Dreadnoughtus: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
m (dr. różne)
m
 
(Nie pokazano 23 wersji utworzonych przez 6 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
{{DISPLAYTITLE:''Dreadnoughtus''}}
 
{{DISPLAYTITLE:''Dreadnoughtus''}}
−
<small>
+
{{Opis
−
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
+
|Autor                 = [[Marcin Szermański]]
−
| Autor:
+
|Korekta                = [[Mateusz Tałanda]], [[Maciej Ziegler]], [[Krzysztof Stuchlik]], [[Paweł Konarzewski]]
−
| Korekta:
+
|nazwa                  = ''Dreadnoughtus'' (drednot)
−
|-
+
|długość                = 24 m <ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R., & Larramendi, A. (2020). "Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs". Princeton University Press. </ref>
−
| [[Marcin Szermański]]
+
|wysokość              = 5 m (w barkach) <ref name="Molina-Larramendi"></ref>
−
| [[Maciej Ziegler]], [[Krzysztof Stuchlik]]
+
|masa                  = 35 t <ref name="Molina-Larramendi"></ref>
−
|}
+
|dieta                  = roślinożerny
−
</small>
+
|miejsce                = [[Argentyna]] - Santa Cruz  
−
 
+
<small>([[formacja]] [[Cerro Fortaleza]])</small>
−
----
+
|czas                  = {{Występowanie|76|70}}
−
 
+
ok. 76-70 [[Ma]] <ref name="Sickmann i in. 2018">Sickmann, Z. T., Schwartz, T. M., & Graham, S. A. (2018). "Refining stratigraphy and tectonic history using detrital zircon maximum depositional age: an example from the Cerro Fortaleza Formation, Austral Basin, southern Patagonia". Basin Research, 30(4), 708-729. [[doi:10.1111/bre.12272]]</ref><br>
−
{| class="wikitable" style="text-align:left" align="left"
+
<small>[[późna kreda]] ([[kampan]]-[[mastrycht]])</small>
−
! colspan=2 | ''Dreadnoughtus'' (drednot)
+
|systematyka          =
−
|-
+
[[Dinosauria]]
−
! '''Długość''':
 
−
| >26 m
 
−
 
 
−
|-
 
−
! '''Masa''':
 
−
| >59,3 t (??)
 
−
 
 
−
|-
 
−
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
 
−
| [[Argentyna]] - prowincja Santa Cruz
 
−
 
 
−
<small>(formacja [[Cerro Fortaleza]])</small>
 
−
|-
 
−
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
 
−
| ok. 84-66 [[Ma]]
 
−
 
 
−
<small>[[późna kreda]] ([[kampan]] - [[mastrycht]])</small>
 
−
|-
 
−
! '''Systematyka'''
 
−
| [[Dinosauria]]
 
  
 
[[Saurischia]]
 
[[Saurischia]]
Linia 41: Linia 21:
  
 
[[Sauropoda]]
 
[[Sauropoda]]
−
 
−
[[Eusauropoda]]
 
−
 
−
[[Neosauropoda]]
 
  
 
[[Macronaria]]
 
[[Macronaria]]
−
 
−
[[Titanosauriformes]]
 
  
 
[[Somphospondyli]]
 
[[Somphospondyli]]
  
 
[[Titanosauria]]
 
[[Titanosauria]]
−
|-
 
−
| colspan=2 |[[Plik:Dreadnoughtus.png|400px|]]
 
−
<small>Szkielet drednota w porównaniu do człowieka. Na biało odnalezione kości. Skala: 1 m.
 
  
−
Źródło: Lacovara i in., 2014.</small>
+
? [[Lithostrotia]]
−
|-
+
|grafika                = Dreadnoughtus by Scott Hartman.jpg
−
! colspan=2 | Mapa znalezisk:
+
|podpis                = Rekonstrukcja szkieletu ''Dreadnoughtus ''. Autor: Scott Hartman. [https://www.skeletaldrawing.com/sauropods-and-kin/dreadnoughtus]
−
|-
+
|PorównanieGrupa        = Dreadnoughtus phylopic
−
| colspan=2 |
+
|PorównanieDługość      = 24
−
<display_points type="terrain" zoom=5>
+
|mapa                  = <display_points type="terrain" zoom=4>
−
Río La Leona, Santa Cruz, Argentina|formacja [[Cerro Fortaleza]], Río La Leona, prowincja Santa Cruz, [[Argentyna]]|<small>''Dreadnoughtus schrani'' - '''MPM-PV 1156''' ([[holotyp]]) i '''MPM-PV 3546''' ([[paratyp]]).<br>
+
49.9° S, 72.0° W~formacja Plottier, Cerro Guillermo, prowincja Mendoza (Ullmann i Lacovara, 2016, ryc. 1B)
 
</display_points>
 
</display_points>
−
|}
+
}}
−
 
 
 
