Vouivria: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
(Utworzył nową stronę „{{DISPLAYTITLE:''Vouivria''}} <small> {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | Autor: | Korekta: |- | Marcin Szermański | |} </small> ---- {| cl...”)
 
m
 
(Nie pokazano 7 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
{{DISPLAYTITLE:''Vouivria''}}
 
{{DISPLAYTITLE:''Vouivria''}}
−
<small>
+
{{Opis
−
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
+
|Autor           = [[Marcin Szermański]]
−
| Autor:
+
|Korekta        = [[Maciej Ziegler]], [[Michał Siedlecki]]
−
| Korekta:
+
|nazwa          = ''Vouivria'' (wuiwria)
−
|-
+
|długość        = 14,6 m (osobnik młodociany) <ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R., & Larramendi, A. (2020). "Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs". Princeton University Press. </ref>
−
| [[Marcin Szermański]]
+
|wysokość        = 4,4 m (w ramionach; osobnik młodociany) <ref name="Molina-Larramendi"></ref>
−
|  
+
|masa            = 9,2 t (osobnik młodociany) <ref name="Molina-Larramendi"></ref>
−
|}
+
|dieta          = roślinożerny
−
</small>
+
|miejsce        = [[Francja]] - Franche-Comté
−
 
+
<small>([[formacja]] [[Calcaires de Clerval]] - ogniwo ?Tidalites de Mouchard)</small>
−
----
+
|czas            = {{Występowanie|163.5|157.3}}
−
 
+
ok. 163,5-157,3 [[Ma]] <br>
−
{| class="wikitable" style="text-align:left" align="left"
+
<small> [[środkowa jura|środkowa]] - [[późna jura]] (późny [[kelowej]] - środkowy [[oksford]])</small>
−
! colspan=2 | ''Vouivria''
+
|systematyka    =
−
|-
+
[[Dinosauria]]
−
! '''Długość''':
 
−
| ? m
 
−
 
 
−
|-
 
−
! '''Masa''':
 
−
| ? t
 
−
 
 
−
|-
 
−
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
 
−
| [[Francja]] - Franche-Comté
 
−
 
 
−
|-
 
−
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
 
−
| <small>[[późna jura]] (późny [[oksford]])</small>
 
−
|-
 
−
! '''Systematyka'''
 
−
| [[Dinosauria]]
 
−
 
 
−
[[Saurischia]]
 
  
 
[[Sauropodomorpha]]
 
[[Sauropodomorpha]]
Linia 40: Linia 21:
  
 
[[Macronaria]]
 
[[Macronaria]]
−
 
−
[[Titanosauriformes]]
 
  
 
[[Brachiosauridae]]
 
[[Brachiosauridae]]
−
|-
 
−
| colspan=2 |[[Plik:Brachiosaurus-brancai_jconway.jpg|400px|]]
 
−
<small>Rekonstrukcja ''[[Giraffatitan]] brancai'' - być może ''Vouivria'' wyglądała podobnie.
 
  
−
Autor: John Conway [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Brachiosaurus-brancai_jconway.jpg]</small>
+
|grafika  = Vouivria NT.jpg
−
|-
+
|podpis  = Rekonstrukcja przyżyciowa. Autor: Nobu Tamura. [[https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Vouivria_NT.jpg]]
−
! colspan=2 | Mapa znalezisk:
+
|PorównanieGrupa = Brachiosauridae
−
|-
+
|PorównanieDługość = 4.6
−
| colspan=2 |
+
|mapa =
 
<display_points type="terrain" zoom=5>
 
<display_points type="terrain" zoom=5>
−
47°3′59.63′′N, 5°25′9.01′′E|Damparis, rejon Franche-Comté, [[Francja]]|<small>''V. damparisensis'' – [[holotyp]] (MNHN.F.1934.6 DAM 1 - DAM 42).<br>
+
47°3′59.63′′N, 5°25′9.01′′E~Damparis, rejon Franche-Comté, [[Francja]]|<small>''V. damparisensis'' – [[holotyp]] (MNHN.F.1934.6 DAM 1 - DAM 42).<br>
 
