Qiaowanlong: Różnice pomiędzy wersjami
m |
m |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
Do sprawdzenia i aktualizacji. | Do sprawdzenia i aktualizacji. | ||
| − | |||
{{DISPLAYTITLE:''Qiaowanlong''}} | {{DISPLAYTITLE:''Qiaowanlong''}} | ||
{{Opis | {{Opis | ||
|Autor = [[Marcin Szermański]] | |Autor = [[Marcin Szermański]] | ||
|Korekta = [[Maciej Ziegler]], [[Tomasz Skawiński]], [[Łukasz Czepiński]] | |Korekta = [[Maciej Ziegler]], [[Tomasz Skawiński]], [[Łukasz Czepiński]] | ||
| − | |nazwa = ''Qiaowanlong'' | + | |nazwa = ''Qiaowanlong'' (siaowanlong) |
| − | |długość = | + | |długość = 20,7 m<ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R., & Larramendi, A. (2020). "Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs". Princeton University Press. </ref> |
| − | |wysokość = | + | |wysokość = 4,3 m ( w ramionach) <ref name="Molina-Larramendi"></ref> |
| − | |masa = | + | |masa = 13 t <ref name="Molina-Larramendi"></ref> |
|dieta = roślinożerny | |dieta = roślinożerny | ||
| − | |miejsce = [[Chiny]] | + | |miejsce = [[Chiny]] - Gansu |
| − | <small> | + | <small>([[formacja]] [[Xiagou]]</small> |
| − | |czas = {{Występowanie| | + | |czas = {{Występowanie|121.4|113}} |
| − | + | ok. 121,4-113 [[Ma]] <br> | |
| − | <small>[[wczesna kreda]] ([[apt | + | <small>[[wczesna kreda]] ([[apt]])</small> |
| − | |systematyka = [[Dinosauria]] | + | |systematyka = |
| + | [[Dinosauria]] | ||
[[Saurischia]] | [[Saurischia]] | ||
| Linia 27: | Linia 27: | ||
[[Titanosauriformes]] | [[Titanosauriformes]] | ||
| − | + | [[Somphospondyli]] / ??[[Brachiosauridae]] | |
? [[Euhelopodidae]] | ? [[Euhelopodidae]] | ||
| − | |grafika = | + | |grafika = Skeleton of Qiaowanlong kangxii.JPG |
| − | |podpis = | + | |podpis = Rekonstrukcja szkieletu siaowanlonga. Autor zdjęcia: SSR2000. [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Skeleton_of_Qiaowanlong_kangxii.JPG] |
| − | | PorównanieGrupa = | + | | PorównanieGrupa = Somphospondyli |
| − | | PorównanieDługość = | + | | PorównanieDługość = 20 |
|mapa = | |mapa = | ||
<display_points type="terrain" zoom=3> | <display_points type="terrain" zoom=3> | ||
| Linia 43: | Linia 43: | ||
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| − | + | [[Holotyp]] (FRDC GJ 07-14) to częściowy szkielet pozaczaszkowy, który tworzą: kolumna ośmiu środkowych [[kręg|kręgów]] szyjnych (od czwartego do jedenastego), dwa częściowe żebra szyjne, obręcz miedniczna prawej kończyny i kilka niezidentyfikowanych kości. | |
==Budowa i systematyka== | ==Budowa i systematyka== | ||