==Wstęp==
 
==Wstęp==
−
''Dreadnoughtus'' to kolejny ogromny [[rodzaj]] tytanozaura z terenów obecnej południowej [[Argentyna|Argentyny]] (Patagonia). Jest z nich najpóźniejszy i najbardziej [[zaawansowany]]. W przeciwieństwie do innych gigantów nie jest znany z pojedynczych kości, bowiem odnaleziono i zbadano ok. 70 % jego szkieletu, dzięki czemu jest jednym z najlepiej poznanych tytanozaurów.  
+
[[Plik:Dreadnoughtus NT small.jpg|250px|thumb|right|Rekonstrukcja ciała dreadnota z szyją zadartą do góry.]]
 +
''Dreadnoughtus'' to kolejny ogromny [[rodzaj]] tytanozaura z terenów obecnej południowej [[Argentyna|Argentyny]] (Patagonia). Jest jednym z ich najpóźniejszych i najbardziej [[zaawansowany]]ch przedstawicieli. W przeciwieństwie do innych gigantów nie jest znany z pojedynczych kości, bowiem odnaleziono i zbadano ok. 70 % jego szkieletu<ref name="Lacovara 2014">Lacovara, K.J., Lamanna, M.C., Ibiricu, L.M., Poole, J.C., Schroeter, E.R., Ullmann, P.V., Voegele, K.K., Boles, Z.M., Carter, A.M., Fowler, E.K., Egerton, V.M., Moyer, A.E., Coughenour, C.L., Schein, J.P., Harris, J.D., Martínez, R.D. & Novas, F.E. (2014) "A Gigantic, Exceptionally Complete Titanosaurian Sauropod Dinosaur from Southern Patagonia, Argentina". Scientific Reports 4: 6196 [[doi:10.1038/srep06196]]</ref>, dzięki czemu jest jednym z najlepiej poznanych tytanozaurów.  
  
 
==Materiał kopalny i lokalizacja==
 
==Materiał kopalny i lokalizacja==
−
[[Holotyp]] MPM-PV 1156 to następujące kości: fragment k. szczękowej, ząb, tylny kręg szyjny, żebra szyjne, wiele kręgów grzbietowych i żeber, k. krzyżowa, 32 kręgi ogonowe i 18 łuków hemalnych, lewa obręcz barkowa z prawie kompletną kończyną bez stopy, obie płyty mostkowe, kompletna miednica, lewa tylna kończyna bez stopy i prawa k. piszczelowa, k. śródstopia I i II oraz pazur tylnej stopy I. Co ciekawe, wg badań naukowców nie osiągnął jeszcze swych maksymalnych rozmiarów.
+
[[Plik:Dreadnoughtus_multiview_skeletal_by_palaeozoologist.jpg|250px|thumb|right|Rekonstrukcja szkieletu. [http://palaeozoologist.deviantart.com/art/Dreadnoughtus-multiview-skeletal-486665343 Autor: Zach A. (palaeozoologist)].]]
 +
 
 +
Dotychczas znaleziono 145 kości dreadnota<ref>Voegele, K.K., Lamanna, M.C. & Lacovara K.J. (2017) "Osteology of the dorsal vertebrae of the giant titanosaurian sauropod dinosaur ''Dreadnoughtus schrani'' from the Late Cretaceous of Argentina". Acta Palaeontologica Polonica, 62 (4): 667–681. [https://doi.org/10.4202/app.00391.2017]</ref>, które pochodzą od dwóch osobników:
 +
 
 +
[[Holotyp]] MPM-PV 1156 to następujące kości: fragment k. szczękowej, ząb, tylny kręg szyjny, do siedmiu kręgów grzbietowych, żebra, k. krzyżowa, 32 kręgi ogonowe i 18 łuków hemalnych, lewa obręcz barkowa z prawie kompletną kończyną bez dłoni, obie płyty mostkowe, kompletna miednica, lewa tylna kończyna bez stopy i prawa k. piszczelowa, k. skokowa, k. śródstopia I i II oraz pazur z pierwszego palca stopy.
 +
 
 +
[[Paratyp]] MPM-PV 3546 to częściowy szkielet pozaczaszkowy należący do nieco mniejszego osobnika niż holotyp. Składają się na niego: częściowy przedni kręg szyjny, sześć kręgów ogonowych, kompletna miednica i lewa k. udowa.
  
−
[[Paratyp]] MPM-PV 3546 to częściowy szkielet pozaczaszkowy należący do nieco mniejszego osobnika niż holotyp. Składają się na niego: częściowy przedni kręg szyjny, wiele kręgów grzbietowych i żeber, k. krzyżowa, 7 kręgów ogonowych i 5 łuków hemalnych, kompletna miednica i lewa k. udowa.
+
Oba osobniki zostały odnalezione na zachód od Río La Leona, w prowincji Santa Cruz, południowo-zachodniej Patagonii. Tkwiły one w pokładach formacji [[Cerro Fortaleza]] (ok. 350 metrów poniżej jej górnej granicy). Warstwy te datowane są na środkowy/późny [[kampan]] – wczesny [[mastrycht]] <ref>Egerton, V.M., Williams, C.J., & Lacovara, K.J. (2016). "A new Late Cretaceous (late Campanian to early Maastrichtian) wood flora from southern Patagonia". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 441: 305-316. [[doi:10.1016/j.palaeo.2015.07.011]]</ref><ref name="Sickmann i in. 2018"></ref>. Obecnie są przechowywane w Museo Padre Molina w mieście Río Gallegos.  
  