</display_points>
 
</display_points>
−
|}
+
}}
−
 
 
 
==Wstęp==
 
==Wstęp==
−
''Vouivria'' to [[bazalny]] i najwcześniejszy znany przedstawiciel [[klad]]u [[Brachiosauridae]]. Żyła na terenie obecnej [[Francja|Francji]] na początku [[późna jura|późnej jury]] (późny [[oksford]]). Wcześniej jego skamieniałości przypisywano do [[takson worek|taksonu worka]] ''[[Bothriospondylus]]''.
+
''Vouivria'' to rodzaj wczesnego przedstawiciela [[Brachiosauridae|brachiozauryda]] żyjącego na terenie dzisiejszej Francji na początku drugiej połowy okresu jurajskiego
  
 
==Lokalizacja i historia odkryć==
 
==Lokalizacja i historia odkryć==
−
Szczątki spoczywały w Damparis, pobliżu Dôle, w rejonie Franche-Comté. Dokładna lokalizacja skamieniałości znanych nauce od ponad 70 lat to 47°3′59.63′′N, 5°25′9.01′′E (wschodnia [[Francja]]).
+
[[Plik: Excavation plan of Vouivria.png|300px|thumb|right|Mapa stanowiska, w którym znaleziono [[holotyp|okaz typowy]] wuiwrii. Autorzy zdjęcia: Philip D. Mannion​, Ronan Allain​, Olivier Moine.  [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Excavation_plan_of_Vouivria.png].]]
 +
Szczątki spoczywały w Damparis, pobliżu Dôle, w rejonie Franche-Comté. Dokładna lokalizacja skamieniałości znanych nauce od ponad 70 lat to 47°3′59.63′′N, 5°25′9.01′′E.
 +
Szkielet należący do ''Vouivria'' był pierwotnie przypisany do ''[[Bothriospondylus]] madagascariensis''. W literaturze znany był później pod nieformalną nazwą "francuski ''Bothriospondylus''" czy "zauropod z Damparis".
 +
Okaz znacznie różni się od typowego ''[[Bothriospondylus]] suffossus''. Dinozaur ten dostał własną nazwę w 2017 roku.
  
−
Szkielet należący do ''Vouivria'' był wcześniej przypisywany do [[takson worek|taksonu worka]] ''[[Bothriospondylus]]'', który od końca XIX wieku  traktowany był (podobnie, jak np. ''[[Cetiosaurus]]'' czy ''[[Cetiosauriscus]]'') jako śmietnik dla nie do końca pewnych czy rozpoznanych wielkich, (najczęściej) europejskich dinozaurów z końca jury. W literaturze dotąd znany był pod nieformalną nazwą ''Bothriospondylus'' sp. czy "Damparis sauropod".
+
==Materiał kopalny==
 +
[[Plik: Middle cervical vertebra of Vouivria.png|300px|thumb|right|Środkowy kręg grzbietowy. Autorzy zdjęcia: Philip D. Mannion​, Ronan Allain​, Olivier Moine.  [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Middle_cervical_vertebra_of_Vouivria.png].]]
 +
[[Plik: Humerus of Vouivria.png|300px|thumb|right|Kość ramieniowa. Autorzy zdjęcia: Philip D. Mannion​, Ronan Allain​, Olivier Moine.  [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Humerus_of_Vouivria.png].]]
 +
[[Plik: Vouivria teeth.png|300px|thumb|right|Zęby. Autorzy zdjęcia: Philip D. Mannion​, Ronan Allain​, Olivier Moine.  [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Vouivria_teeth.png].]]
 +
[[Holotyp]] MNHN.F.1934.6 DAM 1 - DAM 42 to szkielet pochodzący od pojedynczego osobnika, na którego składa się: 5 zębów, środkowo-tylny kręg szyjny, tylna połowa [[trzon]]u środkowo-tylnego [[kręg]]u szyjnego, tylny kręg  szyjny, środkowy kręg grzbietowy, środkowo-tylny kręg grzbietowy, wiele żeber, niekompletna k. krzyżowa, przedni kręg ogonowy, obie łopatki, prawa k. łopatkowo-krucza (''coracoid''), prawa k. ramienna, obie k. łokciowe, prawa k. nadgarstka, proksymalny koniec lewej k. śródręcza I, lewa k. śródręcza II, III i IV, prawa k. śródręcza III, lewy paliczek I-1, II-1, III-1, IV-1, kolejne 2 paliczki "dłoni"(?), lewa k. biodrowa, dystalny koniec lewej k. łonowej, obie k. kulszowe, prawa k. udowa, proksymalna i niekompletna część lewej k. udowej, lewa i dystalna część prawej k. piszczelowej, obie k. strzałkowe, lewa k. skokowa, lewa i prawa k. śródstopia I, dystalny koniec lewej k. śródstopia II, prawa k. śródstopia III. Należał on do osobnika, który jeszcze nie osiągnął dojrzałości anatomicznej.
  
