Oohkotokia: Różnice pomiędzy wersjami
m (formalne) |
m |
||
| (Nie pokazano 11 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| + | Do sprawdzenia lub do usunięcia i przekierowania do [[Scolosaurus]]. | ||
| + | |||
{{DISPLAYTITLE:''Oohkotokia''}} | {{DISPLAYTITLE:''Oohkotokia''}} | ||
<small> | <small> | ||
| Linia 6: | Linia 8: | ||
|- | |- | ||
| [[Marcin Szermański]] | | [[Marcin Szermański]] | ||
| − | | [[Maciej Ziegler]] | + | | [[Maciej Ziegler]], [[Kamil Kamiński]] |
|} | |} | ||
</small> | </small> | ||
| Linia 29: | Linia 31: | ||
|- | |- | ||
! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ||
| − | | 75-74 [[Ma]] | + | | ok. 75-74 [[Ma]] |
| − | <small>późna [[ | + | <small>[[późna kreda]] ([[kampan]])</small> |
|- | |- | ||
! '''Systematyka''' | ! '''Systematyka''' | ||
| Linia 45: | Linia 47: | ||
[[Ankylosaurinae]] | [[Ankylosaurinae]] | ||
| + | |||
| + | ? [[Ankylosaurini]] | ||
|- | |- | ||
| − | | colspan=2 |[[Plik:Oohkotokia.jpg| | + | | colspan=2 |[[Plik:Oohkotokia.jpg|Oohkotokia.jpg]] |
<small>Rekonstrukcja głowy ''Oohkotokia horneri''. Autor: Dean "Fragillimus335" Hester. | <small>Rekonstrukcja głowy ''Oohkotokia horneri''. Autor: Dean "Fragillimus335" Hester. | ||
| − | Źródło: http:// | + | Źródło: [[http://www.deviantart.com/art/Oohkotokia-horneri-352885263]]</small> |
| + | |- | ||
| + | | colspan=2 | | ||
| + | <display_points type="terrain" zoom=4> | ||
| + | Glacier County, Montana, USA~formacja [[Two Medicine]], hrabstwo Glacier, Montana, [[USA]]|<small>Cały(?) materiał należący do ''O. horneri''.<br> | ||
| + | </display_points> | ||
|} | |} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Oohkotokia horneri'' to [[gatunek]] [[zaawansowany|zaawansowanego]] ankylozaura, którego skamieniałości zostały odkryte na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych. Znany jest z niekompletnych szkieletów należących do kilku osobników, w tym z osobnika o numerze katalogowym MOR 433, na podstawie którego został opisany ten dinozaur. Wg [[Victoria Arbour|Arbour]] i [[Philip Currie|Curriego]] ([[2013]]) jest to [[młodszy synonim]] ''[[Scolosaurus]] cutleri''. | + | ''Oohkotokia horneri'' to [[gatunek]] [[zaawansowany|zaawansowanego]] ankylozaura, którego skamieniałości zostały odkryte na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych. Znany jest z niekompletnych szkieletów należących do kilku osobników, w tym z osobnika o numerze katalogowym MOR 433, na podstawie którego został opisany ten dinozaur. Wg [[Victoria Arbour|Arbour]] i [[Philip Currie|Curriego]] ([[2013]]; [[2015]]) jest to [[młodszy synonim]] ''[[Scolosaurus]] cutleri''. |
==Budowa== | ==Budowa== | ||
{{Szablon: diagnoza}} | {{Szablon: diagnoza}} | ||