−
Oba osobniki zostały odnalezione na zachód od Río La Leona, w prowincji Santa Cruz, południowo-zachodniej Patagonii. Tkwiły one w pokładach formacji [[Cerro Fortaleza]] (ok. 350 metrów poniżej jej górnej granicy). Warstwy te datowane są na [[kampan]] – [[mastrycht]], ok. 84-66 milionów lat. Obecnie są przechowywane w Museo Padre Molina w mieście Río Gallegos.
+
Nowe okazy przypisywane temu gatunkowi (jako [[Cf.|cf.]] ''Dreadnoughtus schrani'') to MPM-PV 23356 - cztery niekompletne przednie kręgi ogonowe oraz MPM-PV 23357 - niekompletna lewa k. skokowa (Agnolín i in., 2024).
  
 
==Rozmiary==
 
==Rozmiary==
−
''Dreadnoughtus'' z pewnością był bardzo dużych rozmiarów, być może porównywalnych do wcześniej znalezionych ''[[Argentinosaurus]]'' czy ''[[Puertasaurus]]'', które również żyły w dzisiejszej Argentynie. Lacovara i in. ([[2014]]) wyliczają jego masę na 59,3 t i długość na ok. 26 m. Praktycznie od momentu publikacji wyników badań Lacovary i in. pojawiają się nieoficjalne doniesienia o jego zawyżonej masie. Jej nieoficjalne oszacowania, uzyskane inną metodą, są bowiem znacznie mniejsze - być może ważył nawet niecałe 30-35 ton<ref> Komentarz G.S. Paula [http://dml.cmnh.org/2014Sep/msg00014.html] </ref> <ref> Dyskusja na forum dinozaury.com [http://forum.dinozaury.com/viewtopic.php?f=7&t=6112]</ref>.
+
[[Plik:Dreadnoughtus_schrani_by_traheripteryx.png|250px|thumb|right|Rekonstrukcja. [http://traheripteryx.deviantart.com/art/Dreadnoughtus-schrani-565405790 Autor: Traheripteryx].]]
 +
 
 +
[[Plik:Dreadnoughtus_Size_%26_Weight_Comparision_(Metric)_JPG.jpg|250px|thumb|right|Porównanie masy drednota z innymi zwierzętami oraz Boeingiem 737. Źródło: [http://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/b/b9/Dreadnoughtus_Size_%26_Weight_Comparision_(Metric)_JPG.jpg].]]
 +
 
 +
''Dreadnoughtus'' z pewnością był bardzo dużych rozmiarów, być może porównywalnych do wcześniej znalezionych ''[[Argentinosaurus]]'' czy ''[[Puertasaurus]]'', które również żyły na terenie dzisiejszej Argentyny. Cały szkielet miał według pewnych źródeł ok. 21 metrów długości<ref>Zach A. (palaeozoologist), online 2014 http://palaeozoologist.deviantart.com/art/Dreadnoughtus-multiview-skeletal-486665343</ref>. Co ciekawe, według badań naukowców nie osiągnął jeszcze swych maksymalnych rozmiarów<ref name="Lacovara 2014"></ref>. Lacovara i in. ([[2014]]) wyliczyli jego masę na 59,3 t i długość na ok. 26 m. Praktycznie od momentu publikacji wyników badań Lacovary i in. pojawiają się nieoficjalne doniesienia o jego zawyżonej masie. Jej nieoficjalne oszacowania, uzyskane inną metodą, są bowiem znacznie mniejsze - być może ważył nawet niecałe 30-35 ton<ref>[http://dml.cmnh.org/2014Sep/msg00014.html Komentarz G.S. Paula na Dinosaur Mailing List] </ref><ref> [http://forum.dinozaury.com/viewtopic.php?f=7&t=6112 Dyskusja na Forum Dinozaury.com]</ref>. Za pomocą tej samej metody Benson i in. (2014) obliczyli ''[[Argentinosaurus]]'' na 90 ton<ref>Benson, R.B.J., Campione, N.E., Carrano, M.T., Mannion, P.D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D.C. (2014) "Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage". PLOS Biology, 12, ISSN:1545-7885 [[doi: 10.1371/journal.pbio.1001853]]</ref>. Nowsze badania pokazują, że pierwsze szacunki rzeczywiście były przesadzone. Alternatywne metody sugerują, że drednot ważył 22 do 38 ton<ref>Bates, K.T., Falkingham, P.L., Macaulay, S., Brassey, C. & Maidment, S.C.R. (2015) "Downsizing a giant: re-evaluating ''Dreadnoughtus'' body mass" Biology Letters, 11: 20150215. [[DOI: 10.1098/rsbl.2015.0215]]</ref><ref>Campione, N.E. 2017. Extrapolating body masses in large terrestrial vertebrates. Paleobiology. [https://doi.org/10.1017/pab.2017.9]</ref>. Paul (2019) oszacował masę omawianego zauropoda na ok. 31 t<ref> Paul, G. (2019). "Determining the largest known land animal: A critical comparison of differing methods for restoring the volume and mass of extinct animals". Annals of Carnegie Museum, 85(4), 335-358 [[doi:10.2992/007.085.0403]]</ref>. Według Moliny-Pereza i Larramendiego (2020) drednot osiągał długość 24 m oraz 35 t masy <ref name="Molina-Larramendi"></ref>.
 +
 
