Agnosphitys: Różnice pomiędzy wersjami
m |
m |
||
| (Nie pokazano 17 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{DISPLAYTITLE:''Agnosphitys''}} | {{DISPLAYTITLE:''Agnosphitys''}} | ||
| − | + | {{Opis | |
| − | + | |Autor = [[Łukasz Czepiński]], [[Mateusz Tałanda]] | |
| − | + | |Korekta = [[Sebastian Oziemski]], [[Marcin Szermański]], [[Dawid Mazurek]], [[Szymon Jagusztyn]] | |
| − | + | |nazwa = ''Agnosphitys'' (agnosfit) | |
| − | + | |długość = 34 cm<ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press.</ref> | |
| − | + | |wysokość = 11 cm (w biodrach)<ref name="Molina-Larramendi"></ref> | |
| − | | [[Sebastian Oziemski]], [[Marcin Szermański]], [[Dawid Mazurek]] | + | |masa = 50 g<ref name="Molina-Larramendi"></ref> |
| − | | | + | |dieta = prawdopodobnie wszystkożerny |
| − | + | |miejsce = [[Wielka Brytania]] - Avon, Anglia | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |- | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |- | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |- | ||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | | [[Wielka Brytania]] - Avon, Anglia | ||
| − | |||
<small>(kamieniołom Cromhall)</small> | <small>(kamieniołom Cromhall)</small> | ||
| − | | | + | |czas ={{Występowanie|201.8|201.6}} |
| − | + | 201,8-201,6 [[Ma]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | <small>[[późny trias]] (późny [[retyk]])</small> | ||
| + | |systematyka = | ||
[[Archosauria]] | [[Archosauria]] | ||
| Linia 39: | Linia 20: | ||
[[Dinosauriformes]] | [[Dinosauriformes]] | ||
| − | + | ||
| − | | | + | ?[[Dinosauria]] |
| − | + | ||
| − | | | + | ?[[Ornithischia]] |
| − | + | ||
| − | | | + | ?[[Silesauridae]] |
| − | | | + | |grafika =Terrestrisuchus i Agnosphitys.JPG |
| − | <display_points type="terrain" zoom=4> | + | |podpis =Porównanie zębów terrestrizucha (po lewej) i agnosfita (po prawej). Skala 1 mm.<br />Źródło: Fraser i in., 2002. |
| − | 51.6° N, 2.4° W | + | |PorównanieGrupa = Silesauridae |
| + | |PorównanieDługość = 0.4 | ||
| + | |mapa =<display_points type="terrain" zoom=4> | ||
| + | 51.6° N, 2.4° W~kamieniołom Cromhall | ||
</display_points> | </display_points> | ||
| − | + | }} | |
== Wstęp == | == Wstęp == | ||
| − | '''''Agnosphitys'' (agnosfit)''' to przedstawiciel [[ | + | '''''Agnosphitys'' (agnosfit)''' to przedstawiciel [[Dinosauromorpha|dinozauromorfów]], być może należący do [[Silesauridae|silezaurydów]]. |
== Materiał kopalny == | == Materiał kopalny == | ||
[[Plik:Agnosphitys.JPG|250px|thumb|right|Rysunek kości biodrowej (holotypu) agnosfita. bf - ''brevis fossa'', ac - panewka stawu biodrowego. Zmodyfikowano z: Langer i in, 2013.]] | [[Plik:Agnosphitys.JPG|250px|thumb|right|Rysunek kości biodrowej (holotypu) agnosfita. bf - ''brevis fossa'', ac - panewka stawu biodrowego. Zmodyfikowano z: Langer i in, 2013.]] | ||
| − | [[Holotyp]] VMNH 1745 to lewa kość biodrowa odnaleziona w 1990 roku. Materiał przypisany (z tej samej warstwy): niekompletna lewa kość szczękowa, lewa i prawa kość skokowa, prawie kompletna prawa kość ramieniowa i izolowany ząb. Wszystkie okazy zostały znalezione w jednej szczelinie krasowej w kamieniołomie Cromhall w Anglii. Najprawdopodobniej pochodzą one z późnego [[trias]]u ([[ | + | [[Holotyp]] VMNH 1745 to lewa kość biodrowa odnaleziona w 1990 roku. Materiał przypisany (pochodzący z tej samej warstwy): niekompletna lewa kość szczękowa, lewa i prawa kość skokowa, prawie kompletna prawa kość ramieniowa i izolowany ząb. Wszystkie okazy zostały znalezione w jednej szczelinie krasowej w kamieniołomie Cromhall w Anglii. Najprawdopodobniej pochodzą one z późnego [[trias]]u (późny [[retyk]]), mając około 201,8-201,6 milionów lat.