Medusaceratops: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
(UWAGA! Usunięcie treści (strona pozostała pusta)!)
m (→‎Bibliografia)
 
(Nie pokazano 32 wersji utworzonych przez 5 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 +
{{DISPLAYTITLE:''Medusaceratops''}}
 +
{{Opis
 +
|Autor                  =  [[Marcin Szermański]], [[Paweł Konarzewski]], [[Maciej Ziegler]]
 +
|Korekta                =
 +
|nazwa                  = ''Medusaceratops'' (meduzaceratops)
 +
|długość                = ~ 5,5 m <ref name=Paul2016>Wymiary zbliżone do ''Centrosaurus'' na podstawie: Paul, G.S. (2016). "The Princeton Field Guide to Dinosaurs: 2nd Edition" wyd. Princeton University.</ref>
 +
|wysokość              =
 +
|masa                  = ~ 2,3 t <ref name=Paul2016>Wymiary zbliżone do ''Centrosaurus'' na podstawie: Paul, G.S. (2016). "The Princeton Field Guide to Dinosaurs: 2nd Edition" wyd. Princeton University.</ref>
 +
|dieta                  = roślinożerny
 +
|miejsce                = [[USA]] - Montana
 +
<small>([[formacja]] [[Judith River]] - ogniwo McClelland Ferry)</small>
 +
|czas                  = {{Występowanie|78.5|78}}
 +
ok. 78,2 [[Ma]] <ref>Loewen i in., 2024</ref><br>
 +
<small>[[późna kreda]] ([[kampan]])</small>
 +
|systematyka            =
 +
[[Dinosauria]]
  