| − | ''Oohkotokia'' wykazuje unikalną kombinację cech niewystępujących u innych północnoamerykańskich ankylozaurydów z późnego [[kampan]]u. Są to m.in. trójścienne guzy kolczaste kości łuskowej, mała i niewyraźna środkowa płytka nosowa na grzbietowej powierzchni rostrum kości nosowej, stosunkowo mały kłykieć potyliczny, osteodermy wydrążone u podstawy (ang. ''basally excavated'') o gładkiej teksturze i słabo rozwiniętej zewnętrznej ornamentacji oraz ogonowe osteodermy o trójkątnym kształcie z wysokim, stromymi ścianami. Te i inne cechy anatomiczne odróżniają go od nieco starszych od niego ''[[Dyoplosaurus]] acutosquameus'', ''[[Euoplocephalus]] tutus'' i ''[[Scolosaurus]] cutleri''. Jak jednak dowodzą [[Victoria Arbour|Arbour]] i [[Philip Currie|Currie]] ([[2013]]), ''O. horneri'' nie różni się od tego ostatniego na poziomie [[rodzaj]]owym. | + | ''Oohkotokia'' wykazuje unikalną kombinację cech niewystępujących u innych północnoamerykańskich ankylozaurydów z późnego [[kampan]]u. Są to m.in. trójścienne guzy kolczaste kości łuskowej, mała i niewyraźna środkowa płytka nosowa na grzbietowej powierzchni rostrum kości nosowej, stosunkowo mały kłykieć potyliczny, osteodermy wydrążone u podstawy (ang. ''basally excavated'') o gładkiej teksturze i słabo rozwiniętej zewnętrznej ornamentacji oraz ogonowe osteodermy o trójkątnym kształcie z wysokim, stromymi ścianami. Te i inne cechy anatomiczne odróżniają go od nieco starszych od niego ''[[Dyoplosaurus]] acutosquameus'', ''[[Euoplocephalus]] tutus'' i ''[[Scolosaurus]] cutleri''. Jak jednak dowodzą [[Victoria Arbour|Arbour]] i [[Philip Currie|Currie]] ([[2013]]; [[2015]]), ''O. horneri'' nie różni się od tego ostatniego na poziomie [[rodzaj]]owym. W 2018 r. Penkalski podtrzymał jednak swoje zdanie o odrębności tych rodzajów i wskazał na kolejne różnice. Dotyczą one budowy pierwszego szyjnego półpierścienia kostnego, kości kulszowej oraz osteoderm. ''Oohkotokia'' była też mniejszym zwierzęciem od skolozaura. |
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
[[Holotyp]]: | [[Holotyp]]: | ||
| − | Osobnik MOR 433 to czaszka i fragmentaryczny szkielet pozaczaszkowy, zawierający m.in. niekompletne kręgi (1 szyjny, krzyżowe i 1 ogonowy), kość łopatkową, fragmentaryczne żebra i osteodermy. Został wydobyty w latach 1986-1987 przez zespół Museum of the Rockies (MOR). | + | Osobnik MOR 433 to czaszka i fragmentaryczny szkielet pozaczaszkowy, zawierający m.in. niekompletne kręgi (1 szyjny, krzyżowe i 1 ogonowy), kość łopatkową, fragmentaryczne żebra i osteodermy. Został wydobyty w latach [[1986]]-[[1987]] przez zespół Museum of the Rockies (MOR). |
Materiał przypisany: | Materiał przypisany: | ||
| Linia 74: | Linia 83: | ||
Osobnik TMP 2001.42.19 to kolejny nieopisany okaz z wyższych pokładów formacji Two Medicine, zawierający częściową czaszkę bez zębów, elementy szkieletu osiowego i elementy kończyn, maczugę ogona i trochę pancerza. | Osobnik TMP 2001.42.19 to kolejny nieopisany okaz z wyższych pokładów formacji Two Medicine, zawierający częściową czaszkę bez zębów, elementy szkieletu osiowego i elementy kończyn, maczugę ogona i trochę pancerza. | ||