 +
Porównania dreadnota do innych zauropodów ujawniły, że największe zauropody łączy obecność dodatkowego wyrostka na kości biodrowej. Jest on prawdopodobnie związany ze wzmocnieniem jednego z mięśni przywodzących nogę, co usprawniało kroczenie przy tak dużych rozmiarach. Silne przywodzenie nóg obserwuje się w lokomocji dzisiejszych słoni<ref name="Ullmann i Lacovara 2016">Ullmann, P.V. & Lacovara, K.J. (2016) "Appendicular osteology of ''Dreadnoughtus schrani'', a giant titanosaurian (Sauropoda, Titanosauria) from the Upper Cretaceous of Patagonia, Argentina", Journal of Vertebrate Paleontology, 36, 6: e1225303. [[DOI: 10.1080/02724634.2016.1225303]]</ref>.
 +
 
 +
==Tkanki miękkie==
 +
Zachowała się duża część szkieletu ''Dreadnoughtus'', dzięki czemu jest dobrze zbadanym tytanozaurem. W 2020 roku Voegele i wspólnicy zbadali mięśnie znajdujące się na przednich kończynach i obręczy barkowej. W sumie zbadali 28 mięśni, z których tylko 4 nie mogły zostać zrekonstruowane na podstawie dostępnych dowodów. Ich zdaniem niektóre mięśnie przywodzące mogły odpowiadać za utrzymanie prawidłowej postawy ciała oraz mieć wpływ na lokomocję. Część z nich były narażone na większe napięcie niż pozostałe<ref>Voegele, K. K., Ullmann, P. V., Lamanna, M. C., & Lacovara, K. J. (2020). "Appendicular myological reconstruction of the forelimb of the giant titanosaurian sauropod dinosaur ''Dreadnoughtus schrani''". Journal of Anatomy, 237(1), 133-154. [[doi:10.1111/joa.13176]]</ref>. W kolejnym roku ten sam zespół naukowców przebadał umięśnienie pasa miednicznego i kończyn tylnych<ref>Voegele, K. K., Ullmann, P. V., Lamanna, M. C., & Lacovara, K. J. (2021). "Myological reconstruction of the pelvic girdle and hind limb of the giant titanosaurian sauropod dinosaur ''Dreadnoughtus schrani''". Journal of Anatomy, 238(3), 576-597. [[doi:10.1111/joa.13334]]</ref>. Schroeter i in. (2022) odkryli tkanki miękkie i białka znajdujące się na lewej kości ramiennej holotypowego okazu. Sądzą, że osobnik mógł zginąć szybko w wyniku nagłego zdarzenia<ref>Schroeter, E. R., Ullmann, P. V., Macauley, K., Ash, R. D., Zheng, W., Schweitzer, M. H., & Lacovara, K. J. (2022). "Soft-Tissue, Rare Earth Element, and Molecular Analyses of ''Dreadnoughtus schrani'', an Exceptionally Complete Titanosaur from Argentina". Biology, 11(8), 1158. [[doi:10.3390/biology11081158]]</ref>.
 +
 
 +
==Systematyka==
 +
Początkowo drednot był opisany jako prymitywny tytanozaur<ref name="Lacovara 2014"></ref>. Późniejsze badania wykazały obecność wielu cech typowych dla [[Lithostrotia]], czyli grupy zaawansowanych tytanozaurów. W ich obrębie widać pewne podobieństwa dreadnota do [[Aeolosaurini]] i [[Saltasauridae|saltazaurydów]]<ref name="Ullmann i Lacovara 2016"></ref>. Potrzebne są dalsze badania, by stwierdzić, czy dreadnot mógł należeć do którejś z tych grup. Zdaniem Bernarda Gonzáleza Rigi i jego współpracowników (2016) najbliższym krewnym dreadnota był również argentyński [[Notocolossus|notokolos]]<ref>González Riga, B.J., Lamanna, M.C., Ortiz David, L.D., Calvo, J.O. & Coria, J.P. (2016) "A gigantic new dinosaur from Argentina and the evolution of the sauropod hind foot". Scientific Reports 6: 19165. [[doi:10.1038/srep19165]]</ref>. Ponieważ notokolos jest starszy od dreadnota, może być jego bezpośrednim przodkiem.
 +
 