 +
[[Ornithischia]]
 +
 +
[[Ceratopsia]]
 +
 +
[[Ceratopsoidea]]
 +
 +
[[Ceratopsidae]]
 +
 +
[[Centrosaurinae]]
 +
 +
[[Albertaceratopsini]]
 +
|grafika                = Medusaceratops (cropped).jpg
 +
|podpis                = Rekonstrukcja przyżyciowa ''Medusaceratops''. Autor: ABelov2014 [https://www.deviantart.com/abelov2014/art/Medusaceratops-779040809]
 +
|PorównanieGrupa        = Albertaceratops silhouette
 +
|PorównanieDługość      = 5.5
 +
|mapa                  =
 +
<display_points type="terrain" zoom=4>
 +
48.9452,-110.562~ miejsce odnalezienia szczątków ''Medusaceratops''.
 +
</display_points>
 +
}}
 +
==Wstęp==
 +
''Medusaceratops'' to [[rodzaj]] dinozaura rogatego należącego do [[Ceratopsidae]], żyjącego na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych. Jego skamieniałości odkryto w północnym rejonie stanu Montana, w osadach należących do formacji skalnej [[Judith River]], datowanej na późną kredę ([[kampan]]).
 +
 +
==Historia taksonu==
 +
Skamieniałości meduzaceratopsa były początkowo uznane za kości innego ceratopsa - centrozauryna ''[[Albertaceratops]]'', który został opisany przez [[Michael Ryan|Ryan]]a w [[2007]]. Po wnikliwej analizie Ryan wraz [[Anthony Russell|Russell]]em i [[Scott Hartman|Hartman]]em doszli do wniosku, że przynajmniej dwa osobniki przypisane do albertaceratopsa wykazują inne cechy morfologiczne. Wskutek tego utworzyli dla niego w [[2010]] roku nową nazwę [[rodzaj]]ową ''Medusaceratops'' (która wcześniej była nieformalną nazwą dla albertaceratopsa) z gatunkiem typowym ''M. lokii''. Początkowo uznali, że dwie części kości ciemieniowych należały do chasmozaurynów, ponieważ znajdowały się na nich po trzy różki ciemieniowe (''[[epiparietales]]'') po obu stronach kryzy.
 +
 +
Z kolei [[Nicholas Longrich|Longrich]] ([[2013]]) nie zgodził się z ustaleniami Ryana i in. Zauważył, że zarówno [[holotyp]], jak i [[paratyp]] meduzaceratopsa w swojej budowie nie przypominały [[Chasmosaurinae|chasmozaurynów]] a [[Centrosaurinae|centrozauryny]]. Uważał, że występowanie szczątków w złożu Mansfield (obfitującym w centrozauryny) wskazuje na poprawność pierwotnego zaliczenia ich do albertaceratopsa lub jakiegoś jego krewniaka.
 +
 +
Chiba i in. (2018) opisali kolejne szczątki należące do tego dinozaura i na podstawie nowej rekonstrukcji wyglądu kryzy uznali, że jest przedstawicielem podrodziny [[Centrosaurinae]].
 +
 +
Loewen i współautorzy (2024) uznali, że ''Medusaceratops'' jest przedstawicielem nowego kladu znajdującego się w obrębnie [[Centrosaurinae]] zwanego [[Albertaceratopsini]].
 +
 +
==Materiał kopalny==
 +
[[Plik:Fukui Prefectural Dinosaur Museum 20210504 19.jpg|thumb|right|Zrekonstruowany szkielet ''Medusaceratops''. [https://commons.m.wikimedia.org/wiki/File:Fukui_Prefectural_Dinosaur_Museum_20210504_19.jpg]]]
 +
[[Holotyp]] stanowi prawa gałąź kości ciemieniowej - WDC-DJR-001.
 +
 +
[[Paratyp]] to lewa gałąź kości ciemieniowej - WDC-DJR-002.
 +
 +
Poza tym do omawianego rodzaju należą zapewne wszystkie kości centrozaurynów z typowej lokalizacji Mansfield, m.in. inne fragmenty kryzy, rogi nadoczne i nieopisane kości (Chiba i in., 2018).
 +
 +
==Budowa==
 +
[[Plik:Medusaceratops.jpg|thumb|Zrekonstruowana czaszka ''Medusaceratops''. Fot. sobolevnrm [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Medusaceratops.jpg]]]
 +
Wymiary ''Medusaceratops'' były zbliżone do ''[[Centrosaurus]] i [[Styracosaurus]]''. Charakteryzował się unikatowym wyglądem kostnej kryzy. Ze względu na ornamentację swojej czaszki wyglądem przypominał ''[[Albertaceratops]]''. Na kości ciemieniowej po prawej i lewej stronie znajdowało się po 5 różków ciemieniowych (''[[epiparietales]]'').  Pierwszy wyrostek ciemieniowy (ep 1) był mały i wygięty. Największy różek ciemieniowy (ep 2) znajdował się na boku kości ciemieniowej i miał haczykowaty kształt. Swoim wyglądem przypominał obecny u ''[[Lokiceratops]]'', lecz był znacznie mniejszy. Trzeci różek ciemieniowy (ep 3) wyglądał podobnie jak ep 2, jednakże był krótszy. Pozostałe wyrostki (ep 4 i ep 5) miały trójkątny kształt. Na kości łuskowej okazów ROM 73833 i TMP 2002.069.0003 znajdowały się trzy [[episquamosales|różki łuskowe]], podobnie jak u ''[[Lokiceratops]]''. Meduzaceratops miał dwa długie rozchylone na boki rogi nadoczne. Na kości nosowej znajdowała się płaska narośl, podobna jak u rodzajów ''[[Xenoceratops]]'' i ''[[Albertaceratops]]'' (Chiba i in., 2018; Loewen i in., 2024).
 +
 +
==Etymologia==
 +
Nazwa [[rodzaj]]owa ''Medusaceratops'' znaczy "rogate oblicze Meduzy" – kobiety-potwora z mitologii greckiej, która posiadała moc zamieniania w kamień tych, którzy spojrzeli w jej oczy. Zamiast włosów na głowie miała wijące się na wszystkie strony węże, co według autorów nazwy nawiązuje do charakterystycznej kryzy z zakrzywionymi kolcami tego ceratopsa. Epitet gatunkowy ''lokii'' został zapożyczony od imienia nordyckiego boga oszustwa Lokiego, ze względu na problemy w identyfikacji okazów ze złoża Mansfield.
 +
 +
==Spis gatunków==
 +
{| class="wikitable"
 +
|{{V|''Medusaceratops''}}
 +
| {{Kpt|[[Michael Ryan|Ryan]], [[Anthony Russell|Russell]]}} i {{Kpt|[[Scott Hartman|Hartman]]}}, [[2010]]
 +
|-
 +
|{{V|''M. lokii''}}
 +
| {{Kpt|Ryan, Russell}} i {{Kpt|Hartman}}, 2010
 +
|}
 +
 +
==Bibliografia==
 +
<small>
 +
Chiba, K., Ryan, M.J., Fanti F., Loewen, M.A & Evans, D.C,. (2018). "New material and systematic re-evaluation of ''Medusaceratops lokii'' (Dinosauria, Ceratopsidae) from the Judith River Formation (Campanian, Montana)". Journal of Paleontology. 92 (2), s. 272–288, [[doi:10.1017/jpa.2017.62]]
 +
 +
Loewen, M. A., Sertich, J. J. W., Sampson, S., O’Connor, J. K., Carpenter, S., Sisson, B., Øhlenschlæger, A., Farke, A. A., Makovicky, P. J., Longrich, N. & Evans, D. C. (2024). "''Lokiceratops rangiformis'' gen. et sp. nov. (Ceratopsidae: Centrosaurinae) from the Campanian Judith River Formation of Montana reveals rapid regional radiations and extreme endemism within centrosaurine dinosaurs". PeerJ 12:e17224 [[doi:10.7717/peerj.17224]]
 +
 +
Longrich, N.R. (2013). "''Judiceratops tigris'', a New Horned Dinosaur from the Middle Campanian Judith River Formation of Montana". Bulletin of the Peabody Museum of Natural History 54: 51–65. [[doi:10.3374/014.054.0103]]
 +
 +
Ryan, M. J., Evans, D. C., & Shepherd, K. M. (2012). "A new ceratopsid from the Foremost Formation (middle Campanian) of Alberta". Canadian Journal of Earth Sciences 49 (10): 1251. [[doi:10.1139/e2012-056]]
 +
 +
Ryan, M.J., Russell, A.P. & Hartman, S. (2010). "A New Chasmosaurine Ceratopsid from the Judith River Formation, Montana. W: Michael J. Ryan, Brenda J. Chinnery-Allgeier, David A. Eberth (red.): New Perspectives on Horned Dinosaurs". The Royal Tyrrell Museum Ceratopsian Symposium. Bloomington: Indiana University Press:181-188
 +
 +
<references/></small>
 +
 +
[[Kategoria:Dinosauria]]
 +
[[Kategoria:Ornithischia]]
 +
[[Kategoria:Ceratopsia]]
 +
[[Kategoria:Ceratopsoidea]]
 +
[[Kategoria:Ameryka Północna]]
 +
[[Kategoria:USA]]
 +
[[Kategoria:Mezozoik]]
 +
[[Kategoria:Kreda]]
 +
[[Kategoria:Kampan]]

