Stellasaurus: Różnice pomiędzy wersjami
m |
m |
||
| (Nie pokazano 4 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika) | |||
| Linia 9: | Linia 9: | ||
|dieta = roślinożerny | |dieta = roślinożerny | ||
|miejsce = [[USA]] - Montana | |miejsce = [[USA]] - Montana | ||
| − | <small>([[formacja]] [[Two Medicine]])</small> | + | <small>([[formacja]] [[Two Medicine]] - góra część ogniwa Flag Butte)</small> |
| − | |czas = {{Występowanie|75.4|75. | + | |czas = {{Występowanie|75.4|75.3}} |
| − | ok. 75, | + | ok. 75,4-75,3 [[Ma]] <ref>Badanie przeprowadzone przez Rogersa i in. (2024) wykazało, że wiek osadów, w którym odnaleziono ''Stellasaurus'' wynosił 75,34 [[Ma]]. Fowler (2017) w swojej publikacji podaje niemalże identyczny wiek występowania stellazaura mieszczący się w podzielane 75,4-75,3 [[Ma]]. W haśle jako czas występowania dinozaura przyjęto przedział podany w publikacji Fowlera (2017).</ref><br> |
<small>[[późna kreda]] ([[kampan]])</small> | <small>[[późna kreda]] ([[kampan]])</small> | ||
|systematyka = | |systematyka = | ||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
[[Eucentrosaura]] | [[Eucentrosaura]] | ||
| − | [[Pachyrhinosaurini]] | + | ? [[Pachyrhinosaurini]] |
| − | |grafika = Stellasaurus | + | |grafika = Stellasaurus ancellae.jpg |
| − | |podpis = | + | |podpis = Rekonstrukcja głowy ''Stellasaurus''. Autor: [[Jakub Kowalski]] |
|PorównanieGrupa = | |PorównanieGrupa = | ||
|PorównanieDługość = | |PorównanieDługość = | ||
|mapa = | |mapa = | ||
| − | <display_points type="terrain" zoom= | + | <display_points type="terrain" zoom=4> |
48.9666,-112.65~ Lokalizacja szczątków ''Stellasaurus'' | 48.9666,-112.65~ Lokalizacja szczątków ''Stellasaurus'' | ||
</display_points> | </display_points> | ||
| Linia 48: | Linia 48: | ||
==Budowa== | ==Budowa== | ||
| − | [[Plik:Stellasaurus | + | [[Plik:Stellasaurus parietal.jpg|thumb|Kości ciemieniowe stellazaura. Źródło: Wilson i in., 2020. [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Stellasaurus_parietal.jpg]]] |
''Stellasaurus'' przypominał wyglądem inne centrozauryny, będąc masywnym, czworonożnym roślinożercą o głowie najeżonej rogami. Wykazywał on budowę pośrednią między nieco wcześniejszym od niego ''[[Styracosaurus]] albertensis'' a późniejszym ''[[Einiosaurus]] procurvicornsis''. ''Stellasaurus'' miał długi, podniesiony i zakrzywiony róg nosowy oraz zredukowaną ornamentację nadoczodołową, czym przypominał styrakozaura. Z kolei do einiozaura zbliżała go budowa kości ciemieniowych, z wydłużonymi na kształt rogów wyrostkami P3 i częściowo wydłużonymi P4 oraz krótkimi P5-P7. Wyrostek P4 ma długość pośrednią między ''[[Styracosaurus]] albertensis'' a ''[[Einiosaurus]]''. Wg autorów opisu, budowa stellazaura i następstwo czasowe wskazuje, że mógł on być potomkiem styrakozaura i przodkiem einiozaura. | ''Stellasaurus'' przypominał wyglądem inne centrozauryny, będąc masywnym, czworonożnym roślinożercą o głowie najeżonej rogami. Wykazywał on budowę pośrednią między nieco wcześniejszym od niego ''[[Styracosaurus]] albertensis'' a późniejszym ''[[Einiosaurus]] procurvicornsis''. ''Stellasaurus'' miał długi, podniesiony i zakrzywiony