Anodontosaurus: Różnice pomiędzy wersjami
m |
m (+ <References/>) |
||
| (Nie pokazano 8 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
{{DISPLAYTITLE:''Anodontosaurus''}} | {{DISPLAYTITLE:''Anodontosaurus''}} | ||
| − | + | {{Opis | |
| − | { | + | |Autor = [[Janusz Mermer]] |
| − | | Autor | + | |Korekta = [[Marcin Szermański]], [[Kamil Kamiński]] |
| − | + | |nazwa = ''Anodontosaurus'' (anodontozaur) | |
| − | + | |długość = ok. 5 m | |
| − | + | |wysokość = ?ok. 2 t | |
| − | | [[Marcin Szermański]] | + | |masa = |
| − | | | + | |dieta = |
| − | + | |miejsce = | |
| − | + | '''''A. lambei'''''<br> | |
| − | + | [[Kanada]]<br> | |
| − | + | <small>Alberta ([[formacja]] [[Horseshoe Canyon]])</small> | |
| − | + | <hr> | |
| − | + | '''''A. inceptus'''''<br> | |
| − | | | + | [[Kanada]]<br> |
| − | + | <small>Alberta ([[formacja]] [[Dinosaur Park]])</small> | |
| − | | | + | |czas = {{Występowanie|76|70}} |
| − | + | '''''A. lambei'''''<br> | |
| − | | | + | ok. 73-70,5 [[Ma]]<br> |
| − | + | <small>[[późna kreda]] (późny [[kampan]]-wczesny [[mastrycht]])</small> | |
| − | + | <hr> | |
| − | + | '''''A. inceptus'''''<br> | |
| − | + | ok. 76 [[Ma]]<br> | |
| − | + | <small>[[późna kreda]] (późny [[kampan]])</small> | |
| − | + | |systematyka = | |
| − | + | [[Dinosauria]] | |
| − | <small>( | ||
| − | |||
| − | |||
| − | | | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | <small>[[późna kreda]] (późny [[kampan]] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | | [[Dinosauria]] | ||
[[Ornithischia]] | [[Ornithischia]] | ||
| Linia 49: | Linia 37: | ||
[[Ankylosaurinae]] | [[Ankylosaurinae]] | ||
| − | [[Ankylosaurini]] | + | [[Ankylosaurini]]<ref>Rivera-Sylva, H. E., Frey, E., Stinnesbeck, W., Carbot-Chanona, G., Sanchez-Uribe, I. E., & Guzmán-Gutiérrez, J. R. (2018) "Paleodiversity of Late Cretaceous Ankylosauria from Mexico and their phylogenetic significance" Swiss Journal of Palaeontology, 137(1), 83-93. [[doi:10.1007/s13358-018-0153-1]]</ref> |
| − | + | |grafika = Anodontosaurus.jpg | |
| − | + | |podpis = Holotyp ''Anodontosaurus lambei''. Źródło: Arbour i Currie, 2013. | |
| − | < | + | |PorównanieGrupa = Ankylosauridae |
| − | + | |PorównanieDługość = 5 | |
| − | Źródło: Arbour i Currie, 2013. | + | |mapa = |
| − | | | + | '''''A. lambei'''''<br> |
| − | + | <display_points type="terrain" zoom=2> | |
| − | | | + | 51.39° N, 112.45° W~formacja [[Horseshoe Canyon]], ok. 8 mil na południowy zachód od Morrin, Alberta, [[Kanada]]~<small>Holotyp CMN 8530.<br> |
| − | | | + | 51.32° N, 112.52° W~formacja [[Horseshoe Canyon]], Horsethief, Alberta, [[Kanada]]~<small>Część materiału przypisanego.<br> |
| − | <display_points type="terrain" zoom= | + | 51.50° N, 113.1° W~formacja [[Horseshoe Canyon]], Tolman, Alberta, [[Kanada]]~<small>Część materiału przypisanego.<br> |
| − | 51.39° N, 112.45° W | ||
| − | 51.32° N, 112.52° W | ||
| − | 51.50° N, 113.1° W | ||
</display_points> | </display_points> | ||
| − | + | }} | |