| − | Osobnik USNM 7943 to powiązane ze sobą osteodermy, tworzące "pierścień", znaleziony na północ od Milk River, niedaleko Landslide Butte w hrabstwie Glacier ([[Charles Gilmore|Gilmore]], [[1917]]). Wg [[Paul Penkalski|Penkalskiego]] musi pochodzić z tych samych warstw co holotyp O. horneri. | + | Osobnik USNM 7943 to powiązane ze sobą osteodermy, tworzące "pierścień", znaleziony na północ od Milk River, niedaleko Landslide Butte w hrabstwie Glacier ([[Charles Gilmore|Gilmore]], [[1917]]). Wg [[Paul Penkalski|Penkalskiego]] musi pochodzić z tych samych warstw co [[holotyp]] ''O. horneri''. |
Osobnik USNM 11892 pochodzący z wyższych warstw formacji Two Medicine zawiera częściową czaszkę i 5 zębów. Został dokładnie opisany przez Gilmore’a w [[1930]] roku i przypisany przez Penkalskiego do ''O. horneri'' w 2013 roku. Niestety, notatki Gilmore’a nie pozwalają na ponowne znalezienie lokacji, z której został on wydobyty. | Osobnik USNM 11892 pochodzący z wyższych warstw formacji Two Medicine zawiera częściową czaszkę i 5 zębów. Został dokładnie opisany przez Gilmore’a w [[1930]] roku i przypisany przez Penkalskiego do ''O. horneri'' w 2013 roku. Niestety, notatki Gilmore’a nie pozwalają na ponowne znalezienie lokacji, z której został on wydobyty. | ||
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| − | Nazwa [[rodzaj]]owa ''Oohkotokia'' pochodzi od słowa ''ooh’kotoka'', które | + | Nazwa [[rodzaj]]owa ''Oohkotokia'' pochodzi od słowa ''ooh’kotoka'', które z kolei wywodzi się z języka Indian Czarnych Stóp (inaczej Siksika, ang. ''Blackfoot''), znaczącego "duży kamień" lub "skała". Łacińska końcówka –''ia'' wskazuje na pochodzenie, zatem cała nazwa ''Oohkotokia'' znaczy "dziecko kamienia"/"dziecko skały" i odnosi się do pancerza tego dinozaura. Epitet gatunkowy ''horneri'' honoruje jednego z najsłynniejszych paleontologów naszych czasów – [[John Horner|Johna Hornera]] – za jego wkład w badanie dinozaurów ze stanu Montana. |
Nazwę ''O. horneri'' nadał [[Paul Penkalski]] w [[2013]] roku w naukowym opisie tego ankylozaura. | Nazwę ''O. horneri'' nadał [[Paul Penkalski]] w [[2013]] roku w naukowym opisie tego ankylozaura. | ||
| Linia 85: | Linia 94: | ||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| − | + | | ''Oohkotokia'' | |
| {{Kpt|[[Paul Penkalski|Penkalski]]}}, [[2013]] | | {{Kpt|[[Paul Penkalski|Penkalski]]}}, [[2013]] | ||
| − | | ? | + | | = ?''[[Scolosaurus]]'' |
| {{Kpt|[[Franz Nopcsa|Nopcsa]]}}, [[1928]] | | {{Kpt|[[Franz Nopcsa|Nopcsa]]}}, [[1928]] | ||
|- | |- | ||
| − | + | | ''O. horneri'' | |
| {{Kpt|Penkalski}}, 2013 | | {{Kpt|Penkalski}}, 2013 | ||
| − | | ? | + | | = ?''Scolosaurus cutleri'' |
| {{Kpt|Nopcsa}}, 1928 | | {{Kpt|Nopcsa}}, 1928 | ||
|} | |} | ||
| Linia 100: | Linia 109: | ||
Arbour, V.M. & Currie, P.J. (2013) Euoplocephalus tutus and the Diversity of Ankylosaurid Dinosaurs in the Late Cretaceous of Alberta, Canada, and Montana, USA. PLOS ONE 8(5): e62421. [[doi:10.1371/journal.pone.0062421]] | Arbour, V.M. & Currie, P.J. (2013) Euoplocephalus tutus and the Diversity of Ankylosaurid Dinosaurs in the Late Cretaceous of Alberta, Canada, and Montana, USA. PLOS ONE 8(5): e62421. [[doi:10.1371/journal.pone.0062421]] | ||