<ref name="Morton2017">Morton, J.D., Whiteside, D.I., Hethke, M., Benton, M.J. 2017. Biostratigraphy and geometric morphometrics of conchostracans (Crustacea, Branchiopoda) from the Late Triassic fissure deposits of Cromhall Quarry, UK. Palaeontology, t. 60, nr 3, str. 349-374. [https://doi.org/10.1111/pala.12288]</ref><ref name="Kent2017">Kent, D.V., Olsen, P.E., Muttoni, G. 2017. Astrochronostratigraphic polarity time scale (APTS) for the Late Triassic and Early Jurassic from continental sediments and correlation with standard marine stages. Earth-Science Reviews, t. 166, str. 153-180.</ref> |
| + | [[Plik:Agnosphitys cromhallensis2 copia.jpg|250px|thumb|right|Rekonstrukcja agnosfita Autor:Karkemish]] | ||
| + | == Opis == | ||
| + | ''Agnosphitys'' to [[rodzaj]] [[Dinosauriformes|dinozauriforma]] o bliżej niesprecyzowanej pozycji systematycznej. Znany jest tylko jeden [[gatunek]] - ''A. cromhallensis'', opisany na podstawie lewej kości biodrowej i kilku izolowanych kości. Niewiele jest wiadomo na temat jego budowy i pokrewieństw z dinozaurami. Kość biodrowa ma wklęsłą brzuszną krawędź panewki, co może świadczyć o obecności otworu w panewce (w który wchodzi główka kości udowej), jak u dinozaurów, chociaż u ''Agnosphitys'' na pewno nie była w pełni perforowana. Na kości biodrowej znajdują się tylko dwa przyczepy na [[kręg]]i krzyżowe, co jest z kolei cechą prymitywną. Kość skokowa ma charakterystyczny dla zaawansowanych form wyrostek wstępujący. | ||
| − | + | Zebrany materiał kopalny może być chimerą - zgrupowaniem kości różnych zwierząt (np. kość szczękowa może należeć do [[Theropoda|teropoda]], a kość biodrowa do prymitywnego [[Sauropodomorpha|zauropodomorfa]] z grupy [[Guaibasauridae]]<ref name="Ezcurra2010">Ezcurra, M.D. 2010. A new early dinosaur (Saurischia: Sauropodomorpha) from the Late Triassic of Argentina: a reassessment of dinosaur origin and phylogeny. Journal of Systematic Palaeontology, t. 8, nr 3, str. 371-425. [https://doi.org/10.1080/14772019.2010.484650]</ref>). Jeżeli nie należy do dinozaurów (zakładając, że silezaurydy nie należą do [[Ornithischia|ptasiomiedniczych]]), to jest najmłodszym przedstawicielem prymitywnych dinozauriformów na świecie. Niektóre z publikacji w tym Parry'ego i in. (2017) sugerują, że agnosfit może być poza kladem Dinosauria, podobnie jak ''[[Saltopus]]''<ref name="Parry2017">Parry, L.A., Baron, M.G., Vinther, J. 2017. Multiple optimality criteria support Ornithoscelida. Royal Society Open Science, t. 4, nr 10, 170833. [https://doi.org/10.1098/rsos.170833]</ref>. | |
| − | |||
== Paleoekologia == | == Paleoekologia == | ||
| − | Agnosfit miał ostre, zakrzywione zęby z | + | Agnosfit miał ostre, zakrzywione zęby z [[serracja|serracją]] jak drapieżnik (podobne do [[Lewisuchus|lewizucha]] i [[Marasuchus|marazucha]]). Polował prawdopodobnie na niewielkie zwierzęta np. sfenodonty i wczesne ssaki, mógł być wszystkożerny. Sam być może padał ofiarą rauizuchów, [[Coelophysoidea|celofyzoidów]] i ''Terrestrisuchus''. Mimo iż nie ma pewności co do wieku ontogenetycznego odnalezionego osobnika, to jeśli był dorosły to mógłby być przykładem karłowatości wyspowej, dosyć częstej na archipelagu krasowych wysp Avon. Zobacz więcej: [[Avon Fissure Fill]] |
== Etymologia == | == Etymologia == | ||
