Chakisaurus: Różnice pomiędzy wersjami
m |
m (→Paleoekologia) |
||
| (Nie pokazano 6 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika) | |||
| Linia 8: | Linia 8: | ||
|masa = | |masa = | ||
|dieta = roślinożerny | |dieta = roślinożerny | ||
| − | |miejsce = [[Argentyna]] - | + | |miejsce = [[Argentyna]] - Neuquén |
<small>([[formacja]] [[Huincul]])</small> | <small>([[formacja]] [[Huincul]])</small> | ||
|czas = {{Występowanie|97|93}} | |czas = {{Występowanie|97|93}} | ||
| Linia 33: | Linia 33: | ||
}} | }} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Chakisaurus'' to rodzaj [[Ornithopoda|ornitopoda]] z grupy [[Elasmaria]] żyjący na terenie dzisiejszej | + | ''Chakisaurus'' to rodzaj [[Ornithopoda|ornitopoda]] z grupy [[Elasmaria]] żyjący na terenie dzisiejszej Argentyny na początku epoki późnej kredy. |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| − | Nazwa rodzajowa oznacza " | + | Nazwa rodzajowa oznacza "jaszczur gwanako" (połączenie greckiego ''saurus'' (jaszczur) i tehuelczeńskiego ''chaki'' (stare gwanako)). Epitet gatunkowy z języka Mapucze oznacza "zwinny". |
==Materiał kopalny i lokalizacja== | ==Materiał kopalny i lokalizacja== | ||
| − | [[Holotyp]] (MPCA Pv 816) to niekompletny szkielet pozaczaszkowy obejmujący | + | [[Holotyp]] (MPCA Pv 816) to niekompletny szkielet pozaczaszkowy obejmujący tylne części łuków kręgowych 12. i 13. kręgu grzbietowego, prawy wyrostek boczny z tylnej części kręgu grzbietowego (znajdującego się przed 12.), izolowany trzon kręgu grzbietowego, częściową kość krzyżową (obejmującą niekompletny trzon 5., niekompletne powierzchnie brzuszne kręgów 4. i 5. oraz prawie kompletny 6. kręg krzyżowy), 3 przednie (prawdopodobnie od 4. do 6.) kręgi ogonowe, 4 przednie kręgi ogonowe (znajdujące się po 6.), 5 tylnych kręgów ogonowych, bliższą część szewronu, krętarz główny lewej k. udowej, niekompletny tylny koniec prawej k. piszczelowej, przedni i tylny koniec lewej k. strzałkowej,, prawą k. piętowę, i 2 paliczki (nie będące paliczkami pazurów) palca stopy IV. Nie jest znany jego dokładny wiek, ale wydaje się dojrzalszy od pozostałych okazów. |
| − | [[Paratyp| | + | [[Paratyp|Paratypy]] to 3 okazy: MPCA Pv 882 - 5 trzonów przednich kręgów grzbietowych, kompletna lewa k. ramieniowa i oba tylne końce k. udowych. Ze względu na brak zrośnięcia się łuków nerwowych wspomnianych kręgów oraz na chropowatą powierzchnię k. ramieniowej wydaje się, że należał do osobnika młodocianego, MPCA Pv 823 - kolejny osobnik młodociany znany z bliższej części prawej k. łokciowej oraz MPCA Pv 814 - 8 trzonów kręgów grzbietowych, 2 bliższe końce żeber, 2 bliższe końce szewronów, dalsza część prawej k. promieniowej, paliczek palca stopy IV-3 lub IV-4 oraz paliczek pazura stopy IV lub II. |
Materiał przypisany to MPCN Pv 846 - prawdopodobnie czwarty kręg szyjny. | Materiał przypisany to MPCN Pv 846 - prawdopodobnie czwarty kręg szyjny. | ||
| Linia 48: | Linia 48: | ||
==Budowa i paleobiologia== | ==Budowa i paleobiologia== | ||
| − | Czakizaur był stosunkowo podobny do mniejszych przedstawicieli [[klad|kladu]] Elasmaria, takich jak [[Notohypsilophodon|notohypsilofodon]], czy [[Anabisetia| | + | Czakizaur był stosunkowo podobny do mniejszych przedstawicieli [[klad|kladu]] Elasmaria, takich jak [[Notohypsilophodon|notohypsilofodon]], czy [[Anabisetia|anabisetia]] (dzielił z nią podobne proporcje ciała i rozmiar). Budowa jego kręgów ogonowych wskazuje, że koniec jego ogona był zagięty w dół. Cecha ta była znana do tej pory tylko u [[Titanosauria|tytanozaurów]], m.in. tych które współżyły z czakizaurem np: [[Chucarosaurus|czukarozaur]] lub [[Argentinosaurus|argentynozaur]]. Ponadto, budowa ogona tego ornitopoda podobna do tej obecnej u [[Coelurosauria|celurozaurów]] wskazuje, że czakizaur potrafił szybko biegać, m.in. w celu ucieczki przed drapieżnikami pokroju [[Overoraptor|oweroraptora]] lub [[Aoniraptor|aoniraptora]]. |
==Paleoekologia== | ==Paleoekologia== | ||
| − | Szczątki czakizaura zostały znalezione razem z innymi dinozaurami, sfenodontami, nieokreślonymi łuskonośnymi, żółwiami z rodziny Chelidae oraz krokodylami z kladu Eusuchia. Po więcej informacji zob. [[ | + | Szczątki czakizaura zostały znalezione razem z innymi dinozaurami, sfenodontami, nieokreślonymi łuskonośnymi, żółwiami z rodziny Chelidae oraz krokodylami z kladu Eusuchia. Po więcej informacji zob. [[Huincul|opis formacji Huincul]]. |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| {{V|''Chakisaurus''}} | | {{V|''Chakisaurus''}} | ||
| − | | {{Kpt|Alvarez-Nogueira, Rozadilla, Agnolín, Garcia Marsà, Motta}} i {{Kpt|[[Novas}}, [[2024]] | + | | {{Kpt|Alvarez-Nogueira, Rozadilla, Agnolín, Garcia Marsà, Motta}} i {{Kpt|[[Novas]]}}, [[2024]] |
|- | |- | ||
| {{V|''C. nekul''}} | | {{V|''C. nekul''}} | ||
Aktualna wersja na dzień 07:09, 17 paź 2024
| Autor: | Michał Siedlecki |
| Chakisaurus (czakizaur) | |
|---|---|
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | Argentyna - Neuquén |
| Czas |
ok.97-93 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja. Autor: UnexpectedDinoLesson [1] | |
| Mapa znalezisk | |
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Chakisaurus to rodzaj ornitopoda z grupy Elasmaria żyjący na terenie dzisiejszej Argentyny na początku epoki późnej kredy.