| − | |||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Anodontosaurus'' to [[rodzaj]] [[Ankylosauridae|ankylozauryd]]a z późnej kredy Ameryki północnej. | + | ''Anodontosaurus'' to [[rodzaj]] [[Ankylosauridae|ankylozauryd]]a z późnej kredy Ameryki północnej. ''Anodontosaurus lambei'', był przez długi czas uważany za [[młodszy synonim]] blisko spokrewnionego ''[[Euoplocephalus]] tutus''. [[Gatunek]] ten wyróżnia się głównie morfologią czaszki i buławy. Nie znaleziono dotąd tych elementów przypisywanych anodontozaurowi stowarzyszonych ze sobą, jednak zakładając odrębność stratygraficzną, uznaje się że skamieniałości z formacji [[Horseshoe Canyon]] przypisywane wcześniej ''E. tutus'', należą do ''A. lambei''. |
| − | |||
| − | |||
==Budowa== | ==Budowa== | ||
{{Szablon: diagnoza}} | {{Szablon: diagnoza}} | ||
| − | Anodontozaura wyróżnia kombinacja cech: płaskie kości pokrywające czaszkę (''caputegulae'') występujące u podstaw rogów na kościach kwadratowo-jarzmowej i łuskowej; dodatkowe osteodermy leżące u podstawy głównych osteoderm na pierwszym, szyjnym półpierścieniu; spiczaste, trójkątne osteodermy na buławie która ponadto jest szersza niż dłuższa; żebra krzyżowe skierowane bocznie; U-kształtne kopyta stopy; krótki, tylny wyrostek na kości biodrowej; nozdrza skierowane do przodu, brak kila pomiędzy rogiem na kości łuskowej i oczodołem | + | Anodontozaura wyróżnia kombinacja cech: płaskie kości pokrywające czaszkę (''caputegulae'') występujące u podstaw rogów na kościach kwadratowo-jarzmowej i łuskowej; dodatkowe osteodermy leżące u podstawy głównych osteoderm na pierwszym, szyjnym półpierścieniu; spiczaste, trójkątne osteodermy na buławie która ponadto jest szersza niż dłuższa; żebra krzyżowe skierowane bocznie; U-kształtne kopyta stopy; krótki, tylny wyrostek na kości biodrowej; nozdrza skierowane do przodu, brak kila pomiędzy rogiem na kości łuskowej i oczodołem (Arbour i Currie, 2013). |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| − | Nazwa [[rodzaj]]owa ''Anodontosaurus'' oznacza z greki „bezzębnego jaszczura” ([[holotyp]] nie ma zębów). Epitet gatunkowy honoruje kanadyjskiego paleontologa i geologa [[Lawrence Lambe|Lawrence’a Lambe’a]]. | + | Nazwa [[rodzaj]]owa ''Anodontosaurus'' oznacza z greki „bezzębnego jaszczura” ([[holotyp]] nie ma zębów). Epitet gatunkowy ''lambei'' honoruje kanadyjskiego paleontologa i geologa [[Lawrence Lambe|Lawrence’a Lambe’a]]. Epitet drugiego gatunku - ''inceptus'' pochodzi z łaciny i oznacza „rozpoczęcie”, „początek”. |
==Historia== | ==Historia== | ||
| − | Anodontozaura opisał [[Charles M. Sternberg|Sternberg]] w [[1929]] roku. Coombs ([[1971]], [[1979]]) zsynonimizował ''Anodontosaurus lambei'', ''[[Scolosaurus]] cutleri'' i ''[[Dyoplosaurus]] acutosquameus'' z ''[[Euoplocephalus]] tutus'', co uzasadnił dużą różnorodnością czaszek kampańskich ankylozaurydów (dla każdego okazu należałoby utworzyć osobny [[gatunek]] lub zaliczyć wszystkie do jednego). W [[2010]] roku [[Victoria Arbour]] wykazała różnice anatomiczne oraz odrębność stratygraficzną między anodontozaurem i euoplocefalem (euoplocefal występuje w formacji [[Dinosaur Park]], natomiast wszystkie ankylozaurydy z formacji [[Horseshoe Canyon]] i jeden okaz z Dinosaur Park to anodontozaury), co potwierdza również (wraz z Currie'm) w [[2015]]. | + | Anodontozaura opisał [[Charles M. Sternberg|Sternberg]] w [[1929]] roku. Coombs ([[1971]], [[1979]]) zsynonimizował ''Anodontosaurus lambei'', ''[[Scolosaurus]] cutleri'' i ''[[Dyoplosaurus]] acutosquameus'' z ''[[Euoplocephalus]] tutus'', co uzasadnił dużą różnorodnością czaszek kampańskich ankylozaurydów (dla każdego okazu należałoby utworzyć osobny [[gatunek]] lub zaliczyć wszystkie do jednego). W [[2010]] roku [[Victoria Arbour]] wykazała różnice anatomiczne oraz odrębność stratygraficzną między anodontozaurem i euoplocefalem (euoplocefal występuje w formacji [[Dinosaur Park]], natomiast wszystkie ankylozaurydy z formacji [[Horseshoe Canyon]] i jeden okaz z Dinosaur Park to anodontozaury), co potwierdza również (wraz z Currie'm) w [[2015]]. W 2018 r. Penkalski wyróżnił drugi gatunek - ''A. inseptus'' na podstawie okazów przypisywanych wcześniej do gatunku typowego. |
==Systematyka== | ==Systematyka== | ||
Wg analizy Arbour i Currie z [[2013]] roku ''Anodontosaurus'' jest [[takson siostrzany|taksonem siostrzanym]] ''[[Euoplocephalus]]'', tworząc z nim i z ''[[Ankylosaurus]]'' [[klad]] siostrzany do kladu tworzonego przez ''[[Dyoplosaurus]]'' i azjatyckie ankylozaurydy. W [[2015]] Arbour i Currie zaliczyli anodontozaura do nowoutworzonego plemienia Ankylosaurini – kladu zaawansowanych ankylozaurynów występujących w późnej kredzie w Ameryce północnej i Azji. Według analizy kladystycznej jego najbliższym krewnym był nieco późniejszy ''[[Ankylosaurus]]'' – te dwa [[takson]]y tworzą trychotomię z euoplocefalem i kladem ''[[Scolosaurus]]'' + ''[[Ziapelta]]''. | Wg analizy Arbour i Currie z [[2013]] roku ''Anodontosaurus'' jest [[takson siostrzany|taksonem siostrzanym]] ''[[Euoplocephalus]]'', tworząc z nim i z ''[[Ankylosaurus]]'' [[klad]] siostrzany do kladu tworzonego przez ''[[Dyoplosaurus]]'' i azjatyckie ankylozaurydy. W [[2015]] Arbour i Currie zaliczyli anodontozaura do nowoutworzonego plemienia Ankylosaurini – kladu zaawansowanych ankylozaurynów występujących w późnej kredzie w Ameryce północnej i Azji. Według analizy kladystycznej jego najbliższym krewnym był nieco późniejszy ''[[Ankylosaurus]]'' – te dwa [[takson]]y tworzą trychotomię z euoplocefalem i kladem ''[[Scolosaurus]]'' + ''[[Ziapelta]]''. | ||
| + | |||
| + | ==Gatunki== | ||
| + | ===''A. lambei''=== | ||
| + | '''Miejsce:''' [[Kanada]] – Alberta, [[formacja]] [[Horseshoe Canyon]] | ||
| + | |||
| + | '''Czas:''' ok. 73-70,5 [[Ma]] | ||
| + | |||
| + | '''Materiał kopalny:''' [[Holotyp]] o numerze katalogowym CMN 8530 obejmuje czaszkę, żuchwę, kręgi ogonowe, kość kulszową, paliczki kończyn tylnych i osteodermy (w tym pierwszy, kostny półpierścień chroniący szyję). | ||
| + | |||
| + | Materiał przypisany: AMNH 5216 (buława), AMNH 5223 (czaszka), AMNH 5245 (kręgi krzyżowo-ogonowe i ogonowe, miednica, buława), NHMUK R4947 (czaszka; wg Penkalskiego [2018] okaz ten należy do ''[[Euoplocephalus]] tutus''), ROM 832 (niekompletna czaszka), TMP 1982.9.3 (2 kolejne kręgi grzbietowe z żebrami, niekompletna miednica, prawa kość udowa, osteodermy- w tym fragmenty kostnego półpierścienia), TMP 1994.168.1 (buława), TMP 1996.75.01 (niekompletna czaszka, kręgi ogonowe, niekompletny pierwszy półpierścień, drugi pierścień); TMP 1997.59.1 (czaszka), USNM 10753 (buława). | ||
| + | |||
| + | '''Charakterystyka:''' Gatunek typowy anodontozaura. Wyróżniał się kształtem płyty kostnej na kości nosowej, zredukowanym wyrostkiem dziobiastym (ang. ''coronoid process'') oraz względnie gładkimi osteodermami (Penkalski, 2018). | ||
| + | |||
| + | ===''A. inceptus''=== | ||