| − | Nazwa rodzajowa ''Agnosphitys'' to zapewne omyłkowo przekręcone przez autorów słowo ''Agnostiphys'' znaczące "nieznany" lub "niepewny" i odnosi się do jego pozycji systematycznej. Obie te nazwy pojawiają się w opisie, ale formalnie ta błędna jest ważna. Nazwa gatunkowa odnosi się do miejsca znalezienia. | + | Nazwa rodzajowa ''Agnosphitys'' to zapewne omyłkowo przekręcone przez autorów słowo ''Agnostiphys'' znaczące "nieznany" lub "niepewny" i odnosi się do jego pozycji systematycznej. Obie te nazwy pojawiają się w opisie, ale formalnie ta błędna jest [[Takson_ważny|ważna]]. Nazwa gatunkowa odnosi się do miejsca znalezienia. |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| − | + | | {{V|''Agnosphitys''}} | |
| {{Kpt|[[Nicholas Fraser|Fraser]], [[Kevin Padian|Padian]], [[Gordon Walkden|Walkden]]}} i {{Kpt|[[Avi Davis|Davis]]}}, [[2002]] | | {{Kpt|[[Nicholas Fraser|Fraser]], [[Kevin Padian|Padian]], [[Gordon Walkden|Walkden]]}} i {{Kpt|[[Avi Davis|Davis]]}}, [[2002]] | ||
|- | |- | ||
| − | + | | {{V|''Agnosphitys cromhallensis''}} | |
| − | | {{Kpt|Fraser, Padian, Walkden}} i {{Kpt|Davis}}, 2002 | + | | {{Kpt|[[Nicholas Fraser|Fraser]], [[Kevin Padian|Padian]], [[Gordon Walkden|Walkden]]}} i {{Kpt|[[Avi Davis|Davis]]}}, [[2002]] |
|} | |} | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
<small> | <small> | ||
| − | Fraser N.C., Padian K., Walkden G.M. | + | Fraser, N.C., Padian, K., Walkden, G.M., Davis, A.L.M. 2002. Basal dinosauriform remains from Britain and the diagnosis of the Dinosauria. Palaeontology, t. 45, nr 1, str. 79-95. |
| − | Langer M.C., Nesbitt S.J., Bittencourt J.S. | + | Langer, M.C., Nesbitt, S.J., Bittencourt, J.S., Irmis, R.B. 2013. Non-dinosaurian Dinosauromorpha. W: Nesbitt S.J., Desojo J.B. i R.B. Irmis (red.) Anatomy, Phylogeny and Palaeobiology of Early Archosaurs and their Kin. Geological Society, London, Special Publications, t. 379, str. 157-186. [[doi: 10.1144/SP379.9]] |
| + | <references/> | ||
</small> | </small> | ||
| Linia 86: | Linia 73: | ||
[[Kategoria:Dinosauromorpha]] | [[Kategoria:Dinosauromorpha]] | ||
[[Kategoria:Dinosauriformes]] | [[Kategoria:Dinosauriformes]] | ||
| + | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
| + | [[Kategoria:Ornithischia]] | ||
| + | [[Kategoria:Ornithischia bazalne]] | ||
| + | [[Kategoria:Silesauridae]] | ||
| + | [[Kategoria:Europa]] | ||
| + | [[Kategoria:Wielka Brytania]] | ||
[[Kategoria:Mezozoik]] | [[Kategoria:Mezozoik]] | ||
[[Kategoria:Trias]] | [[Kategoria:Trias]] | ||
| − | |||
[[Kategoria:Retyk]] | [[Kategoria:Retyk]] | ||
| − | |||
| − | |||
Aktualna wersja na dzień 16:55, 7 lip 2024
| Autor: | Łukasz Czepiński, Mateusz Tałanda |
| Korekta: | Sebastian Oziemski, Marcin Szermański, Dawid Mazurek, Szymon Jagusztyn |
| Agnosphitys (agnosfit) | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Długość | 34 cm[1] | ||||
| Wysokość | 11 cm (w biodrach)[1] | ||||
| Masa | 50 g[1] | ||||
| Dieta | prawdopodobnie wszystkożerny | ||||
| Miejsce | Wielka Brytania - Avon, Anglia
(kamieniołom Cromhall) | ||||
| Czas |
201,8-201,6 Ma późny trias (późny retyk) | ||||
| Systematyka | Archosauria | ||||
 Porównanie zębów terrestrizucha (po lewej) i agnosfita (po prawej). Skala 1 mm. Źródło: Fraser i in., 2002.
Porównanie wielkości Agnosphitys i człowieka. | |||||
| Mapa znalezisk | |||||
Wczytywanie mapy…
| |||||
Wstęp
Agnosphitys (agnosfit) to przedstawiciel dinozauromorfów, być może należący do silezaurydów.