Etymologia
Nazwa rodzajowa oznacza "jaszczur gwanako" (połączenie greckiego saurus (jaszczur) i tehuelczeńskiego chaki (stare gwanako)). Epitet gatunkowy z języka Mapucze oznacza "zwinny".
Materiał kopalny i lokalizacja
Holotyp (MPCA Pv 816) to niekompletny szkielet pozaczaszkowy obejmujący tylne części łuków kręgowych 12. i 13. kręgu grzbietowego, prawy wyrostek boczny z tylnej części kręgu grzbietowego (znajdującego się przed 12.), izolowany trzon kręgu grzbietowego, częściową kość krzyżową (obejmującą niekompletny trzon 5., niekompletne powierzchnie brzuszne kręgów 4. i 5. oraz prawie kompletny 6. kręg krzyżowy), 3 przednie (prawdopodobnie od 4. do 6.) kręgi ogonowe, 4 przednie kręgi ogonowe (znajdujące się po 6.), 5 tylnych kręgów ogonowych, bliższą część szewronu, krętarz główny lewej k. udowej, niekompletny tylny koniec prawej k. piszczelowej, przedni i tylny koniec lewej k. strzałkowej,, prawą k. piętowę, i 2 paliczki (nie będące paliczkami pazurów) palca stopy IV. Nie jest znany jego dokładny wiek, ale wydaje się dojrzalszy od pozostałych okazów.
Paratypy to 3 okazy: MPCA Pv 882 - 5 trzonów przednich kręgów grzbietowych, kompletna lewa k. ramieniowa i oba tylne końce k. udowych. Ze względu na brak zrośnięcia się łuków nerwowych wspomnianych kręgów oraz na chropowatą powierzchnię k. ramieniowej wydaje się, że należał do osobnika młodocianego, MPCA Pv 823 - kolejny osobnik młodociany znany z bliższej części prawej k. łokciowej oraz MPCA Pv 814 - 8 trzonów kręgów grzbietowych, 2 bliższe końce żeber, 2 bliższe końce szewronów, dalsza część prawej k. promieniowej, paliczek palca stopy IV-3 lub IV-4 oraz paliczek pazura stopy IV lub II.
Materiał przypisany to MPCN Pv 846 - prawdopodobnie czwarty kręg szyjny.
Wszystkie okazy znaleziono na tym samym stanowisku Rezerwat Przyrodniczy Pueblo Blanco w pokładach cenomańsko-turońskiej formacji Huincul. Okaz typowy był oddalony od pozostałych szczątków o ok. 0,5 km, a pozostałe okazy zostały znalezione w tym samym miejscu pomieszane ze sobą.
Budowa i paleobiologia
Czakizaur był stosunkowo podobny do mniejszych przedstawicieli kladu Elasmaria, takich jak notohypsilofodon, czy anabisetia (dzielił z nią podobne proporcje ciała i rozmiar). Budowa jego kręgów ogonowych wskazuje, że koniec jego ogona był zagięty w dół. Cecha ta była znana do tej pory tylko u tytanozaurów, m.in. tych które współżyły z czakizaurem np: czukarozaur lub argentynozaur. Ponadto, budowa ogona tego ornitopoda podobna do tej obecnej u celurozaurów wskazuje, że czakizaur potrafił szybko biegać, m.in. w celu ucieczki przed drapieżnikami pokroju oweroraptora lub aoniraptora.
Paleoekologia
Szczątki czakizaura zostały znalezione razem z innymi dinozaurami, sfenodontami, nieokreślonymi łuskonośnymi, żółwiami z rodziny Chelidae oraz krokodylami z kladu Eusuchia. Po więcej informacji zob. opis formacji Huincul.
Spis gatunków
| Chakisaurus | Alvarez-Nogueira, Rozadilla, Agnolín, Garcia Marsà, Motta i Novas, 2024 |
| C. nekul | Alvarez-Nogueira, Rozadilla, Agnolín, Garcia Marsà, Motta i Novas, 2024 |
Bibliografia
Alvarez-Nogueira, R.; Rozadilla, S.; Agnolín, F.L.; Garcia Marsà, J.A.; Motta, M.J.; Novas, F.E. (2024). "A new ornithopod from the Upper Cretaceous (Huincul Formation) of Northwestern Patagonia, Argentina. Implications on elasmarian postcranial anatomy". Cretaceous Research (In press): 105874. [2]
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Chakisaurus.png){kind=link}