| + | '''Miejsce:''' [[Kanada]] – Alberta, [[formacja]] [[Dinosaur Park]] | ||
| + | |||
| + | '''Czas:''' ok. 76 [[Ma]] | ||
| + | |||
| + | '''Materiał kopalny:''' [[Holotyp]] - TMP 1997.132.01 (czaszka, trzy kręgi grzbietowe, żebra, łopatka, lewe kość ramieniowa, łokciowa, promieniowa, piszczelowa, pierwszy i zapewne drugi kostny półpierścień). | ||
| + | |||
| + | Materiał przypisany: AMNH 5328 (czaszka z zębami). | ||
| + | |||
| + | '''Charakterystyka:''' Drugi gatunek, wyróżniony w 2018 r. Wg Penkalskiego (2018) od ''A. lambei'' różnił się kształtem rogów na kości łuskowej i płyty kostnej na kości nosowej, a także bardziej wydatnym wyrostkiem dziobiastym (ang. ''coronoid process''). | ||
==Paleoekologia== | ==Paleoekologia== | ||
| − | ''A. lambei'' znany jest | + | ''A. lambei'' znany jest z formacji [[Horshoe Canyon]] dokumentującej ponad 5,5 miliona lat na przełomie [[kampan]]u i [[mastrycht]]u (ok. 73-67 mln lat temu) a dokładniej z jej młodszych pokładów (ogniwa Horsethief, Morrin i Tolman). Z formacji tej znamy ponad 20 gatunków dinozaurów – nie wszystkie musiały współwystępować z anodontozaurem z uwagi na długość przedziału czasu, znamy jednak szereg równowiekowych a więc zapewne współwystępujących gatunków. Na zamieszkiwanych przez niego przybrzeżnych równinach zalewowych, dominującymi roślinożercami były hadrozaurydy – ''[[Hypacrosaurus]]'', ''[[Edmontosaurus]]'' i ''[[Saurolophus]]'' oraz ceratopsydy – ''[[Anchiceratops]]'', ''[[Arrhinoceratops]]'' i ''[[Pachyrhinosaurus]]''. Innym dużym roślinożercą był daleki krewniak anodontozaura – nodozauryd ''[[Edmontonia]]''. Pozycję szczytowego drapieżnika zajmował ''[[Albertosaurus]]''. Występowały też drobne drapieżniki jak dromeozauryd ''[[Atrociraptor]]'', cenegnatyd ''[[Epichirostenotes]]'' czy ''[[Troodon]]''. Liczne były (zapewne wszystko- lub roślinożerne) ornitomimozaury (''[[Ornithomimus]]'' i ''[[Struthiomimus]]''). ''A. inceptus'' występował w podobnym ekosystemie, dobrze znanym dzięki licznym odkryciom w osadach formacji [[Dinosaur Park]]. Dominowały w nim w zasadzie te same grupy dinozaurów, różnice występowały głównie na poziomie rodzajowym lub gatunkowym. |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
| Linia 100: | Linia 100: | ||
| {{Kpt|[[Charles M. Sternberg|Sternberg]]}}, [[1929]] | | {{Kpt|[[Charles M. Sternberg|Sternberg]]}}, [[1929]] | ||
|- | |- | ||
| − | | {{V|''Anodontosaurus inceptus''}} | + | | {{V|''Anodontosaurus inceptus'' }} |
| − | | {{Kpt|[[Paul Penkalski|Penkalski]], [[2018]] | + | | {{Kpt|[[Paul Penkalski|Penkalski]]}}, [[2018]] |
|} | |} | ||
| Linia 112: | Linia 112: | ||
Arbour, V.M. & Currie, P.J. (2015) Systematics, phylogeny and palaeobiogeography of the ankylosaurid dinosaurs. Journal of Systematic Palaeontology. [[doi:10.1080/14772019.2015.1059985]] | Arbour, V.M. & Currie, P.J. (2015) Systematics, phylogeny and palaeobiogeography of the ankylosaurid dinosaurs. Journal of Systematic Palaeontology. [[doi:10.1080/14772019.2015.1059985]] | ||
| − | Penkalski, P. (2013) A new ankylosaurid from the late Cretaceous Two Medicine Formation of Montana, USA. Acta Palaeontologica Polonica. [[doi:10.1371/journal.pone.0062421]] | + | Penkalski, P. (2013) A new ankylosaurid from the late Cretaceous Two Medicine Formation of Montana, USA. Acta Palaeontologica Polonica. [[doi:10.1371/journal.pone.0062421]]. |
