Qiaowanlong: Różnice pomiędzy wersjami
m |
m |
||
| (Nie pokazano 6 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
{{Opis | {{Opis | ||
|Autor = [[Marcin Szermański]] | |Autor = [[Marcin Szermański]] | ||
| − | |Korekta = [[Maciej Ziegler]], [[Tomasz Skawiński]], [[Łukasz Czepiński]] | + | |Korekta = [[Maciej Ziegler]], [[Tomasz Skawiński]], [[Łukasz Czepiński]], [[Michał Siedlecki]] |
| − | |nazwa = ''Qiaowanlong'' | + | |nazwa = ''Qiaowanlong'' (siaowanlong) |
| − | |długość = | + | |długość = 20,7 m<ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R., & Larramendi, A. (2020). "Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs". Princeton University Press. </ref> |
| − | |wysokość = | + | |wysokość = 4,3 m ( w ramionach) <ref name="Molina-Larramendi"></ref> |
| − | |masa = | + | |masa = 13 t <ref name="Molina-Larramendi"></ref> |
|dieta = roślinożerny | |dieta = roślinożerny | ||
| − | |miejsce = [[Chiny]] | + | |miejsce = [[Chiny]] - Gansu |
| − | <small> | + | <small>([[formacja]] [[Xiagou]])</small> |
| − | |czas = {{ | + | |czas = {{Występowanie|121.4|113}} |
| − | + | ok. 121,4-113 [[Ma]] <br> | |
| − | <small>[[wczesna kreda]] ([[apt | + | <small>[[wczesna kreda]] ([[apt]])</small> |
| − | |systematyka = [[Dinosauria]] | + | |systematyka = |
| + | [[Dinosauria]] | ||
[[Saurischia]] | [[Saurischia]] | ||
| Linia 25: | Linia 26: | ||
[[Titanosauriformes]] | [[Titanosauriformes]] | ||
| − | + | [[Somphospondyli]] / ??[[Brachiosauridae]] | |
? [[Euhelopodidae]] | ? [[Euhelopodidae]] | ||
| − | |grafika = | + | |grafika = Skeleton of Qiaowanlong kangxii.JPG |
| − | |podpis = | + | |podpis = Rekonstrukcja szkieletu siaowanlonga. Autor zdjęcia: SSR2000. [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Skeleton_of_Qiaowanlong_kangxii.JPG] |
| − | | PorównanieGrupa = | + | | PorównanieGrupa = |
| − | | PorównanieDługość = | + | | PorównanieDługość = |
|mapa = | |mapa = | ||
<display_points type="terrain" zoom=3> | <display_points type="terrain" zoom=3> | ||
| Linia 41: | Linia 42: | ||
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| − | + | [[Holotyp]] (FRDC GJ 07-14) to częściowy szkielet pozaczaszkowy, który tworzą: kolumna ośmiu środkowych [[kręg|kręgów]] szyjnych (od czwartego do jedenastego), dwa częściowe żebra szyjne, obręcz miedniczna prawej kończyny i kilka niezidentyfikowanych kości. | |
==Budowa i systematyka== | ==Budowa i systematyka== | ||
| − | Pierwotnie został zaliczony do rodziny [[Brachiosauridae|brachiozaurydów]] - na podstawie budowy kręgów szyjnych (m.in. [[wyrostek kolczysty|wyrostków kolczystych]], które w przeciwieństwie do ''[[Brachiosaurus]]'' są dwudzielne). Natomiast na podstawie braku blaszki kręgu ''cranial centrodiapophyseal'' (związanej z [[diapofyzy|diapofyzami]]) stwierdzono, że przypomina ''[[Sauroposeidon]]''. Byłby wówczas pierwszym dobrze zachowanym przedstawicielem [[Brachiosauridae]] jakiego udało się odkryć w [ | + | Pierwotnie, omawiany zauropod został zaliczony do rodziny [[Brachiosauridae|brachiozaurydów]] - na