| − | Pierwotnie został zaliczony do rodziny [[Brachiosauridae|brachiozaurydów]] - na podstawie budowy kręgów szyjnych (m.in. [[wyrostek kolczysty|wyrostków kolczystych]], które w przeciwieństwie do ''[[Brachiosaurus]]'' są dwudzielne). Natomiast na podstawie braku blaszki kręgu ''cranial centrodiapophyseal'' (związanej z [[diapofyzy|diapofyzami]]) stwierdzono, że przypomina ''[[Sauroposeidon]]''. Byłby wówczas pierwszym dobrze zachowanym przedstawicielem [[Brachiosauridae]] jakiego udało się odkryć w [ | + | Pierwotnie został zaliczony do rodziny [[Brachiosauridae|brachiozaurydów]] - na podstawie budowy kręgów szyjnych (m.in. [[wyrostek kolczysty|wyrostków kolczystych]], które w przeciwieństwie do ''[[Brachiosaurus]]'' są dwudzielne). Natomiast na podstawie braku blaszki kręgu ''cranial centrodiapophyseal'' (związanej z [[diapofyzy|diapofyzami]]) stwierdzono, że przypomina ''[[Sauroposeidon]]''. Byłby wówczas pierwszym dobrze zachowanym przedstawicielem [[Brachiosauridae]] jakiego udało się odkryć w [[Azja|Azji]], w dodatku niewielkim – jego długość szacuje się na 12 m ([[Gregory Paul|Paul]], [[2010]]; [[Thomas Holtz|Holtz]], [[2012]]), podczas gdy [[późna jura|późnojurajskie]] ''[[Brachiosaurus]]'' i ''[[Giraffatitan]]'' przekraczały 22 m długości. Jego [[kość kulszowa]] była bardzo mała, natomiast [[kość łonowa|łonowa]] duża. Prawdopodobnie, przypominał on nieco [[Tangvayosaurus|tangwajozaura]]. |
| − | [[Analiza filogenetyczna]] przeprowadzona przez [[Daniel Ksepka|Ksepkę]] i [[Mark Norell|Norella]] ([[2010]]) zaliczyła go do [[Somphospondyli]], a analiza [[Michael D'Emic|D'Emica]] ([[2012]]) także do [[Euhelopodidae]], jako najbardziej [[bazalny|bazalnego]] przedstawiciela tej grupy. | + | [[Analiza filogenetyczna]] przeprowadzona przez [[Daniel Ksepka|Ksepkę]] i [[Mark Norell|Norella]] ([[2010]]) zaliczyła go do [[Somphospondyli]], a analiza [[Michael D'Emic|D'Emica]] ([[2012]]) także do [[Euhelopodidae]], jako najbardziej [[bazalny|bazalnego]] przedstawiciela tej grupy. Wg [[Lü]] i współpracowników (2013) siaowanlong był taksonem siostrzanym [[Yunmenglong|junmenglonga]] w obrębie somfospondyli bardziej zaawansowanych niż [[Euhelopus|euhelop]]. Natomiast, wg Wanga i współautorów (2021) omawiany rodzaj był stosunkowo bazalnym członkiem Euhelopodidae. Tą pozycję systematyczną potwierdzają najnowsze analizy filogenetyczne (np: Han i in., 2024). |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| − | Nazwa [[rodzaj]]owa ''Qiaowanlong'' to zbitek chińskich słów: ''qiao'' (most), ''wan'' (zakole strumienia) oraz ''long'' (smok). Epitet gatunkowy ''kangxii'' upamiętnia cesarza Kangxi z dynastii Qing. | + | Nazwa [[rodzaj]]owa ''Qiaowanlong'' to zbitek chińskich słów: ''qiao'' ("most"), ''wan'' ("zakole strumienia") oraz ''long'' ("smok"); można ją przetłumaczyć jako "smok z mostu nad zakolem strumienia". Epitet gatunkowy ''kangxii'' upamiętnia cesarza Kangxi z dynastii Qing. |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
| Linia 58: | Linia 58: | ||
| {{Kpt|[[Hailu You|You]]}} i {{Kpt|[[Daqing Li|Li]]}}, [[2009]] | | {{Kpt|[[Hailu You|You]]}} i {{Kpt|[[Daqing Li|Li]]}}, [[2009]] | ||
|- | |- | ||
| − | | {{V|'' | + | | {{V|''Q. kangxii''}} |
| {{Kpt|You}} i {{Kpt|Li}}, 2009 | | {{Kpt|You}} i {{Kpt|Li}}, 2009 | ||
|} | |} | ||
| Linia 67: | Linia 67: | ||
