Alpkarakush: Różnice pomiędzy wersjami
m |
m |
||
(Nie pokazano 1 pośredniej wersji utworzonej przez tego samego użytkownika) | |||
Linia 23: | Linia 23: | ||
[[Carnosauria]] | [[Carnosauria]] | ||
+ | |||
+ | [[Allosauroidea]] | ||
[[Metriacanthosauridae]] | [[Metriacanthosauridae]] | ||
Linia 46: | Linia 48: | ||
[[Holotyp]] to częściowy szkielet większego osobnika zawierający obydwie kości zaoczodołowe (IGB 2-1, 2-2), lewą kość kwadratowo-jarzmową (IGB 2-9), dwa trzony tylnych kręgów grzbietowych (IGB 2-10,2-11), dwa częściowe wyrostki kolczyste kręgów grzbietowych (IGB 2-12, 2-13) oraz fragment łuku nerualnego kręgu grzbietowego (IGB 2-22), 5 kręgów krzyżowych (IGB 2-14, 2-15), kilka żeber grzbietowych (IGB 2-16, 2-17, 2-18, 2-19, 2-20, 2-21), paliczek palca dłoni (IGB 2-24), pazur (IGB 2-47), częściową lewą kość biodrową (IGB 2-25), częściowe kości łonowe (IGB 2-26, 2-27, 2-28, 2-29), obydwie [[artykułowany|artykułowane]] kości kulszowe (IGB 2-30, 2-31), obydwie kompletne kości udowe (IGB 2-32, IGB 2-33), obydwie kompletne kości piszczelowe (IGB 2-34, IGB 2-35), niemalże całą lewą kość strzałkową (IGB 2-36, 2-37), obydwie kości skokowo-piętowe (IGB 2-38, 2-39), niekompletną lewą kość śródstopia IV (IGB 2-40), lewą kość śródstopia II (IGB 2-41), obydwie kości śródstopia III (IGB 2-42, 2-43), paliczek stopy (IGB 2-44) oraz dwa pazury ze stopy (IGB 2-45, 2-46). | [[Holotyp]] to częściowy szkielet większego osobnika zawierający obydwie kości zaoczodołowe (IGB 2-1, 2-2), lewą kość kwadratowo-jarzmową (IGB 2-9), dwa trzony tylnych kręgów grzbietowych (IGB 2-10,2-11), dwa częściowe wyrostki kolczyste kręgów grzbietowych (IGB 2-12, 2-13) oraz fragment łuku nerualnego kręgu grzbietowego (IGB 2-22), 5 kręgów krzyżowych (IGB 2-14, 2-15), kilka żeber grzbietowych (IGB 2-16, 2-17, 2-18, 2-19, 2-20, 2-21), paliczek palca dłoni (IGB 2-24), pazur (IGB 2-47), częściową lewą kość biodrową (IGB 2-25), częściowe kości łonowe (IGB 2-26, 2-27, 2-28, 2-29), obydwie [[artykułowany|artykułowane]] kości kulszowe (IGB 2-30, 2-31), obydwie kompletne kości udowe (IGB 2-32, IGB 2-33), obydwie kompletne kości piszczelowe (IGB 2-34, IGB 2-35), niemalże całą lewą kość strzałkową (IGB 2-36, 2-37), obydwie kości skokowo-piętowe (IGB 2-38, 2-39), niekompletną lewą kość śródstopia IV (IGB 2-40), lewą kość śródstopia II (IGB 2-41), obydwie kości śródstopia III (IGB 2-42, 2-43), paliczek stopy (IGB 2-44) oraz dwa pazury ze stopy (IGB 2-45, 2-46). | ||
− | [[Paratyp]] to | + | [[Paratyp]] to fragmentaryczny szkielet pozaczaszkowy mniejszego osobnika pochodzącego z tego samego stanowiska co [[holotyp]]. Zawiera lewą i prawą kość łonową (IGB 2-49, 2-50, 2-51, 2-52), proksymalną (bliższą) część prawej kości kulszowej (IGB 2-53) oraz prawą piszczel (IGB 2-48). |
Materiał przypisany zawiera kilka zębów (IGB 2-3, 2-4, 2-5, 2-6, 2-7, 2-8, 2-27) oraz zrośnięte obojczyki zwane widełkami (IGB 2-23). Według autorów opisu część zębów (IGB 2-6, 2-7, 2-8 i 2-27) może nie należeć do omawianego rodzaju. | Materiał przypisany zawiera kilka zębów (IGB 2-3, 2-4, 2-5, 2-6, 2-7, 2-8, 2-27) oraz zrośnięte obojczyki zwane widełkami (IGB 2-23). Według autorów opisu część zębów (IGB 2-6, 2-7, 2-8 i 2-27) może nie należeć do omawianego rodzaju. |
Aktualna wersja na dzień 08:43, 18 sty 2025
Autor: | Paweł Konarzewski |
Alpkarakush | |
---|---|
Długość | ok. 7-8 m |
Dieta | mięsożerny |
Miejsce | Kirgistan - Jalal Abad |
Czas |
ok. 165-163 Ma |
Systematyka | Dinosauria |
![]() Rekonstrukcja Alpkarakush. Autor: Ddinodan [3] | |
Mapa znalezisk | |
Wczytywanie mapy…
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Leaflet | © OpenStreetMap |
Wstęp
Alpkarakush to duży przedstawiciel Metriacanthosauridae żyjący w środkowej jurze na terenie dzisiejszego Kirgistanu. Jest to pierwszy opisany teropod z formacji Balabansai.