−
Dopiero niedawne dokładniejsze badania zachowanych pozostałości tego dinozaura wykazały, że znacznie różni się od typowego ''[[Bothriospondylus]] suffossus'', który występował później ([[kimeryd]]) i nie należał do [[Brachiosauridae]], a do [[Neosauropoda]] lub do [[Macronaria]] ([[Darren Naish|Naish]] i [[David Martill|Martill]], [[2007]]).
+
==Budowa, paleobiologia i systematyka==
 +
Wuiwria była stosunkowo podobna do innych przedstawicieli [[Macronaria|makronarów]], szczególnie brachiozaurydów. Odróżniała się od nich szczegółami w budowie kręgów oraz kości kończyn. Jest obecnie prawdopodobnie najszybszym znanym [[Sauropoda|zauropodem]] znalezionym na terenie Europy, osiągając prędkość 27,4 km/h (7,5 m/s) (Molina-Pérez i Larramendi, 2020). Trzeba jednak pamiętać, że została ona zmierzona dla osobnika niedojrzałego, więc dorosłe osobniki raczej były wolniejsze od młodocianych.
  
−
Już przynajmniej od [[2012]] roku ([[Michael D'Emic|D'Emic]]) wskazywano, że jest to zupełnie odmienny dinozaur. D'Emic umieszczał go wówczas w [[klad]]zie ''[[Giraffatitan]]'' + [[zaawansowany|zaawansowane]] [[Brachiosauridae|brachiozauryd]]y.
+
Analiza filogenetyczna umieściła wuiwrię jako [[bazalny takson|bazalnego]] członka brachiozaurydów, nieco bardziej zaawansowanego niż [[Europasaurus|europazaur]]. Czyni ją to jedną z najwcześniejszych przedstawicieli [[klad|kladu]] [[Titanosauriformes]]. Nowsze analizy filogenetyczne zdają się potwierdzać jej pozycje systematyczną (np: Liao i in., 2021)
−
 
 
−
==Materiał kopalny==
 
−
Okaz typowy MNHN.F.1934.6 DAM 1 - DAM 42 to szkielet pochodzący od pojedynczego osobnika, na którego składa się: 5 zębów, środkowo-tylny kręg szyjny, tylna połowa [[trzon]]u środkowo-tylnego [[kręg]]u szyjnego, tylny kręg  szyjny, środkowy kręg grzbietowy, środkowo-tylny kręg grzbietowy, wiele żeber, niekompletna k. krzyżowa, przedni kręg ogonowy, obie łopatki, prawa k. łopatkowo-krucza (''coracoid''), prawa k. ramienna, obie k. łokciowe, prawa k. nadgarstka, proksymalny koniec lewej k. śródręcza I, lewa k. śródręcza II, III i IV, prawa k. śródręcza III, lewy paliczek I-1, II-1, III-1, IV-1, kolejne 2 paliczki "dłoni"(?), lewa k. biodrowa, dystalny koniec lewej k. łonowej, obie k. kulszowe, prawa k. udowa, proksymalna i niekompletna część lewej k. udowej, lewa i dystalna część prawej k. piszczelowej, obie k. strzałkowe, lewa k. skokowa, lewa i prawa k. śródstopia I, dystalny koniec lewej k. śródstopia II, prawa k. śródstopia III.
 