D'Emic, M. (2012) "The early evolution of titanosauriform sauropod dinosaurs" Zoological Journal of the Linnean Society, 166, 624-671. [[doi:10.1111/j.1096-3642.2012.00853.x]] | D'Emic, M. (2012) "The early evolution of titanosauriform sauropod dinosaurs" Zoological Journal of the Linnean Society, 166, 624-671. [[doi:10.1111/j.1096-3642.2012.00853.x]] | ||
| − | + | Han, F., Yang, L., Lou, F., Sullivan, C., Xu, X., Qiu, W., Liu, H., Yu, J., Wu, R., Ke, Y., Xu, M., Hu, J. & Lu, P. (2024). "A new titanosaurian sauropod, Gandititan cavocaudatus gen. et sp. nov., from the Late Cretaceous of southern China". Journal of Systematic Palaeontology. 22 (1). 2293038. [http://dx.doi.org/10.1080/14772019.2023.2293038] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | Ksepka, D.T., Norel, M.A. (2010). "The Illusory Evidence for Asian Brachiosauridae: New Material of ''Erketu ellisoni'' and a Phylogenetic Reappraisal of Basal Titanosauriformes". American Museum Novitates, 3700: 1–27. | |
| − | + | Lü, J., Xu, L., Pu, H., Zhang, X., Zhang, Y., Jia, S., Chang, H., Zhang, J., Wei, X. (2013). "A new sauropod dinosaur (Dinosauria, Sauropoda) from the late Early Cretaceous of the Ruyang Basin (central China)". Cretaceous Research. 44: 202. | |
| − | + | Wang, X., Bandeira, K.L.N., Qiu, R., Shunxing, J., Cheng, X., Ma., Y. & Kellner, A.W.A. (2021). “The first dinosaurs from the Early Cretaceous Hami Pterosaur Fauna, China.” Scientific Report 11, 14962. [https://doi.org/10.1038/s41598-021-94273-7] | |
| − | </small> | + | You, H.-L., Li, D.-Q. (2009). "The first well-preserved Early Cretaceous brachiosaurid dinosaur in Asia". Proc. R. Soc. B, 276: 4077–4082. [[doi:10.1098/rspb.2009.1278]]. |
| + | <references/></small> | ||
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
| Linia 92: | Linia 89: | ||
[[Kategoria:Kreda]] | [[Kategoria:Kreda]] | ||
[[Kategoria:Apt]] | [[Kategoria:Apt]] | ||
| − | |||
[[Kategoria:Do sprawdzenia]] | [[Kategoria:Do sprawdzenia]] | ||
Wersja z 22:04, 28 paź 2024
Do sprawdzenia i aktualizacji.
| Autor: | Marcin Szermański |
| Korekta: | Maciej Ziegler, Tomasz Skawiński, Łukasz Czepiński |
| Qiaowanlong (siaowanlong) | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Długość | 20,7 m[1] | ||||
| Wysokość | 4,3 m ( w ramionach) [1] | ||||
| Masa | 13 t [1] | ||||
| Dieta | roślinożerny | ||||
| Miejsce | Chiny - Gansu | ||||
| Czas |
ok. 121,4-113 Ma | ||||
| Systematyka | Dinosauria | ||||
 Rekonstrukcja szkieletu siaowanlonga. Autor zdjęcia: SSR2000. [1]
Porównanie wielkości Qiaowanlong i człowieka. | |||||
| Mapa znalezisk | |||||
Wczytywanie mapy…
| |||||
Wstęp
Qiaowanlong to rodzaj wczesnokredowego zauropoda żyjącego na terenie dzisiejszych Chin. Rodzaj z jedynym gatunkiem został opisany przez chińskich paleontologów You i Li w 2009 roku.
Materiał kopalny
Holotyp (FRDC GJ 07-14) to częściowy szkielet pozaczaszkowy, który tworzą: kolumna ośmiu środkowych kręgów szyjnych (od czwartego do jedenastego), dwa częściowe żebra szyjne, obręcz miedniczna prawej kończyny i kilka niezidentyfikowanych kości.