 +
==''Dreadnoughtus'' w mediach==
 +
W drugim odcinku serialu produkcji BBC "Prehistoric Planet" została ukazana walka dwóch samców ''Dreadnoughtus'' o dominującą pozycję w stadzie. Ich potyczka polegała na wzajemnym przepychaniu się oraz zadawaniem ciosów swoimi szyjami. Dominujący samiec przegrał walkę i upadł na ziemię<ref>https://www.filmweb.pl/serial/Prehistoryczna+planeta-2022-10011581/episode/2</ref>.   
  
 
==Etymologia==
 
==Etymologia==
−
Nazwa [[rodzaj]]owa ''Dreadnoughtus'' znaczy w staroangielskim "nieobawiający się niczego" i odnosi się do jego dużych rozmiarów. Upamiętnia ona również najpotężniejsze pancerniki w dziejach - klasy "drednot", do których należały również argentyńskie okręty liniowe ARA Rivadavia i ARA Moreno. Z kolei epitet [[gatunek|gatunkowy]] ''schrani'' honoruje amerykańskiego przedsiębiorcę Adama Schraniego za wsparcie w wykopaliskach.
+
Nazwa [[rodzaj]]owa ''Dreadnoughtus'' znaczy w staroangielskim "nieobawiający się niczego" i odnosi się do jego dużych rozmiarów. Upamiętnia ona również przedostatnią generację pancerników - klasę "drednot", do których należały również argentyńskie okręty liniowe ARA Rivadavia i ARA Moreno. Z kolei epitet [[gatunek|gatunkowy]] ''schrani'' honoruje amerykańskiego przedsiębiorcę Adama Schraniego za wsparcie w wykopaliskach.
  
 
==Spis gatunków==
 
==Spis gatunków==
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
−
! ''Dreadnoughtus''
+
| {{V|''Dreadnoughtus''}}
−
| {{Kpt|[[Kenneth Lacovara|Lacovara]]}}, {{Kpt|[[Matthew Lamanna|Lamanna]]}}, {{Kpt|Ibiricu, Poole, Schroeter, Ullmann, Voegele, Boles, Carter, Fowler, Egerton, Moyer, Coughenour, Schein, Harris}}, {{Kpt|[[Rubén Martínez|Martínez]]}} i {{Kpt|[[Fernando Novas|Novas]]}}, [[2014]]
+
| {{Kpt|[[Kenneth Lacovara|Lacovara]]}}, {{Kpt|[[Matthew Lamanna|Lamanna]]}}, {{Kpt|Ibiricu, Poole, Schroeter, Ullmann, Voegele, Boles, Carter, [[Emma Fowler|Fowler]], Egerton, Moyer, Coughenour, Schein, Harris}}, {{Kpt|[[Rubén Martínez|Martínez]]}} i {{Kpt|[[Fernando Novas|Novas]]}}, [[2014]]
 
|-
 
|-
−
! ''D. schrani''
+
| {{V|''Dreadnoughtus schrani''}}
−
| {{Kpt|Lacovara, Lamanna, Ibiricu, Poole, Schroeter, Ullmann, Voegele, Boles, Carter, Fowler, Egerton, Moyer, Coughenour, Schein, Harris, Martínez}} i {{Kpt|Novas}}, 2014
+
 
 +
| {{Kpt|[[Kenneth Lacovara|Lacovara]]}}, {{Kpt|[[Matthew Lamanna|Lamanna]]}}, {{Kpt|Ibiricu, Poole, Schroeter, Ullmann, Voegele, Boles, Carter, [[Emma Fowler|Fowler]], Egerton, Moyer, Coughenour, Schein, Harris}}, {{Kpt|[[Rubén Martínez|Martínez]]}} i {{Kpt|[[Fernando Novas|Novas]]}}, [[2014]]
 
|}
 
|}
  
 
==Bibliografia==
 
==Bibliografia==
 
<small>
 
<small>
−
Lacovara, K.J., Lamanna, M.C., Ibiricu, L.M., Poole, J.C., Schroeter, E.R., Ullmann, P.V., Voegele, K.K., Boles, Z.M., Carter, A.M., Fowler, E.K., Egerton, V.M., Moyer, A.E., Coughenour, C.L., Schein, J.P., Harris, J.D., Martínez, R.D. & Novas, F.E. (2014) A Gigantic, Exceptionally Complete Titanosaurian Sauropod Dinosaur from Southern Patagonia, Argentina. Scientific Reports 4, Article number: 6196 [[doi:10.1038/srep06196]]
+
Agnolín, F. L.; Álvarez Herrera, G.; Rolando, M. A.; Motta, M.; Rozadilla, S.; Verdiquio, L.; D'Angelo, J. S.; Moyano-Paz, D.; Varela, A. N.; Sterli, J.; Bogan, S.; Miner, S.; Moreno R., Ana; Muñoz, G.; Isasi, M. P.; Novas, F. E. (2024). "Fossil vertebrates from the Cerro Fortaleza Formation (Upper Cretaceous), Santa Cruz Province, Argentina". Cretaceous Research. 154. 105735 [https://doi.org/10.1016%2Fj.cretres.2023.105735]
−
 