podstawie budowy kręgów szyjnych (m.in. [[wyrostek kolczysty|wyrostków kolczystych]], które w przeciwieństwie do ''[[Brachiosaurus]]'' są dwudzielne). Natomiast na podstawie braku blaszki kręgu ''cranial centrodiapophyseal'' (związanej z [[diapofyzy|diapofyzami]]) stwierdzono, że przypomina ''[[Sauroposeidon]]''. Byłby wówczas pierwszym dobrze zachowanym przedstawicielem [[Brachiosauridae]] jakiego udało się odkryć w [[Azja|Azji]], w dodatku niewielkim – jego długość szacuje się na 12 m, a masę na 6 t([[Gregory Paul|Paul]], [[2024]];), podczas gdy [[późna jura|późnojurajskie]] ''[[Brachiosaurus]]'' i ''[[Giraffatitan]]'' przekraczały 22 m długości a ich masa nierzadko przekraczała 30 t. Z drugiej strony, jako przedstawiciel [[Somphospondyli]], przy nieco odmiennych proporcjach ciała, rozmiary omawianego dinozaura oszacowano na zdecydowanie większe (patrz Tabela). Jego [[kość kulszowa]] była bardzo mała, natomiast [[kość łonowa|łonowa]] duża. Prawdopodobnie, przypominał on nieco [[Tangvayosaurus|tangwajozaura]]. |
| − | [[Analiza filogenetyczna]] przeprowadzona przez [[Daniel Ksepka|Ksepkę]] i [[Mark Norell|Norella]] ([[2010]]) zaliczyła go do [[Somphospondyli]], a analiza [[Michael D'Emic|D'Emica]] ([[2012]]) także do [[Euhelopodidae]], jako najbardziej [[bazalny|bazalnego]] przedstawiciela tej grupy. | + | [[Analiza filogenetyczna]] przeprowadzona przez [[Daniel Ksepka|Ksepkę]] i [[Mark Norell|Norella]] ([[2010]]) zaliczyła go do [[Somphospondyli]], a analiza [[Michael D'Emic|D'Emica]] ([[2012]]) także do [[Euhelopodidae]], jako najbardziej [[bazalny|bazalnego]] przedstawiciela tej grupy. Wg [[Lü]] i współpracowników (2013) siaowanlong był taksonem siostrzanym [[Yunmenglong|junmenglonga]] w obrębie somfospondyli bardziej zaawansowanych niż [[Euhelopus|euhelop]]. Natomiast, wg Wanga i współautorów (2021) omawiany rodzaj był stosunkowo bazalnym członkiem Euhelopodidae. Tą pozycję systematyczną potwierdzają najnowsze analizy filogenetyczne (np: Han i in., 2024). |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| − | Nazwa [[rodzaj]]owa ''Qiaowanlong'' to zbitek chińskich słów: ''qiao'' (most), ''wan'' (zakole strumienia) oraz ''long'' (smok). Epitet gatunkowy ''kangxii'' upamiętnia cesarza Kangxi z dynastii Qing. | + | Nazwa [[rodzaj]]owa ''Qiaowanlong'' to zbitek chińskich słów: ''qiao'' ("most"), ''wan'' ("zakole strumienia") oraz ''long'' ("smok"); można ją przetłumaczyć jako "smok z mostu nad zakolem strumienia". Epitet gatunkowy ''kangxii'' upamiętnia cesarza Kangxi z dynastii Qing. |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
| Linia 56: | Linia 57: | ||
| {{Kpt|[[Hailu You|You]]}} i {{Kpt|[[Daqing Li|Li]]}}, [[2009]] | | {{Kpt|[[Hailu You|You]]}} i {{Kpt|[[Daqing Li|Li]]}}, [[2009]] | ||
|- | |- | ||
| − | | {{V|'' | + | | {{V|''Q. kangxii''}} |
| {{Kpt|You}} i {{Kpt|Li}}, 2009 | | {{Kpt|You}} i {{Kpt|Li}}, 2009 | ||
|} | |} | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| − | <small> | + | <small> |
| − | |||