| − | Penkalski, P. ( | + | Arbour, V.M. & Currie, P.J. (2015) Systematics, phylogeny and palaeobiogeography of the ankylosaurid dinosaurs. Journal of Systematic Palaeontology. [[doi:10.1080/14772019.2015.1059985]] |
| + | |||
| + | Penkalski, P. (2014) A new ankylosaurid from the late Cretaceous Two Medicine Formation of Montana, USA. Acta Palaeontologica Polonica 59 (3): 617-634. [[doi:10.4202/app.2012.0125]] | ||
| + | |||
| + | Penkalski, P. (2018). "Revised systematics of the armoured dinosaur Euoplocephalus and its allies". Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie - Abhandlungen. 287 (3): 261–306. [[doi:10.1127/njgpa/2018/0717]]. | ||
</small> | </small> | ||
| Linia 112: | Linia 125: | ||
[[Kategoria:Kreda]] | [[Kategoria:Kreda]] | ||
[[Kategoria:Kampan]] | [[Kategoria:Kampan]] | ||
| + | [[Kategoria:Do usunięcia]] | ||
Aktualna wersja na dzień 15:59, 31 mar 2024
Do sprawdzenia lub do usunięcia i przekierowania do Scolosaurus.
| Autor: | Korekta: |
| Marcin Szermański | Maciej Ziegler, Kamil Kamiński |
| Oohkotokia | |
|---|---|
| Długość: | ? m |
| Masa: | ? t |
| Miejsce występowania: | USA - Montana
(wyższe pokłady formacji Two Medicine) |
| Czas występowania | ok. 75-74 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Rekonstrukcja głowy Oohkotokia horneri. Autor: Dean "Fragillimus335" Hester. Źródło: [[1]] | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Oohkotokia horneri to gatunek zaawansowanego ankylozaura, którego skamieniałości zostały odkryte na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych. Znany jest z niekompletnych szkieletów należących do kilku osobników, w tym z osobnika o numerze katalogowym MOR 433, na podstawie którego został opisany ten dinozaur. Wg Arbour i Curriego (2013; 2015) jest to młodszy synonim Scolosaurus cutleri.
Budowa
| Uwaga! Poniższy fragment przedstawia szczegółowe dane i może wymagać od Czytelnika znajomości fachowych pojęć anatomicznych. |
Oohkotokia wykazuje unikalną kombinację cech niewystępujących u innych północnoamerykańskich ankylozaurydów z późnego kampanu. Są to m.in. trójścienne guzy kolczaste kości łuskowej, mała i niewyraźna środkowa płytka nosowa na grzbietowej powierzchni rostrum kości nosowej, stosunkowo mały kłykieć potyliczny, osteodermy wydrążone u podstawy (ang. basally excavated) o gładkiej teksturze i słabo rozwiniętej zewnętrznej ornamentacji oraz ogonowe osteodermy o trójkątnym kształcie z wysokim, stromymi ścianami. Te i inne cechy anatomiczne odróżniają go od nieco starszych od niego Dyoplosaurus acutosquameus, Euoplocephalus tutus i Scolosaurus cutleri. Jak jednak dowodzą Arbour i Currie (2013; 2015), O. horneri nie różni się od tego ostatniego na poziomie rodzajowym. W 2018 r. Penkalski podtrzymał jednak swoje zdanie o odrębności tych rodzajów i wskazał na kolejne różnice. Dotyczą one budowy pierwszego szyjnego półpierścienia kostnego, kości kulszowej oraz osteoderm. Oohkotokia była też mniejszym zwierzęciem od skolozaura.
