Zuul: Różnice pomiędzy wersjami
m |
(rozwinięcie opisu) |
||
| Linia 6: | Linia 6: | ||
|- | |- | ||
| [[Marcin Szermański]] | | [[Marcin Szermański]] | ||
| − | + | [[Kamil Kamiński]] | |
| | | | ||
|} | |} | ||
| Linia 54: | Linia 54: | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Zuul'' to [[zaawansowany]] ankylozaur z [[późna kreda|późnej kredy]] [[Ameryka Północna|Ameryki Północnej]]. Jego | + | ''Zuul'' to [[zaawansowany]] ankylozaur z [[późna kreda|późnej kredy]] [[Ameryka Północna|Ameryki Północnej]]. Jego szczątki reprezentują najbardziej kompletny okaz ankylozaura kiedykolwiek znaleziony na tym kontynencie. Najbliższymi krewniakami zuula są ''[[Dyoplosaurus]]'' i ''[[Scolosaurus]]'', różni się od nich jednak m.in. o wiele potężniejszą maczugą ogonową. |
==Materiał kopalny i historia wydobycia== | ==Materiał kopalny i historia wydobycia== | ||
| Linia 63: | Linia 63: | ||
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
Nazwa [[rodzaj]]owa pochodzi od Zuula - Strażnika Bramy Światów z filmowej klasyki lat 80. - komedii sci-fi pt. "Łowcy Duchów" z [[1984]] roku. W obrazie Ivana Reitmana Zuul był psokształtną bestią, którego kształt głowy bardzo przypomina czaszkę tego [[ankylozauryd]]a. Epitet [[gatunek|gatunkowy]] ''crurivastator'' odnosi się z kolei do niszczycielskiej w swym działaniu maczugi na końcu jego ogona. | Nazwa [[rodzaj]]owa pochodzi od Zuula - Strażnika Bramy Światów z filmowej klasyki lat 80. - komedii sci-fi pt. "Łowcy Duchów" z [[1984]] roku. W obrazie Ivana Reitmana Zuul był psokształtną bestią, którego kształt głowy bardzo przypomina czaszkę tego [[ankylozauryd]]a. Epitet [[gatunek|gatunkowy]] ''crurivastator'' odnosi się z kolei do niszczycielskiej w swym działaniu maczugi na końcu jego ogona. | ||
| + | |||
| + | ==Budowa== | ||
| + | Nie licząc trzech okazów ''[[Ankylosaurus]]'', czaszka ''Zuul'' jest największą czaszką ankylozaura z terenów Laramidii, a jej długość przekracza pół metra. Patrząc z boku, wydaje się ona stosunkowo płaska, bez charakterystycznego łukowatego profilu, typowego dla wielu krewniaków zuula. Może to być jednak efektem jej pośmiertnego zgniecenia. W widoku górnym, czaszka ma trapezoidalny zarys. Na jej górze, z tyłu czaszki, na kościach łuskowych znajdowały się masywne, długie rogi o piramidalnym kształcie. Równie masywne były rogi na kościach kwadratowo-jarzmowych, z dołu tylnej części czaszki. Miały one trójkątny kształt i ostre wierzchołki. Dolna szczęka była długa, niska i pozbawiona okna żuchwowego. Zęby miały liściowaty kształt i długie, proste korzenie. Ich korony miały po 12-14 wierzchołków o diamentowym kształcie. W kościach szczękowych znajdowało się 18-20 zębów, a w zębowych – 28. | ||
| + | [[Plik: Cranial_ornamentation_of_ankylosaurins.jpg|300px|thumb|right|Czaszka zuula w porównaniu z innymi ankylozaurami. Źródło: Arbour i Evans, 2017 [http://rsos.royalsocietypublishing.org/content/4/5/161086].]] | ||
| + | |||
| + | Jak przystało na ankylozaura, koniec ogona zuula wieńczyła kostna maczuga. U tego rodzaju była ona jednak szczególnie duża, mierzyła co najmniej 210 cm (wliczając w to trzynaście kręgów ogonowych) co czyni ją największą tego typu strukturą u północnoamerykańskiego ankylozaura. Oprócz kości, zachowały się też liczne osteodermy i pozostałości skóry. | ||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
Wersja z 19:59, 3 lip 2017
| Autor: | Korekta: |
| Marcin Szermański |
| Zuul | |
|---|---|
| Długość: | ? m |
| Masa: | ? t |
| Miejsce występowania: | USA - Montana |
| Czas występowania | 76,2-75,2 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Czaszka Zuul crurivastator. Źródło: Arbour i Evans, 2017. | |
Wstęp
Zuul to zaawansowany ankylozaur z późnej kredy Ameryki Północnej. Jego szczątki reprezentują najbardziej kompletny okaz ankylozaura kiedykolwiek znaleziony na tym kontynencie. Najbliższymi krewniakami zuula są Dyoplosaurus i Scolosaurus, różni się od nich jednak m.in. o wiele potężniejszą maczugą ogonową.