Aktualna wersja na dzień 20:12, 1 lip 2024

Autor: Marcin Szermański, Paweł Konarzewski, Maciej Ziegler

Medusaceratops (meduzaceratops)
Długość ~ 5,5 m [1]
Masa ~ 2,3 t [1]
Dieta roślinożerny
Miejsce USA - Montana

(formacja Judith River - ogniwo McClelland Ferry)

Czas
252 201 145
66

ok. 78,2 Ma [2]
późna kreda (kampan)

Systematyka Dinosauria

Ornithischia

Ceratopsia

Ceratopsoidea

Ceratopsidae

Centrosaurinae

Albertaceratopsini

Medusaceratops (cropped).jpg
Rekonstrukcja przyżyciowa Medusaceratops. Autor: ABelov2014 [3]
Homo sapiens.png Albertaceratops silhouette.png
5.5 m

Porównanie wielkości Medusaceratops i człowieka.
Sylwetki: Phylopic.org

Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy…

Wstęp

Medusaceratops to rodzaj dinozaura rogatego należącego do Ceratopsidae, żyjącego na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych. Jego skamieniałości odkryto w północnym rejonie stanu Montana, w osadach należących do formacji skalnej Judith River, datowanej na późną kredę (kampan).

Historia taksonu

Skamieniałości meduzaceratopsa były początkowo uznane za kości innego ceratopsa - centrozauryna Albertaceratops, który został opisany przez Ryana w 2007. Po wnikliwej analizie Ryan wraz Russellem i Hartmanem doszli do wniosku, że przynajmniej dwa osobniki przypisane do albertaceratopsa wykazują inne cechy morfologiczne. Wskutek tego utworzyli dla niego w 2010 roku nową nazwę rodzajową Medusaceratops (która wcześniej była nieformalną nazwą dla albertaceratopsa) z gatunkiem typowym M. lokii. Początkowo uznali, że dwie części kości ciemieniowych należały do chasmozaurynów, ponieważ znajdowały się na nich po trzy różki ciemieniowe (epiparietales) po obu stronach kryzy.

Z kolei Longrich (2013) nie zgodził się z ustaleniami Ryana i in. Zauważył, że zarówno holotyp, jak i paratyp meduzaceratopsa w swojej budowie nie przypominały chasmozaurynów a centrozauryny. Uważał, że występowanie szczątków w złożu Mansfield (obfitującym w centrozauryny) wskazuje na poprawność pierwotnego zaliczenia ich do albertaceratopsa lub jakiegoś jego krewniaka.

Chiba i in. (2018) opisali kolejne szczątki należące do tego dinozaura i na podstawie nowej rekonstrukcji wyglądu kryzy uznali, że jest przedstawicielem podrodziny Centrosaurinae.

Loewen i współautorzy (2024) uznali, że Medusaceratops jest przedstawicielem nowego kladu znajdującego się w obrębnie Centrosaurinae zwanego Albertaceratopsini.

Materiał kopalny

Zrekonstruowany szkielet Medusaceratops. [1]

Holotyp stanowi prawa gałąź kości ciemieniowej - WDC-DJR-001.