| + | |||
| + | Penkalski, P. (2018). "Revised systematics of the armoured dinosaur Euoplocephalus and its allies". Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie - Abhandlungen. 287 (3): 261–306. [[doi:10.1127/njgpa/2018/0717]]. | ||
Thompson, R.S., Parish, J.C., Maidment, S.C.R. & Barrett, P.M. (2012) Phylogeny of the ankylosaurian dinosaurs (Ornithischia: Thyreophora). Journal of Systematic Palaeontology. [[doi:10.1080/14772019.2011.569091]] | Thompson, R.S., Parish, J.C., Maidment, S.C.R. & Barrett, P.M. (2012) Phylogeny of the ankylosaurian dinosaurs (Ornithischia: Thyreophora). Journal of Systematic Palaeontology. [[doi:10.1080/14772019.2011.569091]] | ||
Eberth D. A., Evans D. C., Brinkman D. B., Therrien F., Tanke D. H., Russell L. S. (2013) Dinosaur biostratigraphy of the Edmonton Group (Upper Cretaceous), Alberta, Canada: evidence for climate influence. Canadian Journal of Earth Sciences. [[doi: 10.1139/cjes-2012-0185]] | Eberth D. A., Evans D. C., Brinkman D. B., Therrien F., Tanke D. H., Russell L. S. (2013) Dinosaur biostratigraphy of the Edmonton Group (Upper Cretaceous), Alberta, Canada: evidence for climate influence. Canadian Journal of Earth Sciences. [[doi: 10.1139/cjes-2012-0185]] | ||
| − | </small> | + | <References/></small> |
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
| Linia 129: | Linia 131: | ||
[[Kategoria:Kampan]] | [[Kategoria:Kampan]] | ||
[[Kategoria:Mastrycht]] | [[Kategoria:Mastrycht]] | ||
| + | [[Kategoria:Rodzaj wielogatunkowy]] | ||
Aktualna wersja na dzień 15:49, 12 sie 2022
| Autor: | Janusz Mermer |
| Korekta: | Marcin Szermański, Kamil Kamiński |
| Anodontosaurus (anodontozaur) | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Długość | ok. 5 m | ||||
| Wysokość | ?ok. 2 t | ||||
| Miejsce | A. lambei Kanada A. inceptus | ||||
| Czas |
A. lambei A. inceptus | ||||
| Systematyka | Dinosauria | ||||
 Holotyp Anodontosaurus lambei. Źródło: Arbour i Currie, 2013.
Porównanie wielkości Anodontosaurus i człowieka. | |||||
| Mapa znalezisk | |||||
| A. lambei Wczytywanie mapy…
| |||||
Wstęp
Anodontosaurus to rodzaj ankylozauryda z późnej kredy Ameryki północnej. Anodontosaurus lambei, był przez długi czas uważany za młodszy synonim blisko spokrewnionego Euoplocephalus tutus. Gatunek ten wyróżnia się głównie morfologią czaszki i buławy. Nie znaleziono dotąd tych elementów przypisywanych anodontozaurowi stowarzyszonych ze sobą, jednak zakładając odrębność stratygraficzną, uznaje się że skamieniałości z formacji Horseshoe Canyon przypisywane wcześniej E. tutus, należą do A. lambei.
Budowa
| Uwaga! Poniższy fragment przedstawia szczegółowe dane i może wymagać od Czytelnika znajomości fachowych pojęć anatomicznych. |
Anodontozaura wyróżnia kombinacja cech: płaskie kości pokrywające czaszkę (caputegulae) występujące u podstaw rogów na kościach kwadratowo-jarzmowej i łuskowej; dodatkowe osteodermy leżące u podstawy głównych osteoderm na pierwszym, szyjnym półpierścieniu; spiczaste, trójkątne osteodermy na buławie która ponadto jest szersza niż dłuższa; żebra krzyżowe skierowane bocznie; U-kształtne kopyta stopy; krótki, tylny wyrostek na kości biodrowej; nozdrza skierowane do przodu, brak kila pomiędzy rogiem na kości łuskowej i oczodołem (Arbour i Currie, 2013).