 
 
<references></references>
 
<references></references>
 
</small>
 
</small>

Aktualna wersja na dzień 18:25, 8 lut 2024

Autor: Marcin Szermański
Korekta: Mateusz Tałanda, Maciej Ziegler, Krzysztof Stuchlik, Paweł Konarzewski

Dreadnoughtus (drednot)
Długość 24 m [1]
Wysokość 5 m (w barkach) [1]
Masa 35 t [1]
Dieta roślinożerny
Miejsce Argentyna - Santa Cruz

(formacja Cerro Fortaleza)

Czas
252 201 145
66

ok. 76-70 Ma [2]
późna kreda (kampan-mastrycht)

Systematyka Dinosauria

Saurischia

Sauropodomorpha

Sauropoda

Macronaria

Somphospondyli

Titanosauria

? Lithostrotia

Dreadnoughtus by Scott Hartman.jpg
Rekonstrukcja szkieletu Dreadnoughtus . Autor: Scott Hartman. [4]
Homo sapiens.png Dreadnoughtus phylopic.png
24 m

Porównanie wielkości Dreadnoughtus i człowieka.
Sylwetki: Phylopic.org

Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy…

Wstęp

Rekonstrukcja ciała dreadnota z szyją zadartą do góry.

Dreadnoughtus to kolejny ogromny rodzaj tytanozaura z terenów obecnej południowej Argentyny (Patagonia). Jest jednym z ich najpóźniejszych i najbardziej zaawansowanych przedstawicieli. W przeciwieństwie do innych gigantów nie jest znany z pojedynczych kości, bowiem odnaleziono i zbadano ok. 70 % jego szkieletu[3], dzięki czemu jest jednym z najlepiej poznanych tytanozaurów.

Materiał kopalny i lokalizacja

Rekonstrukcja szkieletu. Autor: Zach A. (palaeozoologist).

Dotychczas znaleziono 145 kości dreadnota[4], które pochodzą od dwóch osobników:

Holotyp MPM-PV 1156 to następujące kości: fragment k. szczękowej, ząb, tylny kręg szyjny, do siedmiu kręgów grzbietowych, żebra, k. krzyżowa, 32 kręgi ogonowe i 18 łuków hemalnych, lewa obręcz barkowa z prawie kompletną kończyną bez dłoni, obie płyty mostkowe, kompletna miednica, lewa tylna kończyna bez stopy i prawa k. piszczelowa, k. skokowa, k. śródstopia I i II oraz pazur z pierwszego palca stopy.

Paratyp MPM-PV 3546 to częściowy szkielet pozaczaszkowy należący do nieco mniejszego osobnika niż holotyp. Składają się na niego: częściowy przedni kręg szyjny, sześć kręgów ogonowych, kompletna miednica i lewa k. udowa.

Oba osobniki zostały odnalezione na zachód od Río La Leona, w prowincji Santa Cruz, południowo-zachodniej Patagonii. Tkwiły one w pokładach formacji Cerro Fortaleza (ok. 350 metrów poniżej jej górnej granicy). Warstwy te datowane są na środkowy/późny kampan – wczesny mastrycht [5][2]. Obecnie są przechowywane w Museo Padre Molina w mieście Río Gallegos.

Nowe okazy przypisywane temu gatunkowi (jako cf. Dreadnoughtus schrani) to MPM-PV 23356 - cztery niekompletne przednie kręgi ogonowe oraz MPM-PV 23357 - niekompletna lewa k. skokowa (Agnolín i in., 2024).

Rozmiary

Rekonstrukcja. Autor: Traheripteryx.
Porównanie masy drednota z innymi zwierzętami oraz Boeingiem 737. Źródło: [3].