Paratyp to lewa gałąź kości ciemieniowej - WDC-DJR-002.

Poza tym do omawianego rodzaju należą zapewne wszystkie kości centrozaurynów z typowej lokalizacji Mansfield, m.in. inne fragmenty kryzy, rogi nadoczne i nieopisane kości (Chiba i in., 2018).

Budowa

Zrekonstruowana czaszka Medusaceratops. Fot. sobolevnrm [2]

Wymiary Medusaceratops były zbliżone do Centrosaurus i Styracosaurus. Charakteryzował się unikatowym wyglądem kostnej kryzy. Ze względu na ornamentację swojej czaszki wyglądem przypominał Albertaceratops. Na kości ciemieniowej po prawej i lewej stronie znajdowało się po 5 różków ciemieniowych (epiparietales). Pierwszy wyrostek ciemieniowy (ep 1) był mały i wygięty. Największy różek ciemieniowy (ep 2) znajdował się na boku kości ciemieniowej i miał haczykowaty kształt. Swoim wyglądem przypominał obecny u Lokiceratops, lecz był znacznie mniejszy. Trzeci różek ciemieniowy (ep 3) wyglądał podobnie jak ep 2, jednakże był krótszy. Pozostałe wyrostki (ep 4 i ep 5) miały trójkątny kształt. Na kości łuskowej okazów ROM 73833 i TMP 2002.069.0003 znajdowały się trzy różki łuskowe, podobnie jak u Lokiceratops. Meduzaceratops miał dwa długie rozchylone na boki rogi nadoczne. Na kości nosowej znajdowała się płaska narośl, podobna jak u rodzajów Xenoceratops i Albertaceratops (Chiba i in., 2018; Loewen i in., 2024).

Etymologia

Nazwa rodzajowa Medusaceratops znaczy "rogate oblicze Meduzy" – kobiety-potwora z mitologii greckiej, która posiadała moc zamieniania w kamień tych, którzy spojrzeli w jej oczy. Zamiast włosów na głowie miała wijące się na wszystkie strony węże, co według autorów nazwy nawiązuje do charakterystycznej kryzy z zakrzywionymi kolcami tego ceratopsa. Epitet gatunkowy lokii został zapożyczony od imienia nordyckiego boga oszustwa Lokiego, ze względu na problemy w identyfikacji okazów ze złoża Mansfield.

Spis gatunków

Medusaceratops Ryan, Russell i Hartman, 2010
M. lokii Ryan, Russell i Hartman, 2010

Bibliografia

Chiba, K., Ryan, M.J., Fanti F., Loewen, M.A & Evans, D.C,. (2018). "New material and systematic re-evaluation of Medusaceratops lokii (Dinosauria, Ceratopsidae) from the Judith River Formation (Campanian, Montana)". Journal of Paleontology. 92 (2), s. 272–288, doi:10.1017/jpa.2017.62

Loewen, M. A., Sertich, J. J. W., Sampson, S., O’Connor, J. K., Carpenter, S., Sisson, B., Øhlenschlæger, A., Farke, A. A., Makovicky, P. J., Longrich, N. & Evans, D. C. (2024). "Lokiceratops rangiformis gen. et sp. nov. (Ceratopsidae: Centrosaurinae) from the Campanian Judith River Formation of Montana reveals rapid regional radiations and extreme endemism within centrosaurine dinosaurs". PeerJ 12:e17224 doi:10.7717/peerj.17224

Longrich, N.R. (2013). "Judiceratops tigris, a New Horned Dinosaur from the Middle Campanian Judith River Formation of Montana". Bulletin of the Peabody Museum of Natural History 54: 51–65. doi:10.3374/014.054.0103

Ryan, M. J., Evans, D. C., & Shepherd, K. M. (2012). "A new ceratopsid from the Foremost Formation (middle Campanian) of Alberta". Canadian Journal of Earth Sciences 49 (10): 1251. doi:10.1139/e2012-056

Ryan, M.J., Russell, A.P. & Hartman, S. (2010). "A New Chasmosaurine Ceratopsid from the Judith River Formation, Montana. W: Michael J. Ryan, Brenda J. Chinnery-Allgeier, David A. Eberth (red.): New Perspectives on Horned Dinosaurs". The Royal Tyrrell Museum Ceratopsian Symposium. Bloomington: Indiana University Press:181-188

  1. ↑ 1,0 1,1 Wymiary zbliżone do Centrosaurus na podstawie: Paul, G.S. (2016). "The Princeton Field Guide to Dinosaurs: 2nd Edition" wyd. Princeton University.
  2. ↑ Loewen i in., 2024
Źródło: „https://encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Medusaceratops&oldid=33458”