Etymologia
Nazwa rodzajowa Anodontosaurus oznacza z greki „bezzębnego jaszczura” (holotyp nie ma zębów). Epitet gatunkowy lambei honoruje kanadyjskiego paleontologa i geologa Lawrence’a Lambe’a. Epitet drugiego gatunku - inceptus pochodzi z łaciny i oznacza „rozpoczęcie”, „początek”.
Historia
Anodontozaura opisał Sternberg w 1929 roku. Coombs (1971, 1979) zsynonimizował Anodontosaurus lambei, Scolosaurus cutleri i Dyoplosaurus acutosquameus z Euoplocephalus tutus, co uzasadnił dużą różnorodnością czaszek kampańskich ankylozaurydów (dla każdego okazu należałoby utworzyć osobny gatunek lub zaliczyć wszystkie do jednego). W 2010 roku Victoria Arbour wykazała różnice anatomiczne oraz odrębność stratygraficzną między anodontozaurem i euoplocefalem (euoplocefal występuje w formacji Dinosaur Park, natomiast wszystkie ankylozaurydy z formacji Horseshoe Canyon i jeden okaz z Dinosaur Park to anodontozaury), co potwierdza również (wraz z Currie'm) w 2015. W 2018 r. Penkalski wyróżnił drugi gatunek - A. inseptus na podstawie okazów przypisywanych wcześniej do gatunku typowego.
Systematyka
Wg analizy Arbour i Currie z 2013 roku Anodontosaurus jest taksonem siostrzanym Euoplocephalus, tworząc z nim i z Ankylosaurus klad siostrzany do kladu tworzonego przez Dyoplosaurus i azjatyckie ankylozaurydy. W 2015 Arbour i Currie zaliczyli anodontozaura do nowoutworzonego plemienia Ankylosaurini – kladu zaawansowanych ankylozaurynów występujących w późnej kredzie w Ameryce północnej i Azji. Według analizy kladystycznej jego najbliższym krewnym był nieco późniejszy Ankylosaurus – te dwa taksony tworzą trychotomię z euoplocefalem i kladem Scolosaurus + Ziapelta.
Gatunki
A. lambei
Miejsce: Kanada – Alberta, formacja Horseshoe Canyon
Czas: ok. 73-70,5 Ma
Materiał kopalny: Holotyp o numerze katalogowym CMN 8530 obejmuje czaszkę, żuchwę, kręgi ogonowe, kość kulszową, paliczki kończyn tylnych i osteodermy (w tym pierwszy, kostny półpierścień chroniący szyję).
Materiał przypisany: AMNH 5216 (buława), AMNH 5223 (czaszka), AMNH 5245 (kręgi krzyżowo-ogonowe i ogonowe, miednica, buława), NHMUK R4947 (czaszka; wg Penkalskiego [2018] okaz ten należy do Euoplocephalus tutus), ROM 832 (niekompletna czaszka), TMP 1982.9.3 (2 kolejne kręgi grzbietowe z żebrami, niekompletna miednica, prawa kość udowa, osteodermy- w tym fragmenty kostnego półpierścienia), TMP 1994.168.1 (buława), TMP 1996.75.01 (niekompletna czaszka, kręgi ogonowe, niekompletny pierwszy półpierścień, drugi pierścień); TMP 1997.59.1 (czaszka), USNM 10753 (buława).
Charakterystyka: Gatunek typowy anodontozaura. Wyróżniał się kształtem płyty kostnej na kości nosowej, zredukowanym wyrostkiem dziobiastym (ang. coronoid process) oraz względnie gładkimi osteodermami (Penkalski, 2018).
A. inceptus
Miejsce: Kanada – Alberta, formacja Dinosaur Park
Czas: ok. 76 Ma
Materiał kopalny: Holotyp - TMP 1997.132.01 (czaszka, trzy kręgi grzbietowe, żebra, łopatka, lewe kość ramieniowa, łokciowa, promieniowa, piszczelowa, pierwszy i zapewne drugi kostny półpierścień).
Materiał przypisany: AMNH 5328 (czaszka z zębami).