Dreadnoughtus z pewnością był bardzo dużych rozmiarów, być może porównywalnych do wcześniej znalezionych Argentinosaurus czy Puertasaurus, które również żyły na terenie dzisiejszej Argentyny. Cały szkielet miał według pewnych źródeł ok. 21 metrów długości[6]. Co ciekawe, według badań naukowców nie osiągnął jeszcze swych maksymalnych rozmiarów[3]. Lacovara i in. (2014) wyliczyli jego masę na 59,3 t i długość na ok. 26 m. Praktycznie od momentu publikacji wyników badań Lacovary i in. pojawiają się nieoficjalne doniesienia o jego zawyżonej masie. Jej nieoficjalne oszacowania, uzyskane inną metodą, są bowiem znacznie mniejsze - być może ważył nawet niecałe 30-35 ton[7][8]. Za pomocą tej samej metody Benson i in. (2014) obliczyli Argentinosaurus na 90 ton[9]. Nowsze badania pokazują, że pierwsze szacunki rzeczywiście były przesadzone. Alternatywne metody sugerują, że drednot ważył 22 do 38 ton[10][11]. Paul (2019) oszacował masę omawianego zauropoda na ok. 31 t[12]. Według Moliny-Pereza i Larramendiego (2020) drednot osiągał długość 24 m oraz 35 t masy [1].

Porównania dreadnota do innych zauropodów ujawniły, że największe zauropody łączy obecność dodatkowego wyrostka na kości biodrowej. Jest on prawdopodobnie związany ze wzmocnieniem jednego z mięśni przywodzących nogę, co usprawniało kroczenie przy tak dużych rozmiarach. Silne przywodzenie nóg obserwuje się w lokomocji dzisiejszych słoni[13].

Tkanki miękkie

Zachowała się duża część szkieletu Dreadnoughtus, dzięki czemu jest dobrze zbadanym tytanozaurem. W 2020 roku Voegele i wspólnicy zbadali mięśnie znajdujące się na przednich kończynach i obręczy barkowej. W sumie zbadali 28 mięśni, z których tylko 4 nie mogły zostać zrekonstruowane na podstawie dostępnych dowodów. Ich zdaniem niektóre mięśnie przywodzące mogły odpowiadać za utrzymanie prawidłowej postawy ciała oraz mieć wpływ na lokomocję. Część z nich były narażone na większe napięcie niż pozostałe[14]. W kolejnym roku ten sam zespół naukowców przebadał umięśnienie pasa miednicznego i kończyn tylnych[15]. Schroeter i in. (2022) odkryli tkanki miękkie i białka znajdujące się na lewej kości ramiennej holotypowego okazu. Sądzą, że osobnik mógł zginąć szybko w wyniku nagłego zdarzenia[16].

Systematyka

Początkowo drednot był opisany jako prymitywny tytanozaur[3]. Późniejsze badania wykazały obecność wielu cech typowych dla Lithostrotia, czyli grupy zaawansowanych tytanozaurów. W ich obrębie widać pewne podobieństwa dreadnota do Aeolosaurini i saltazaurydów[13]. Potrzebne są dalsze badania, by stwierdzić, czy dreadnot mógł należeć do którejś z tych grup. Zdaniem Bernarda Gonzáleza Rigi i jego współpracowników (2016) najbliższym krewnym dreadnota był również argentyński notokolos[17]. Ponieważ notokolos jest starszy od dreadnota, może być jego bezpośrednim przodkiem.

Dreadnoughtus w mediach

W drugim odcinku serialu produkcji BBC "Prehistoric Planet" została ukazana walka dwóch samców Dreadnoughtus o dominującą pozycję w stadzie. Ich potyczka polegała na wzajemnym przepychaniu się oraz zadawaniem ciosów swoimi szyjami. Dominujący samiec przegrał walkę i upadł na ziemię[18].

Etymologia

Nazwa rodzajowa Dreadnoughtus znaczy w staroangielskim "nieobawiający się niczego" i odnosi się do jego dużych rozmiarów. Upamiętnia ona również przedostatnią generację pancerników - klasę "drednot", do których należały również argentyńskie okręty liniowe ARA Rivadavia i ARA Moreno. Z kolei epitet gatunkowy schrani honoruje amerykańskiego przedsiębiorcę Adama Schraniego za wsparcie w wykopaliskach.

Spis gatunków

Dreadnoughtus Lacovara, Lamanna, Ibiricu, Poole, Schroeter, Ullmann, Voegele, Boles, Carter, Fowler, Egerton, Moyer, Coughenour, Schein, Harris, Martínez i Novas, 2014
Dreadnoughtus schrani Lacovara, Lamanna, Ibiricu, Poole, Schroeter, Ullmann, Voegele, Boles, Carter, Fowler, Egerton, Moyer, Coughenour, Schein, Harris, Martínez i Novas, 2014