  
 
==Etymologia==
 
==Etymologia==
−
Nazwa [[rodzaj]]owa ''Vouivria'' pochodzi ze starofrancuskiego słowa ''vuivre'', którego łacińskim odpowiednikiem jest ''vipera'', co znaczy żmija. Wg lokalnych legend regionu Franche-Comté (gdzie odnaleziono [[holotyp]]), ''la vouivre'', czyli wiwerna, to uskrzydlony gad podobny do smoków.  
+
Nazwa [[rodzaj]]owa ''Vouivria'' pochodzi ze starofrancuskiego słowa ''vuivre'', którego łacińskim odpowiednikiem jest ''vipera'', co znaczy żmija. Wg lokalnych legend regionu Franche-Comté (gdzie odnaleziono [[holotyp]]), ''la vouivre'', czyli wiwerna, to uskrzydlony gad podobny do smoków. Nazwa ''Vouivria'' upamiętnia również zarazem wielkiego francuskiego autora powieści Marcela Aymé, u którego La Vouivre była piękną kobietą żyjącą na bagnach w pobliżu Dôle (Franche-Comté) i chroniącą piękny rubin.Epitet gatunkowy ''damparisensis'' pochodzi od Damparis - lokalizacji, gdzie spoczywały skamieniałe szczątki tego zwierzęcia.
−
 
 
−
Nazwa ''Vouivria'' upamiętnia również zarazem wielkiego francuskiego autora powieści Marcela Aymé, u którego La Vouivre była piękną kobietą żyjącą na bagnach w pobliżu Dôle (Franche-Comté) i chroniącą piękny rubin.
 
−
 
 
−
Epitet gatunkowy ''damparisensis'' pochodzi od Damparis - lokalizacji, gdzie spoczywały skamieniałe szczątki tego zwierzęcia.
 
  
 
==Spis gatunków==
 
==Spis gatunków==
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
−
! ''Vouivria''
+
|{{V|''Vouivria''}}
 
| {{Kpt|[[Philip Mannion|Mannion]], [[Ronan Allain|Allain]]}} i {{Kpt|[[Olivier Moine|Moine]]}}, [[2017]]
 
| {{Kpt|[[Philip Mannion|Mannion]], [[Ronan Allain|Allain]]}} i {{Kpt|[[Olivier Moine|Moine]]}}, [[2017]]
 
|-
 
|-
−
! ''V. damparisensis''
+
|{{V|''V. damparisensis''}}
 
| {{Kpt|Mannion, Allain}} i {{Kpt|Moine}}, 2017
 
| {{Kpt|Mannion, Allain}} i {{Kpt|Moine}}, 2017
 
|}
 
|}
Linia 93: Linia 69:
 
D'Emic, M. (2012) "The early evolution of titanosauriform sauropod dinosaurs" Zoological Journal of the Linnean Society, 166, 624-671. [[doi:10.1111/j.1096-3642.2012.00853.x]]
 
D'Emic, M. (2012) "The early evolution of titanosauriform sauropod dinosaurs" Zoological Journal of the Linnean Society, 166, 624-671. [[doi:10.1111/j.1096-3642.2012.00853.x]]
  
−
Mannion, P.D., Allain, R. & Moine, O. (2017) The earliest known titanosauriform sauropod dinosaur and the evolution of Brachiosauridae. PeerJ 5: e3217. https://doi.org/10.7717/peerj.3217
+
Liao, C., Moore, A., Jin, C., Yang, T., Shibata, M., Jin, F., Wang, B., Jin, D., Guo, Y., Xu, X. (2021). "A possible brachiosaurid (Dinosauria, Sauropoda) from the mid-Cretaceous of northeastern China". PeerJ. 9: e11957. [https://doi.org/10.7717%2Fpeerj.11957]
 +
 
 +
Mannion, P.D., Allain, R., Moine, O. (2017) The earliest known titanosauriform sauropod dinosaur and the evolution of Brachiosauridae. PeerJ 5: e3217. https://doi.org/10.7717/peerj.3217
  
