:10.1371/journal.pone.0286042
- ↑ Oszacowanie własne (PK) na podstawie ryc. 1 w Zanno i in., 2023
![[2]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Iani_UDL.png){kind=link}