Budowa i systematyka
Pierwotnie został zaliczony do rodziny brachiozaurydów - na podstawie budowy kręgów szyjnych (m.in. wyrostków kolczystych, które w przeciwieństwie do Brachiosaurus są dwudzielne). Natomiast na podstawie braku blaszki kręgu cranial centrodiapophyseal (związanej z diapofyzami) stwierdzono, że przypomina Sauroposeidon. Byłby wówczas pierwszym dobrze zachowanym przedstawicielem Brachiosauridae jakiego udało się odkryć w Azji, w dodatku niewielkim – jego długość szacuje się na 12 m (Paul, 2010; Holtz, 2012), podczas gdy późnojurajskie Brachiosaurus i Giraffatitan przekraczały 22 m długości. Jego kość kulszowa była bardzo mała, natomiast łonowa duża. Prawdopodobnie, przypominał on nieco tangwajozaura.
Analiza filogenetyczna przeprowadzona przez Ksepkę i Norella (2010) zaliczyła go do Somphospondyli, a analiza D'Emica (2012) także do Euhelopodidae, jako najbardziej bazalnego przedstawiciela tej grupy. Wg Lü i współpracowników (2013) siaowanlong był taksonem siostrzanym junmenglonga w obrębie somfospondyli bardziej zaawansowanych niż euhelop. Natomiast, wg Wanga i współautorów (2021) omawiany rodzaj był stosunkowo bazalnym członkiem Euhelopodidae. Tą pozycję systematyczną potwierdzają najnowsze analizy filogenetyczne (np: Han i in., 2024).
Etymologia
Nazwa rodzajowa Qiaowanlong to zbitek chińskich słów: qiao ("most"), wan ("zakole strumienia") oraz long ("smok"); można ją przetłumaczyć jako "smok z mostu nad zakolem strumienia". Epitet gatunkowy kangxii upamiętnia cesarza Kangxi z dynastii Qing.
Spis gatunków
| Qiaowanlong | You i Li, 2009 |
| Q. kangxii | You i Li, 2009 |
Bibliografia
Źródła naukowe:
D'Emic, M. (2012) "The early evolution of titanosauriform sauropod dinosaurs" Zoological Journal of the Linnean Society, 166, 624-671. doi:10.1111/j.1096-3642.2012.00853.x
Han, F., Yang, L., Lou, F., Sullivan, C., Xu, X., Qiu, W., Liu, H., Yu, J., Wu, R., Ke, Y., Xu, M., Hu, J. & Lu, P. (2024). "A new titanosaurian sauropod, Gandititan cavocaudatus gen. et sp. nov., from the Late Cretaceous of southern China". Journal of Systematic Palaeontology. 22 (1). 2293038. [2]
Ksepka, D.T., Norel, M.A. (2010). "The Illusory Evidence for Asian Brachiosauridae: New Material of Erketu ellisoni and a Phylogenetic Reappraisal of Basal Titanosauriformes". American Museum Novitates, 3700: 1–27.
Lü, J., Xu, L., Pu, H., Zhang, X., Zhang, Y., Jia, S., Chang, H., Zhang, J., Wei, X. (2013). "A new sauropod dinosaur (Dinosauria, Sauropoda) from the late Early Cretaceous of the Ruyang Basin (central China)". Cretaceous Research. 44: 202.
Wang, X., Bandeira, K.L.N., Qiu, R., Shunxing, J., Cheng, X., Ma., Y. & Kellner, A.W.A. (2021). “The first dinosaurs from the Early Cretaceous Hami Pterosaur Fauna, China.” Scientific Report 11, 14962. [3]
You, H.-L., Li, D.-Q. (2009). "The first well-preserved Early Cretaceous brachiosaurid dinosaur in Asia". Proc. R. Soc. B, 276: 4077–4082. doi:10.1098/rspb.2009.1278.
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Skeleton_of_Qiaowanlong_kangxii.JPG){kind=link}