Materiał kopalny
Holotyp VMNH 1745 to lewa kość biodrowa odnaleziona w 1990 roku. Materiał przypisany (pochodzący z tej samej warstwy): niekompletna lewa kość szczękowa, lewa i prawa kość skokowa, prawie kompletna prawa kość ramieniowa i izolowany ząb. Wszystkie okazy zostały znalezione w jednej szczelinie krasowej w kamieniołomie Cromhall w Anglii. Najprawdopodobniej pochodzą one z późnego triasu (późny retyk), mając około 201,8-201,6 milionów lat.[2][3]
Opis
Agnosphitys to rodzaj dinozauriforma o bliżej niesprecyzowanej pozycji systematycznej. Znany jest tylko jeden gatunek - A. cromhallensis, opisany na podstawie lewej kości biodrowej i kilku izolowanych kości. Niewiele jest wiadomo na temat jego budowy i pokrewieństw z dinozaurami. Kość biodrowa ma wklęsłą brzuszną krawędź panewki, co może świadczyć o obecności otworu w panewce (w który wchodzi główka kości udowej), jak u dinozaurów, chociaż u Agnosphitys na pewno nie była w pełni perforowana. Na kości biodrowej znajdują się tylko dwa przyczepy na kręgi krzyżowe, co jest z kolei cechą prymitywną. Kość skokowa ma charakterystyczny dla zaawansowanych form wyrostek wstępujący.
Zebrany materiał kopalny może być chimerą - zgrupowaniem kości różnych zwierząt (np. kość szczękowa może należeć do teropoda, a kość biodrowa do prymitywnego zauropodomorfa z grupy Guaibasauridae[4]). Jeżeli nie należy do dinozaurów (zakładając, że silezaurydy nie należą do ptasiomiedniczych), to jest najmłodszym przedstawicielem prymitywnych dinozauriformów na świecie. Niektóre z publikacji w tym Parry'ego i in. (2017) sugerują, że agnosfit może być poza kladem Dinosauria, podobnie jak Saltopus[5].
Paleoekologia
Agnosfit miał ostre, zakrzywione zęby z serracją jak drapieżnik (podobne do lewizucha i marazucha). Polował prawdopodobnie na niewielkie zwierzęta np. sfenodonty i wczesne ssaki, mógł być wszystkożerny. Sam być może padał ofiarą rauizuchów, celofyzoidów i Terrestrisuchus. Mimo iż nie ma pewności co do wieku ontogenetycznego odnalezionego osobnika, to jeśli był dorosły to mógłby być przykładem karłowatości wyspowej, dosyć częstej na archipelagu krasowych wysp Avon. Zobacz więcej: Avon Fissure Fill
Etymologia
Nazwa rodzajowa Agnosphitys to zapewne omyłkowo przekręcone przez autorów słowo Agnostiphys znaczące "nieznany" lub "niepewny" i odnosi się do jego pozycji systematycznej. Obie te nazwy pojawiają się w opisie, ale formalnie ta błędna jest ważna. Nazwa gatunkowa odnosi się do miejsca znalezienia.
Spis gatunków
| Agnosphitys | Fraser, Padian, Walkden i Davis, 2002 |
| Agnosphitys cromhallensis | Fraser, Padian, Walkden i Davis, 2002 |
Bibliografia
Fraser, N.C., Padian, K., Walkden, G.M., Davis, A.L.M. 2002. Basal dinosauriform remains from Britain and the diagnosis of the Dinosauria. Palaeontology, t. 45, nr 1, str. 79-95.
Langer, M.C., Nesbitt, S.J., Bittencourt, J.S., Irmis, R.B. 2013. Non-dinosaurian Dinosauromorpha. W: Nesbitt S.J., Desojo J.B. i R.B. Irmis (red.) Anatomy, Phylogeny and Palaeobiology of Early Archosaurs and their Kin. Geological Society, London, Special Publications, t. 379, str. 157-186. doi: 10.1144/SP379.9
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Molina-Pérez, R. & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauriformes". wyd. Princeton University Press.
- ↑ Morton, J.D., Whiteside, D.I., Hethke, M., Benton, M.J. 2017. Biostratigraphy and geometric morphometrics of conchostracans (Crustacea, Branchiopoda) from the Late Triassic fissure deposits of Cromhall Quarry, UK. Palaeontology, t. 60, nr 3, str. 349-374. [1]
- ↑ Kent, D.V., Olsen, P.E., Muttoni, G. 2017. Astrochronostratigraphic polarity time scale (APTS) for the Late Triassic and Early Jurassic from continental sediments and correlation with standard marine stages. Earth-Science Reviews, t. 166, str. 153-180.
- ↑ Ezcurra, M.D. 2010. A new early dinosaur (Saurischia: Sauropodomorpha) from the Late Triassic of Argentina: a reassessment of dinosaur origin and phylogeny. Journal of Systematic Palaeontology, t. 8, nr 3, str. 371-425. [2]
- ↑ Parry, L.A., Baron, M.G., Vinther, J. 2017. Multiple optimality criteria support Ornithoscelida. Royal Society Open Science, t. 4, nr 10, 170833. [3]