D'Emic, M. (2012) "The early evolution of titanosauriform sauropod dinosaurs" Zoological Journal of the Linnean Society, 166, 624-671. [[doi:10.1111/j.1096-3642.2012.00853.x]] | D'Emic, M. (2012) "The early evolution of titanosauriform sauropod dinosaurs" Zoological Journal of the Linnean Society, 166, 624-671. [[doi:10.1111/j.1096-3642.2012.00853.x]] | ||
| − | + | Han, F., Yang, L., Lou, F., Sullivan, C., Xu, X., Qiu, W., Liu, H., Yu, J., Wu, R., Ke, Y., Xu, M., Hu, J. & Lu, P. (2024). "A new titanosaurian sauropod, Gandititan cavocaudatus gen. et sp. nov., from the Late Cretaceous of southern China". Journal of Systematic Palaeontology. 22 (1). 2293038. [http://dx.doi.org/10.1080/14772019.2023.2293038] | |
| − | |||
| − | |||
| − | + | Ksepka, D.T., Norel, M.A. (2010). "The Illusory Evidence for Asian Brachiosauridae: New Material of ''Erketu ellisoni'' and a Phylogenetic Reappraisal of Basal Titanosauriformes". American Museum Novitates, 3700: 1–27. | |
| − | + | Lü, J., Xu, L., Pu, H., Zhang, X., Zhang, Y., Jia, S., Chang, H., Zhang, J., Wei, X. (2013). "A new sauropod dinosaur (Dinosauria, Sauropoda) from the late Early Cretaceous of the Ruyang Basin (central China)". Cretaceous Research. 44: 202. | |
| − | Paul G.S. ( | + | Paul, G.S. (2024) "Princeton Field Guide to Dinosaurs" (3. wydanie). Princeton i Oksford |
| − | + | Wang, X., Bandeira, K.L.N., Qiu, R., Shunxing, J., Cheng, X., Ma., Y. & Kellner, A.W.A. (2021). “The first dinosaurs from the Early Cretaceous Hami Pterosaur Fauna, China.” Scientific Report 11, 14962. [https://doi.org/10.1038/s41598-021-94273-7] | |
| − | </small> | + | You, H.-L., Li, D.-Q. (2009). "The first well-preserved Early Cretaceous brachiosaurid dinosaur in Asia". Proc. R. Soc. B, 276: 4077–4082. [[doi:10.1098/rspb.2009.1278]]. |
| + | <references/></small> | ||
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
| Linia 90: | Linia 89: | ||
[[Kategoria:Kreda]] | [[Kategoria:Kreda]] | ||
[[Kategoria:Apt]] | [[Kategoria:Apt]] | ||
| − | |||
Aktualna wersja na dzień 08:08, 29 paź 2024
| Autor: | Marcin Szermański |
| Korekta: | Maciej Ziegler, Tomasz Skawiński, Łukasz Czepiński, Michał Siedlecki |
| Qiaowanlong (siaowanlong) | |
|---|---|
| Długość | 20,7 m[1] |
| Wysokość | 4,3 m ( w ramionach) [1] |
| Masa | 13 t [1] |
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | Chiny - Gansu |
| Czas |
ok. 121,4-113 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja szkieletu siaowanlonga. Autor zdjęcia: SSR2000. [1] | |
| Mapa znalezisk | |
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Qiaowanlong to rodzaj wczesnokredowego zauropoda żyjącego na terenie dzisiejszych Chin. Rodzaj z jedynym gatunkiem został opisany przez chińskich paleontologów You i Li w 2009 roku.
Materiał kopalny
Holotyp (FRDC GJ 07-14) to częściowy szkielet pozaczaszkowy, który tworzą: kolumna ośmiu środkowych kręgów szyjnych (od czwartego do jedenastego), dwa częściowe żebra szyjne, obręcz miedniczna prawej kończyny i kilka niezidentyfikowanych kości.
