Chubutisaurus

Do sprawdzenia.

Autor:	Marcin Szermański, Dawid Mazurek
Korekta:	Tomasz Sokołowski, Łukasz Czepiński, Maciej Ziegler

---

Chubutisaurus (czubutizaur)
Długość	18,5 m
Wysokość	4,3 m (w ramionach)
Masa	14 t
Dieta	roślinożerny
Miejsce	Argentyna - Chubut (formacja Cerro Barcino - ogniwo Bayo Overo)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 118-113? Ma wczesna kreda (środkowy-późny apt)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Sauropodomorpha Sauropoda Eusauropoda Neosauropoda Macronaria Camarasauromorpha ? Titanosauriformes ? Somphospondyli
Rekonstrukcja przyżyciowa. Autor: Levi bernardo. [2]
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":3,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003E10 km na p\u00f3\u0142nocny wch\u00f3d od Cerro Barcino\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"10 km na p\u00f3\u0142nocny wch\u00f3d od Cerro Barcino\n","link":"","lat":-43.39999999999999857891452847979962825775146484375,"lon":-68.2999999999999971578290569595992565155029296875,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Chubutisaurus to rodzaj średniej wielkości kredowego zauropoda żyjącego na terenie dzisiejszej Ameryki Południowej. Jego szczątki zostały odnalezione w Argentynie (prowincja Chubut).

Materiał kopalny

Rysunek łopatki chubutizaura. Autor: Ghedoghedo. [1].

Zidentyfikowano 2 niekompletne szkielety tego dinozaura długoszyjego, w tym holotyp, na podstawie którego del Corro zdiagnozował i opisał go w 1975 roku.

Holotyp ( MACN 18222) to niekompletny szkielet pozaczaszkowy obejmujący kręgi grzbietowe: dwa przednie, cztery kręgi ze środkowego do tylnego odcinka kręgosłupa, jeden kompletny trzon, dwa łuki neuralne; kręgi ogonowe: jedenaście przednich trzonów, fragmenty czterech przednich kręgów, cztery środkowe trzony i dwa tylne trzony, dwa łuki neutralne; fragmenty żeber szyjnych i grzbietowych, dwa przednie szewrony i izolowane fragmenty szewronu, prawie kompletna lewa k. łopatkowa i fragmenty prawej, lewa k. ramienna, lewa k. łokciowa i promieniowa, cztery kompletne i dwie niekompletne k. nadgarstka, lewa k. kulszowa, kompletna prawa k. udowa i grzbietowa połowa lewej, kompletny prawa k. piszczelowa i fragmenty lewej oraz trzy pozostałości prawej k. udowej. Został znaleziony w osadach należących do ogniwa Bayo Overo formacji Cerro Barcino datowanego na ok. 118-113 Ma (środkowy-późny apt).

Materiał przypisany (bez numeru katalogowego) obejmuje kręgi grzbietowe i ogonowe (opistoceliczne i pleuroceliczne), łopatkę, kość kruczą oraz k. śródstopia III i IV. Również został znaleziony na terenie formacji Cerro Barcino.

Anatomia, rozmiary i paleobiologia

Spacerujący niespiesznie czubutizaur. Autor: Gabriel Lio.

Kończyny przednie czubutizaura były krótsze od tylnych, a kręgi były w bardzo dużym stopniu spneumatyzowane – a więc zawierały puste przestrzenie zwane pleurocelami. Ogon zaś był stosunkowo krótki, w przeciwieństwie do zauropodów należących do Diplodocidae. Czubutizaur był raczej średniej wielkości zauropodem – wg Paula (2024) mierzył 18 metrów długości ważąc przy tym 12 ton. Molina-Pérez i Larramendi (2020) w swej książce szacują rozmiary omawianego zauropoda na 18,5 m długości, 4,3 m wysokości w ramionach i 14 t masy.

Czubutizaur prawdopodobnie większą część dnia spędzał na pożywianiu się roślinnością, np: drzewami iglastymi, czy sagowcami. Prawdopodobnie potrafił poruszać się z maksymalną prędkością 24,3 km/h (6,8 m/s), lecz "biegł" tylko wtedy, gdy musiał uciekać przed wielkimi drapieżnikami żyjącymi razem z nim np: tyranotytanami (Molina-Pérez i Larramendi, 2020).

Pozycja systematyczna

Początkowo utworzono dla tego dinozaura osobną rodzinę (Chubutisauridae). Później najczęściej klasyfikowało się tego kredowego zauropoda w obrębie brachiozaurydów (Salgado, 1993) lub tytanozaurów (Upchurch i in., 2004). Najnowsze analizy filogenetyczne (Carballido i in., 2011A, 2011B; D'Emic, 2012; González Riga i in., 2009; Royo Torres, 2009) wykazały, że Chubutisaurus jest najbardziej bazalnym przedstawicielem kladu Somphospondyli albo nawet bazalnym przedstawicielem kladu Camarasauromorpha (wraz z taksonem siostrzanym Wintonotitan) więc nie należy ani do Brachiosauridae, ani do Titanosauria.

Etymologia

Nazwa rodzajowa Chubutisaurus pochodzi od nazwy prowincji Chubut, gdzie został odnaleziony jego holotyp. Znaczy ona dosłownie "jaszczur z Chubut".

Spis gatunków

Chubutisaurus	del Corro, 1975
C. insignis	del Corro, 1975

Bibliografia

Carballido J.L., Pol D., Cerda I., Salgado L. (2011A). "The osteology of Chubutisaurus insignis del Corro, 1975 (Dinosauria: Neosauropoda) from the 'middle' Cretaceous of central Patagonia, Argentina". Journal of Vertebrate Paleontology. 31 (1), ss. 93–110

Carballido J.L., Rauhut O.W.M., Pol D., Salgado L. (2011B). "Osteology and phylogenetic relationships of Tehuelchesaurus benitezii (Dinosauria, Sauropoda) from the Upper Jurassic of Patagonia". The Linnean Society of London, doi:10.1111/j.1096-3642.2011.00723.x

D'Emic, M. (2012). "The early evolution of titanosauriform sauropod dinosaurs". Zoological Journal of the Linnean Society, 166, 624-671. doi:10.1111/j.1096-3642.2012.00853.x

González Riga, B.J., Previtera, E. & Pirrone, C.A. (2008). "Malarguesaurus florenciae gen. et sp. nov., a new titanosauriform (Dinosauria, Sauropoda) from the Upper Cretaceous of Mendoza, Argentina". Cretaceous Research, 30(1), 135–148. doi:10.1016/j.cretres.2008.06.006

Upchurch P., Barrett P. M., Dodson P. (2004): Sauropoda. [w]: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press

Paul, G.S. (2024): "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" (3. edycja) wyd. Princeton University - Princeton i Oxford