Materiał kopalny
Osobnik MOR 433 to czaszka i fragmentaryczny szkielet pozaczaszkowy, zawierający m.in. niekompletne kręgi (1 szyjny, krzyżowe i 1 ogonowy), kość łopatkową, fragmentaryczne żebra i osteodermy. Został wydobyty w latach 1986-1987 przez zespół Museum of the Rockies (MOR).
Materiał przypisany:
Osobnik MOR 363 to fragmentaryczna czaszka pochodząca z pokładów położonych 60 m poniżej górnej granicy wyższych warstw formacji Two Medicine (ang. Upper Two Medicine Formation). Guzy kości nadoczodołowej i kwadratowo-jarzmowej są identyczne jak te u holotypu.
Osobnik MOR 538; NSM PV 20381 to nieopisany okaz wydobyty w 1995 roku zawierający częściową czaszkę, kręgi, niekompletną miednicę, elementy kończyn przednich i tylnych bez stóp oraz jedną osteodermę z kilem (długim, cienkim wyrostkiem).
Osobnik FPDM V-35 to nieopisany okaz z wyższych pokładów formacji Two Medicine.
Osobnik TMP 2001.42.19 to kolejny nieopisany okaz z wyższych pokładów formacji Two Medicine, zawierający częściową czaszkę bez zębów, elementy szkieletu osiowego i elementy kończyn, maczugę ogona i trochę pancerza.
Osobnik USNM 7943 to powiązane ze sobą osteodermy, tworzące "pierścień", znaleziony na północ od Milk River, niedaleko Landslide Butte w hrabstwie Glacier (Gilmore, 1917). Wg Penkalskiego musi pochodzić z tych samych warstw co holotyp O. horneri.
Osobnik USNM 11892 pochodzący z wyższych warstw formacji Two Medicine zawiera częściową czaszkę i 5 zębów. Został dokładnie opisany przez Gilmore’a w 1930 roku i przypisany przez Penkalskiego do O. horneri w 2013 roku. Niestety, notatki Gilmore’a nie pozwalają na ponowne znalezienie lokacji, z której został on wydobyty.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Oohkotokia pochodzi od słowa ooh’kotoka, które z kolei wywodzi się z języka Indian Czarnych Stóp (inaczej Siksika, ang. Blackfoot), znaczącego "duży kamień" lub "skała". Łacińska końcówka –ia wskazuje na pochodzenie, zatem cała nazwa Oohkotokia znaczy "dziecko kamienia"/"dziecko skały" i odnosi się do pancerza tego dinozaura. Epitet gatunkowy horneri honoruje jednego z najsłynniejszych paleontologów naszych czasów – Johna Hornera – za jego wkład w badanie dinozaurów ze stanu Montana.
Nazwę O. horneri nadał Paul Penkalski w 2013 roku w naukowym opisie tego ankylozaura.
Spis gatunków
| Oohkotokia | Penkalski, 2013 | = ?Scolosaurus | Nopcsa, 1928 |
| O. horneri | Penkalski, 2013 | = ?Scolosaurus cutleri | Nopcsa, 1928 |
Bibliografia
Arbour, V.M. & Currie, P.J. (2013) Euoplocephalus tutus and the Diversity of Ankylosaurid Dinosaurs in the Late Cretaceous of Alberta, Canada, and Montana, USA. PLOS ONE 8(5): e62421. doi:10.1371/journal.pone.0062421
Arbour, V.M. & Currie, P.J. (2015) Systematics, phylogeny and palaeobiogeography of the ankylosaurid dinosaurs. Journal of Systematic Palaeontology. doi:10.1080/14772019.2015.1059985
Penkalski, P. (2014) A new ankylosaurid from the late Cretaceous Two Medicine Formation of Montana, USA. Acta Palaeontologica Polonica 59 (3): 617-634. doi:10.4202/app.2012.0125
Penkalski, P. (2018). "Revised systematics of the armoured dinosaur Euoplocephalus and its allies". Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie - Abhandlungen. 287 (3): 261–306. doi:10.1127/njgpa/2018/0717.