Odkrycie
W latach 2005 i 2006 przeprowadzono wstępnie wykopaliska na obszarze formacji Balabansai (stanowisko FTU-1), w którym odnaleziono dwa niekompletne szkielety nieznanych wówczas teropodów. Kolejne wykopaliska w 2014 roku doprowadziły do zdobycia dodatkowych okazów, po czym przeprowadzono dalsze prace w latach 2016 i 2017. W 2023 roku zorganizowano kolejną ekspedycję w to same miejsce, podczas której znaleziono jeszcze więcej skamieniałości, w tym zęby i pojedyncze kości.
Materiał kopalny
![](/images/thumb/f/f0/Alpkarakush_skeletal.jpeg/300px-Alpkarakush_skeletal.jpeg)
Holotyp to częściowy szkielet większego osobnika zawierający obydwie kości zaoczodołowe (IGB 2-1, 2-2), lewą kość kwadratowo-jarzmową (IGB 2-9), dwa trzony tylnych kręgów grzbietowych (IGB 2-10,2-11), dwa częściowe wyrostki kolczyste kręgów grzbietowych (IGB 2-12, 2-13) oraz fragment łuku nerualnego kręgu grzbietowego (IGB 2-22), 5 kręgów krzyżowych (IGB 2-14, 2-15), kilka żeber grzbietowych (IGB 2-16, 2-17, 2-18, 2-19, 2-20, 2-21), paliczek palca dłoni (IGB 2-24), pazur (IGB 2-47), częściową lewą kość biodrową (IGB 2-25), częściowe kości łonowe (IGB 2-26, 2-27, 2-28, 2-29), obydwie artykułowane kości kulszowe (IGB 2-30, 2-31), obydwie kompletne kości udowe (IGB 2-32, IGB 2-33), obydwie kompletne kości piszczelowe (IGB 2-34, IGB 2-35), niemalże całą lewą kość strzałkową (IGB 2-36, 2-37), obydwie kości skokowo-piętowe (IGB 2-38, 2-39), niekompletną lewą kość śródstopia IV (IGB 2-40), lewą kość śródstopia II (IGB 2-41), obydwie kości śródstopia III (IGB 2-42, 2-43), paliczek stopy (IGB 2-44) oraz dwa pazury ze stopy (IGB 2-45, 2-46).
Paratyp to fragmentaryczny szkielet pozaczaszkowy mniejszego osobnika pochodzącego z tego samego stanowiska co holotyp. Zawiera lewą i prawą kość łonową (IGB 2-49, 2-50, 2-51, 2-52), proksymalną (bliższą) część prawej kości kulszowej (IGB 2-53) oraz prawą piszczel (IGB 2-48).
Materiał przypisany zawiera kilka zębów (IGB 2-3, 2-4, 2-5, 2-6, 2-7, 2-8, 2-27) oraz zrośnięte obojczyki zwane widełkami (IGB 2-23). Według autorów opisu część zębów (IGB 2-6, 2-7, 2-8 i 2-27) może nie należeć do omawianego rodzaju.
Badanie histologiczne kości holotypu wykazało, że osobnik w chwili śmierci miał co najmniej 17 lat. Z kolei paratyp był młodszy od okazu typowego.
Budowa
![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Alpkarakush_portrait.jpg/300px-Alpkarakush_portrait.jpg)
Alpkarakush był dość dużym przedstawicielem Metriacanthosauridae, różniącym się od swoich kuzynów szczegółami budowy czaszki, kręgów, miednicy oraz kończyn tylnych. Charakteryzował się obecnością mocno rozwiniętych bruzd oczodołowych. Struktura ta u Alpkarakush była nieregularna i dobrze widoczna. Miał również bardziej wydłużone dystalne (dalsze) partie kończyn tylnych w stosunku do innych allozauroidów (długość kości śródstopia II wynosi ok. 45% całkowitej długości kości udowej, podczas gdy u Allosaurus i Meraxes - 38,5%).
Etymologia
Nazwa rodzajowa Alpkarakush nawiązuje do mitycznego dużego ptaka z eposu Manas. Epitet gatunkowy kyrgyzicus odnosi się do miejsca odnalezienia skamieniałości omawianego dinozaura, którym jest Republika Kirgistanu.
Spis gatunków
Alpkarakush | Rauhut, Bakirov, Wings, Fernandes i Hübner, 2024 |
A. kyrgyzicus | Rauhut, Bakirov, Wings, Fernandes i Hübner, 2024 |
Bibliografia
Rauhut, O. W. M., Bakirov, A. A., Wings, O., Fernandes, A. E., & Hübner, T. R. (2024). "A new theropod dinosaur from the Callovian Balabansai Formation of Kyrgyzstan". Zoological Journal of the Linnean Society, 201(4), zlae090. doi:10.1093/zoolinnean/zlae090