Charakterystyka: Drugi gatunek, wyróżniony w 2018 r. Wg Penkalskiego (2018) od A. lambei różnił się kształtem rogów na kości łuskowej i płyty kostnej na kości nosowej, a także bardziej wydatnym wyrostkiem dziobiastym (ang. coronoid process).
Paleoekologia
A. lambei znany jest z formacji Horshoe Canyon dokumentującej ponad 5,5 miliona lat na przełomie kampanu i mastrychtu (ok. 73-67 mln lat temu) a dokładniej z jej młodszych pokładów (ogniwa Horsethief, Morrin i Tolman). Z formacji tej znamy ponad 20 gatunków dinozaurów – nie wszystkie musiały współwystępować z anodontozaurem z uwagi na długość przedziału czasu, znamy jednak szereg równowiekowych a więc zapewne współwystępujących gatunków. Na zamieszkiwanych przez niego przybrzeżnych równinach zalewowych, dominującymi roślinożercami były hadrozaurydy – Hypacrosaurus, Edmontosaurus i Saurolophus oraz ceratopsydy – Anchiceratops, Arrhinoceratops i Pachyrhinosaurus. Innym dużym roślinożercą był daleki krewniak anodontozaura – nodozauryd Edmontonia. Pozycję szczytowego drapieżnika zajmował Albertosaurus. Występowały też drobne drapieżniki jak dromeozauryd Atrociraptor, cenegnatyd Epichirostenotes czy Troodon. Liczne były (zapewne wszystko- lub roślinożerne) ornitomimozaury (Ornithomimus i Struthiomimus). A. inceptus występował w podobnym ekosystemie, dobrze znanym dzięki licznym odkryciom w osadach formacji Dinosaur Park. Dominowały w nim w zasadzie te same grupy dinozaurów, różnice występowały głównie na poziomie rodzajowym lub gatunkowym.
Spis gatunków
| Anodontosaurus | Sternberg, 1929 |
| Anodontosaurus lambei | Sternberg, 1929 |
| Anodontosaurus inceptus | Penkalski, 2018 |
Bibliografia
Arbour, V.M (2010) A Cretaceous armoury: Multiple ankylosaurid taxa in the Late Cretaceous of Alberta, Canada and Montana, USA. Journal of Vertebrate Paleontology. 30 (Supl.), s. 55A.
Arbour, V.M. & Currie, P.J. (2013) Euoplocephalus tutus and the Diversity of Ankylosaurid Dinosaurs in the Late Cretaceous of Alberta, Canada, and Montana, USA. PLOS ONE 8(5): e62421. doi:10.1371/journal.pone.0062421
Arbour, V.M. & Currie, P.J. (2015) Systematics, phylogeny and palaeobiogeography of the ankylosaurid dinosaurs. Journal of Systematic Palaeontology. doi:10.1080/14772019.2015.1059985
Penkalski, P. (2013) A new ankylosaurid from the late Cretaceous Two Medicine Formation of Montana, USA. Acta Palaeontologica Polonica. doi:10.1371/journal.pone.0062421.
Penkalski, P. (2018). "Revised systematics of the armoured dinosaur Euoplocephalus and its allies". Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie - Abhandlungen. 287 (3): 261–306. doi:10.1127/njgpa/2018/0717.
Thompson, R.S., Parish, J.C., Maidment, S.C.R. & Barrett, P.M. (2012) Phylogeny of the ankylosaurian dinosaurs (Ornithischia: Thyreophora). Journal of Systematic Palaeontology. doi:10.1080/14772019.2011.569091
Eberth D. A., Evans D. C., Brinkman D. B., Therrien F., Tanke D. H., Russell L. S. (2013) Dinosaur biostratigraphy of the Edmonton Group (Upper Cretaceous), Alberta, Canada: evidence for climate influence. Canadian Journal of Earth Sciences. doi: 10.1139/cjes-2012-0185
- ↑ Rivera-Sylva, H. E., Frey, E., Stinnesbeck, W., Carbot-Chanona, G., Sanchez-Uribe, I. E., & Guzmán-Gutiérrez, J. R. (2018) "Paleodiversity of Late Cretaceous Ankylosauria from Mexico and their phylogenetic significance" Swiss Journal of Palaeontology, 137(1), 83-93. doi:10.1007/s13358-018-0153-1