Materiał kopalny i historia wydobycia
Na holotyp o numerze katalogowym ROM 75860 składa się m.in. niemal kompletna czaszka, tors oraz niekompletny ogon z osteodermami i maczugą.
Skamieniałości zostały odnalezione 16 maja 2014 i wydobyte jeszcze w tym samym roku. Mieściły się w 2 osobnych blokach skalnych - pierwszy z nich zawierał czaszkę i elementy torsu, drugi zaś niekompletny ogon.
Etymologia
Nazwa rodzajowa pochodzi od Zuula - Strażnika Bramy Światów z filmowej klasyki lat 80. - komedii sci-fi pt. "Łowcy Duchów" z 1984 roku. W obrazie Ivana Reitmana Zuul był psokształtną bestią, którego kształt głowy bardzo przypomina czaszkę tego ankylozauryda. Epitet gatunkowy crurivastator odnosi się z kolei do niszczycielskiej w swym działaniu maczugi na końcu jego ogona.
Budowa
Nie licząc trzech okazów Ankylosaurus, czaszka Zuul jest największą czaszką ankylozaura z terenów Laramidii, a jej długość przekracza pół metra. Patrząc z boku, wydaje się ona stosunkowo płaska, bez charakterystycznego łukowatego profilu, typowego dla wielu krewniaków zuula. Może to być jednak efektem jej pośmiertnego zgniecenia. W widoku górnym, czaszka ma trapezoidalny zarys. Na jej górze, z tyłu czaszki, na kościach łuskowych znajdowały się masywne, długie rogi o piramidalnym kształcie. Równie masywne były rogi na kościach kwadratowo-jarzmowych, z dołu tylnej części czaszki. Miały one trójkątny kształt i ostre wierzchołki. Dolna szczęka była długa, niska i pozbawiona okna żuchwowego. Zęby miały liściowaty kształt i długie, proste korzenie. Ich korony miały po 12-14 wierzchołków o diamentowym kształcie. W kościach szczękowych znajdowało się 18-20 zębów, a w zębowych – 28.
Jak przystało na ankylozaura, koniec ogona zuula wieńczyła kostna maczuga. U tego rodzaju była ona jednak szczególnie duża, mierzyła co najmniej 210 cm (wliczając w to trzynaście kręgów ogonowych) co czyni ją największą tego typu strukturą u północnoamerykańskiego ankylozaura. Oprócz kości, zachowały się też liczne osteodermy i pozostałości skóry.
Spis gatunków
| Zuul | Arbour i Evans, 2017 |
| Z. crurivastator | Arbour i Evans, 2017 |
Bibliografia
Arbour, V.M. & Evans, D.C. (2017) A new ankylosaurine dinosaur from the Judith River Formation of Montana, USA, based on an exceptional skeleton with soft tissue preservation. Royal Society Open Science 4: 161086. [2]