Budowa i systematyka
Pierwotnie, omawiany zauropod został zaliczony do rodziny brachiozaurydów - na podstawie budowy kręgów szyjnych (m.in. wyrostków kolczystych, które w przeciwieństwie do Brachiosaurus są dwudzielne). Natomiast na podstawie braku blaszki kręgu cranial centrodiapophyseal (związanej z diapofyzami) stwierdzono, że przypomina Sauroposeidon. Byłby wówczas pierwszym dobrze zachowanym przedstawicielem Brachiosauridae jakiego udało się odkryć w Azji, w dodatku niewielkim – jego długość szacuje się na 12 m, a masę na 6 t(Paul, 2024;), podczas gdy późnojurajskie Brachiosaurus i Giraffatitan przekraczały 22 m długości a ich masa nierzadko przekraczała 30 t. Z drugiej strony, jako przedstawiciel Somphospondyli, przy nieco odmiennych proporcjach ciała, rozmiary omawianego dinozaura oszacowano na zdecydowanie większe (patrz Tabela). Jego kość kulszowa była bardzo mała, natomiast łonowa duża. Prawdopodobnie, przypominał on nieco tangwajozaura.
Analiza filogenetyczna przeprowadzona przez Ksepkę i Norella (2010) zaliczyła go do Somphospondyli, a analiza D'Emica (2012) także do Euhelopodidae, jako najbardziej bazalnego przedstawiciela tej grupy. Wg Lü i współpracowników (2013) siaowanlong był taksonem siostrzanym junmenglonga w obrębie somfospondyli bardziej zaawansowanych niż euhelop. Natomiast, wg Wanga i współautorów (2021) omawiany rodzaj był stosunkowo bazalnym członkiem Euhelopodidae. Tą pozycję systematyczną potwierdzają najnowsze analizy filogenetyczne (np: Han i in., 2024).
Etymologia
Nazwa rodzajowa Qiaowanlong to zbitek chińskich słów: qiao ("most"), wan ("zakole strumienia") oraz long ("smok"); można ją przetłumaczyć jako "smok z mostu nad zakolem strumienia". Epitet gatunkowy kangxii upamiętnia cesarza Kangxi z dynastii Qing.
Spis gatunków
| Qiaowanlong | You i Li, 2009 |
| Q. kangxii | You i Li, 2009 |
Bibliografia
D'Emic, M. (2012) "The early evolution of titanosauriform sauropod dinosaurs" Zoological Journal of the Linnean Society, 166, 624-671. doi:10.1111/j.1096-3642.2012.00853.x
Han, F., Yang, L., Lou, F., Sullivan, C., Xu, X., Qiu, W., Liu, H., Yu, J., Wu, R., Ke, Y., Xu, M., Hu, J. & Lu, P. (2024). "A new titanosaurian sauropod, Gandititan cavocaudatus gen. et sp. nov., from the Late Cretaceous of southern China". Journal of Systematic Palaeontology. 22 (1). 2293038. [2]
Ksepka, D.T., Norel, M.A. (2010). "The Illusory Evidence for Asian Brachiosauridae: New Material of Erketu ellisoni and a Phylogenetic Reappraisal of Basal Titanosauriformes". American Museum Novitates, 3700: 1–27.
Lü, J., Xu, L., Pu, H., Zhang, X., Zhang, Y., Jia, S., Chang, H., Zhang, J., Wei, X. (2013). "A new sauropod dinosaur (Dinosauria, Sauropoda) from the late Early Cretaceous of the Ruyang Basin (central China)". Cretaceous Research. 44: 202.
Paul, G.S. (2024) "Princeton Field Guide to Dinosaurs" (3. wydanie). Princeton i Oksford
Wang, X., Bandeira, K.L.N., Qiu, R., Shunxing, J., Cheng, X., Ma., Y. & Kellner, A.W.A. (2021). “The first dinosaurs from the Early Cretaceous Hami Pterosaur Fauna, China.” Scientific Report 11, 14962. [3]
You, H.-L., Li, D.-Q. (2009). "The first well-preserved Early Cretaceous brachiosaurid dinosaur in Asia". Proc. R. Soc. B, 276: 4077–4082. doi:10.1098/rspb.2009.1278.
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Skeleton_of_Qiaowanlong_kangxii.JPG){kind=link}