−
Naish, D. & Martill, D.M. (2007) Dinosaurs of Great Britain and the role of the Geological Society of London in their discovery: Ornithischia. „Journal of the Geological Society”. 165 (3), s. 613–623. [[doi:10.1144/0016-76492007-154]] [Supplementary information]
+
Naish, D., Martill, D.M. (2007) Dinosaurs of Great Britain and the role of the Geological Society of London in their discovery: Ornithischia. „Journal of the Geological Society”. 165 (3), s. 613–623. [[doi:10.1144/0016-76492007-154]] [Supplementary information]
−
</small>
+
<references/></small>
  
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
 
[[Kategoria:Dinosauria]]
Linia 108: Linia 86:
 
[[Kategoria:Mezozoik]]
 
[[Kategoria:Mezozoik]]
 
[[Kategoria:Jura]]
 
[[Kategoria:Jura]]
 +
[[Kategoria:Kelowej]]
 
[[Kategoria:Oksford]]
 
[[Kategoria:Oksford]]
−
[[Kategoria:Do poprawy - zajęte]]
 

Aktualna wersja na dzień 19:34, 29 mar 2024

Autor: Marcin Szermański
Korekta: Maciej Ziegler, Michał Siedlecki

Vouivria (wuiwria)
Długość 14,6 m (osobnik młodociany) [1]
Wysokość 4,4 m (w ramionach; osobnik młodociany) [1]
Masa 9,2 t (osobnik młodociany) [1]
Dieta roślinożerny
Miejsce Francja - Franche-Comté

(formacja Calcaires de Clerval - ogniwo ?Tidalites de Mouchard)

Czas
252 201 145
66

ok. 163,5-157,3 Ma
środkowa - późna jura (późny kelowej - środkowy oksford)

Systematyka Dinosauria

Sauropodomorpha

Sauropoda

Macronaria

Brachiosauridae

Vouivria NT.jpg
Rekonstrukcja przyżyciowa. Autor: Nobu Tamura. [[5]]
Homo sapiens.png Brachiosauridae.png
4.6 m

Porównanie wielkości Vouivria i człowieka.
Sylwetki: Phylopic.org

Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy…

Wstęp

Vouivria to rodzaj wczesnego przedstawiciela brachiozauryda żyjącego na terenie dzisiejszej Francji na początku drugiej połowy okresu jurajskiego

Lokalizacja i historia odkryć

Mapa stanowiska, w którym znaleziono okaz typowy wuiwrii. Autorzy zdjęcia: Philip D. Mannion​, Ronan Allain​, Olivier Moine. [1].

Szczątki spoczywały w Damparis, pobliżu Dôle, w rejonie Franche-Comté. Dokładna lokalizacja skamieniałości znanych nauce od ponad 70 lat to 47°3′59.63′′N, 5°25′9.01′′E. Szkielet należący do Vouivria był pierwotnie przypisany do Bothriospondylus madagascariensis. W literaturze znany był później pod nieformalną nazwą "francuski Bothriospondylus" czy "zauropod z Damparis". Okaz znacznie różni się od typowego Bothriospondylus suffossus. Dinozaur ten dostał własną nazwę w 2017 roku.

Materiał kopalny

Środkowy kręg grzbietowy. Autorzy zdjęcia: Philip D. Mannion​, Ronan Allain​, Olivier Moine. [2].
Kość ramieniowa. Autorzy zdjęcia: Philip D. Mannion​, Ronan Allain​, Olivier Moine. [3].
Zęby. Autorzy zdjęcia: Philip D. Mannion​, Ronan Allain​, Olivier Moine. [4].