róg nosowy oraz zredukowaną ornamentację nadoczodołową, czym przypominał styrakozaura. Z kolei do einiozaura zbliżała go budowa kości ciemieniowych, z wydłużonymi na kształt rogów wyrostkami P3 i częściowo wydłużonymi P4 oraz krótkimi P5-P7. Wyrostek P4 ma długość pośrednią między ''[[Styracosaurus]] albertensis'' a ''[[Einiosaurus]]''. Wg autorów opisu, budowa stellazaura i następstwo czasowe wskazuje, że mógł on być potomkiem styrakozaura i przodkiem einiozaura. | ||
==Systematyka== | ==Systematyka== | ||
| − | Według analizy przeprowadzonej przez Wilsona i in. (2020) ''Stellasaurus'' jest najbardziej [[bazalny|bazalnym]] przedstawicielem [[Pachyrhinosaurini]]. | + | Według analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez Wilsona i in. (2020) ''Stellasaurus'' jest najbardziej [[bazalny|bazalnym]] przedstawicielem [[Pachyrhinosaurini]], jednakże obecnie jego pozycja systematyczna w obrębie Eucentrosaura jest niepewna. Zobacz więcej: [[Ceratopsoidea#Kladogramy skupiające się na przedstawicielach Centrosaurinae]]. |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
| Linia 64: | Linia 64: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| − | <small>Wilson, J.P., Ryan, M.J. & Evans, D.C. (2020). "A new, transitional centrosaurine ceratopsid from the Upper Cretaceous Two Medicine Formation of Montana and the evolution of the 'Styracosaurus-line' dinosaurs". Royal Society Open Publishing. 7 (4). [[doi:10.1098/rsos.200284]] | + | <small>Fowler, D.W. (2017). "Revised geochronology, correlation, and dinosaur stratigraphic ranges of the Santonian-Maastrichtian (Late Cretaceous) formations of the Western Interior of North America" PLoS ONE, 12(11), e0188426. [[doi:10.1371/journal.pone.0188426]] |
| + | |||
| + | Rogers, R.R., Horner, J.R., J., Ramezani, J., Roberts, E. M., & Varricchio, D. J. (2024) "Updating the Upper Cretaceous (Campanian) Two Medicine Formation of Montana: Lithostratigraphic revisions, new CA-ID-TIMS U-Pb ages, and a calibrated framework of dinosaur occurrences". GSA Bulletin [[doi:10.1130/B37498.1]] | ||
| + | |||
| + | Wilson, J.P., Ryan, M.J. & Evans, D.C. (2020). "A new, transitional centrosaurine ceratopsid from the Upper Cretaceous Two Medicine Formation of Montana and the evolution of the 'Styracosaurus-line' dinosaurs". Royal Society Open Publishing. 7 (4). [[doi:10.1098/rsos.200284]] | ||
<references/></small> | <references/></small> | ||
Aktualna wersja na dzień 19:00, 26 paź 2024
| Autor: | Kamil Kamiński |
| Korekta: | Paweł Konarzewski |
| Stellasaurus (stellazaur) | |
|---|---|
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | USA - Montana
(formacja Two Medicine - góra część ogniwa Flag Butte) |
| Czas |
ok. 75,4-75,3 Ma [1] |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja głowy Stellasaurus. Autor: Jakub Kowalski | |
| Mapa znalezisk | |
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Stellasaurus to rodzaj ceratopsa z kladu Centrosaurinae, żyjącego w późnej kredzie na terenie Ameryki Północnej. Dawniej jego szczątki przypisywano do Rubeosaurus (obecnie gatunek styrakozaura). W 2020 r. Wilson i współpracownicy wydzielili je do nowego rodzaju.