Bibliografia

Agnolín, F. L.; Álvarez Herrera, G.; Rolando, M. A.; Motta, M.; Rozadilla, S.; Verdiquio, L.; D'Angelo, J. S.; Moyano-Paz, D.; Varela, A. N.; Sterli, J.; Bogan, S.; Miner, S.; Moreno R., Ana; Muñoz, G.; Isasi, M. P.; Novas, F. E. (2024). "Fossil vertebrates from the Cerro Fortaleza Formation (Upper Cretaceous), Santa Cruz Province, Argentina". Cretaceous Research. 154. 105735 [5]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Molina-Pérez, R., & Larramendi, A. (2020). "Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs". Princeton University Press.
  2. ↑ 2,0 2,1 Sickmann, Z. T., Schwartz, T. M., & Graham, S. A. (2018). "Refining stratigraphy and tectonic history using detrital zircon maximum depositional age: an example from the Cerro Fortaleza Formation, Austral Basin, southern Patagonia". Basin Research, 30(4), 708-729. doi:10.1111/bre.12272
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Lacovara, K.J., Lamanna, M.C., Ibiricu, L.M., Poole, J.C., Schroeter, E.R., Ullmann, P.V., Voegele, K.K., Boles, Z.M., Carter, A.M., Fowler, E.K., Egerton, V.M., Moyer, A.E., Coughenour, C.L., Schein, J.P., Harris, J.D., Martínez, R.D. & Novas, F.E. (2014) "A Gigantic, Exceptionally Complete Titanosaurian Sauropod Dinosaur from Southern Patagonia, Argentina". Scientific Reports 4: 6196 doi:10.1038/srep06196
  4. ↑ Voegele, K.K., Lamanna, M.C. & Lacovara K.J. (2017) "Osteology of the dorsal vertebrae of the giant titanosaurian sauropod dinosaur Dreadnoughtus schrani from the Late Cretaceous of Argentina". Acta Palaeontologica Polonica, 62 (4): 667–681. [1]
  5. ↑ Egerton, V.M., Williams, C.J., & Lacovara, K.J. (2016). "A new Late Cretaceous (late Campanian to early Maastrichtian) wood flora from southern Patagonia". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 441: 305-316. doi:10.1016/j.palaeo.2015.07.011
  6. ↑ Zach A. (palaeozoologist), online 2014 http://palaeozoologist.deviantart.com/art/Dreadnoughtus-multiview-skeletal-486665343
  7. ↑ Komentarz G.S. Paula na Dinosaur Mailing List
  8. ↑ Dyskusja na Forum Dinozaury.com
  9. ↑ Benson, R.B.J., Campione, N.E., Carrano, M.T., Mannion, P.D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D.C. (2014) "Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage". PLOS Biology, 12, ISSN:1545-7885 doi: 10.1371/journal.pbio.1001853
  10. ↑ Bates, K.T., Falkingham, P.L., Macaulay, S., Brassey, C. & Maidment, S.C.R. (2015) "Downsizing a giant: re-evaluating Dreadnoughtus body mass" Biology Letters, 11: 20150215. DOI: 10.1098/rsbl.2015.0215
  11. ↑ Campione, N.E. 2017. Extrapolating body masses in large terrestrial vertebrates. Paleobiology. [2]
  12. ↑ Paul, G. (2019). "Determining the largest known land animal: A critical comparison of differing methods for restoring the volume and mass of extinct animals". Annals of Carnegie Museum, 85(4), 335-358 doi:10.2992/007.085.0403
  13. ↑ 13,0 13,1 Ullmann, P.V. & Lacovara, K.J. (2016) "Appendicular osteology of Dreadnoughtus schrani, a giant titanosaurian (Sauropoda, Titanosauria) from the Upper Cretaceous of Patagonia, Argentina", Journal of Vertebrate Paleontology, 36, 6: e1225303. DOI: 10.1080/02724634.2016.1225303
  14. ↑ Voegele, K. K., Ullmann, P. V., Lamanna, M. C., & Lacovara, K. J. (2020). "Appendicular myological reconstruction of the forelimb of the giant titanosaurian sauropod dinosaur Dreadnoughtus schrani". Journal of Anatomy, 237(1), 133-154. doi:10.1111/joa.13176
  15. ↑ Voegele, K. K., Ullmann, P. V., Lamanna, M. C., & Lacovara, K. J. (2021). "Myological reconstruction of the pelvic girdle and hind limb of the giant titanosaurian sauropod dinosaur Dreadnoughtus schrani". Journal of Anatomy, 238(3), 576-597. doi:10.1111/joa.13334
  16. ↑ Schroeter, E. R., Ullmann, P. V., Macauley, K., Ash, R. D., Zheng, W., Schweitzer, M. H., & Lacovara, K. J. (2022). "Soft-Tissue, Rare Earth Element, and Molecular Analyses of Dreadnoughtus schrani, an Exceptionally Complete Titanosaur from Argentina". Biology, 11(8), 1158. doi:10.3390/biology11081158
  17. ↑ González Riga, B.J., Lamanna, M.C., Ortiz David, L.D., Calvo, J.O. & Coria, J.P. (2016) "A gigantic new dinosaur from Argentina and the evolution of the sauropod hind foot". Scientific Reports 6: 19165. doi:10.1038/srep19165
  18. ↑ https://www.filmweb.pl/serial/Prehistoryczna+planeta-2022-10011581/episode/2

Źródło: „https://encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Dreadnoughtus&oldid=31238”