Holotyp MNHN.F.1934.6 DAM 1 - DAM 42 to szkielet pochodzący od pojedynczego osobnika, na którego składa się: 5 zębów, środkowo-tylny kręg szyjny, tylna połowa trzonu środkowo-tylnego kręgu szyjnego, tylny kręg szyjny, środkowy kręg grzbietowy, środkowo-tylny kręg grzbietowy, wiele żeber, niekompletna k. krzyżowa, przedni kręg ogonowy, obie łopatki, prawa k. łopatkowo-krucza (coracoid), prawa k. ramienna, obie k. łokciowe, prawa k. nadgarstka, proksymalny koniec lewej k. śródręcza I, lewa k. śródręcza II, III i IV, prawa k. śródręcza III, lewy paliczek I-1, II-1, III-1, IV-1, kolejne 2 paliczki "dłoni"(?), lewa k. biodrowa, dystalny koniec lewej k. łonowej, obie k. kulszowe, prawa k. udowa, proksymalna i niekompletna część lewej k. udowej, lewa i dystalna część prawej k. piszczelowej, obie k. strzałkowe, lewa k. skokowa, lewa i prawa k. śródstopia I, dystalny koniec lewej k. śródstopia II, prawa k. śródstopia III. Należał on do osobnika, który jeszcze nie osiągnął dojrzałości anatomicznej.

Budowa, paleobiologia i systematyka

Wuiwria była stosunkowo podobna do innych przedstawicieli makronarów, szczególnie brachiozaurydów. Odróżniała się od nich szczegółami w budowie kręgów oraz kości kończyn. Jest obecnie prawdopodobnie najszybszym znanym zauropodem znalezionym na terenie Europy, osiągając prędkość 27,4 km/h (7,5 m/s) (Molina-Pérez i Larramendi, 2020). Trzeba jednak pamiętać, że została ona zmierzona dla osobnika niedojrzałego, więc dorosłe osobniki raczej były wolniejsze od młodocianych.

Analiza filogenetyczna umieściła wuiwrię jako bazalnego członka brachiozaurydów, nieco bardziej zaawansowanego niż europazaur. Czyni ją to jedną z najwcześniejszych przedstawicieli kladu Titanosauriformes. Nowsze analizy filogenetyczne zdają się potwierdzać jej pozycje systematyczną (np: Liao i in., 2021)

Etymologia

Nazwa rodzajowa Vouivria pochodzi ze starofrancuskiego słowa vuivre, którego łacińskim odpowiednikiem jest vipera, co znaczy żmija. Wg lokalnych legend regionu Franche-Comté (gdzie odnaleziono holotyp), la vouivre, czyli wiwerna, to uskrzydlony gad podobny do smoków. Nazwa Vouivria upamiętnia również zarazem wielkiego francuskiego autora powieści Marcela Aymé, u którego La Vouivre była piękną kobietą żyjącą na bagnach w pobliżu Dôle (Franche-Comté) i chroniącą piękny rubin.Epitet gatunkowy damparisensis pochodzi od Damparis - lokalizacji, gdzie spoczywały skamieniałe szczątki tego zwierzęcia.

Spis gatunków

Vouivria Mannion, Allain i Moine, 2017
V. damparisensis Mannion, Allain i Moine, 2017

Bibliografia

D'Emic, M. (2012) "The early evolution of titanosauriform sauropod dinosaurs" Zoological Journal of the Linnean Society, 166, 624-671. doi:10.1111/j.1096-3642.2012.00853.x

Liao, C., Moore, A., Jin, C., Yang, T., Shibata, M., Jin, F., Wang, B., Jin, D., Guo, Y., Xu, X. (2021). "A possible brachiosaurid (Dinosauria, Sauropoda) from the mid-Cretaceous of northeastern China". PeerJ. 9: e11957. [6]

Mannion, P.D., Allain, R., Moine, O. (2017) The earliest known titanosauriform sauropod dinosaur and the evolution of Brachiosauridae. PeerJ 5: e3217. https://doi.org/10.7717/peerj.3217

Naish, D., Martill, D.M. (2007) Dinosaurs of Great Britain and the role of the Geological Society of London in their discovery: Ornithischia. „Journal of the Geological Society”. 165 (3), s. 613–623. doi:10.1144/0016-76492007-154 [Supplementary information]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Molina-Pérez, R., & Larramendi, A. (2020). "Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs". Princeton University Press.
Źródło: „https://encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Vouivria&oldid=32276”