Etymologia
Nazwa Stellasaurus znaczy „gwiezdny jaszczur” i pochodzi od łacińskiego stella („gwiazda”) oraz greckiego sauros („gad”, „jaszczur”). Nawiązuje ona do ornamentacji czaszki, przypominającej gwiazdę. Jest to także hołd dla piosenki „Starman” Davida Bowie. Epitet gatunkowy honoruje Carrie Ancell – paleontolog i preparator skamieniałości z Museum of the Rokies.
Materiał kopalny
Holotyp (MOR 492) to niekompletna czaszka należąca do dorosłego osobnika zawierająca częściową lewą kość przedszczękową, współkostniałą lewą i prawą kość nosową z rogiem, częściową lewą kość zaoczodołową z rogiem oraz prawie kompletną lewą kość ciemieniową z dwoma kolcami. Obecnie znajduje się ona w Museum of the Rockies w Montanie.
Budowa
Stellasaurus przypominał wyglądem inne centrozauryny, będąc masywnym, czworonożnym roślinożercą o głowie najeżonej rogami. Wykazywał on budowę pośrednią między nieco wcześniejszym od niego Styracosaurus albertensis a późniejszym Einiosaurus procurvicornsis. Stellasaurus miał długi, podniesiony i zakrzywiony róg nosowy oraz zredukowaną ornamentację nadoczodołową, czym przypominał styrakozaura. Z kolei do einiozaura zbliżała go budowa kości ciemieniowych, z wydłużonymi na kształt rogów wyrostkami P3 i częściowo wydłużonymi P4 oraz krótkimi P5-P7. Wyrostek P4 ma długość pośrednią między Styracosaurus albertensis a Einiosaurus. Wg autorów opisu, budowa stellazaura i następstwo czasowe wskazuje, że mógł on być potomkiem styrakozaura i przodkiem einiozaura.
Systematyka
Według analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez Wilsona i in. (2020) Stellasaurus jest najbardziej bazalnym przedstawicielem Pachyrhinosaurini, jednakże obecnie jego pozycja systematyczna w obrębie Eucentrosaura jest niepewna. Zobacz więcej: Ceratopsoidea#Kladogramy skupiające się na przedstawicielach Centrosaurinae.
Spis gatunków
| Stellasaurus | Wilson, Ryan i Evans, 2020 |
| S. ancellae | Wilson, Ryan i Evans, 2020 |
Bibliografia
Fowler, D.W. (2017). "Revised geochronology, correlation, and dinosaur stratigraphic ranges of the Santonian-Maastrichtian (Late Cretaceous) formations of the Western Interior of North America" PLoS ONE, 12(11), e0188426. doi:10.1371/journal.pone.0188426
Rogers, R.R., Horner, J.R., J., Ramezani, J., Roberts, E. M., & Varricchio, D. J. (2024) "Updating the Upper Cretaceous (Campanian) Two Medicine Formation of Montana: Lithostratigraphic revisions, new CA-ID-TIMS U-Pb ages, and a calibrated framework of dinosaur occurrences". GSA Bulletin doi:10.1130/B37498.1
Wilson, J.P., Ryan, M.J. & Evans, D.C. (2020). "A new, transitional centrosaurine ceratopsid from the Upper Cretaceous Two Medicine Formation of Montana and the evolution of the 'Styracosaurus-line' dinosaurs". Royal Society Open Publishing. 7 (4). doi:10.1098/rsos.200284
- ↑ Badanie przeprowadzone przez Rogersa i in. (2024) wykazało, że wiek osadów, w którym odnaleziono Stellasaurus wynosił 75,34 Ma. Fowler (2017) w swojej publikacji podaje niemalże identyczny wiek występowania stellazaura mieszczący się w podzielane 75,4-75,3 Ma. W haśle jako czas występowania dinozaura przyjęto przedział podany w publikacji Fowlera (2017).
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Stellasaurus_parietal.jpg){kind=link}