Anodontosaurus: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
m (Spis gatunków)
m
Linia 1: Linia 1:
 +
{{Korekta|=Opis do weryfikacji, aktualizacja za Penkalski 2019}}
 
{{DISPLAYTITLE:''Anodontosaurus''}}
 
{{DISPLAYTITLE:''Anodontosaurus''}}
 
<small>
 
<small>
Linia 58: Linia 59:
 
|-
 
|-
 
| colspan=2 |
 
| colspan=2 |
<display_points type="terrain" zoom=5>
+
<display_points type="terrain" zoom=3>
Morrin, Alberta, Canada|formacja [[Horseshoe Canyon]], ok. 8 mil na południowy zachód od Morrin, Alberta, [[Kanada]]|<small>Holotyp CMN 8530.<br>
+
51.39° N, 112.45° W|formacja [[Horseshoe Canyon]], ok. 8 mil na południowy zachód od Morrin, Alberta, [[Kanada]]|<small>Holotyp CMN 8530.<br>
Horsethief, Alberta, Canada|formacja [[Horseshoe Canyon]], Horsethief, Alberta, [[Kanada]]|<small>Część materiału przypisanego.<br>
+
51.32° N, 112.52° W|formacja [[Horseshoe Canyon]], Horsethief, Alberta, [[Kanada]]|<small>Część materiału przypisanego.<br>
Tolman, Alberta, Canada|formacja [[Horseshoe Canyon]], Tolman, Alberta, [[Kanada]]|<small>Część materiału przypisanego.<br>
+
51.50° N, 113.1° W|formacja [[Horseshoe Canyon]], Tolman, Alberta, [[Kanada]]|<small>Część materiału przypisanego.<br>
 
</display_points>
 
</display_points>
 
|}
 
|}
Linia 67: Linia 68:
 
==Wstęp==
 
==Wstęp==
 
''Anodontosaurus'' to [[rodzaj]] [[Ankylosauridae|ankylozauryd]]a z późnej kredy Ameryki północnej. Jedyny znany [[gatunek]], ''Anodontosaurus lambei'', był przez długi czas uważany za [[młodszy synonim]] blisko spokrewnionego ''[[Euoplocephalus]] tutus''. [[Gatunek]] ten wyróżnia się głównie morfologią czaszki i buławy. Nie znaleziono dotąd tych elementów przypisywanych anodontozaurowi stowarzyszonych ze sobą, jednak zakładając odrębność stratygraficzną, uznaje się że skamieniałości z formacji [[Horseshoe Canyon]] przypisywane wcześniej ''E. tutus'', należą do ''A. lambei''.
 
''Anodontosaurus'' to [[rodzaj]] [[Ankylosauridae|ankylozauryd]]a z późnej kredy Ameryki północnej. Jedyny znany [[gatunek]], ''Anodontosaurus lambei'', był przez długi czas uważany za [[młodszy synonim]] blisko spokrewnionego ''[[Euoplocephalus]] tutus''. [[Gatunek]] ten wyróżnia się głównie morfologią czaszki i buławy. Nie znaleziono dotąd tych elementów przypisywanych anodontozaurowi stowarzyszonych ze sobą, jednak zakładając odrębność stratygraficzną, uznaje się że skamieniałości z formacji [[Horseshoe Canyon]] przypisywane wcześniej ''E. tutus'', należą do ''A. lambei''.
 +
 +
W [[2018]] roku opisano drugi [[gatunek]] anodontozaura, ''Anodontosaurus inceptus'' z późnej [[kreda|kredy]] [[Kanada|Kanady]].
  
 
==Budowa==
 
==Budowa==

Wersja z 12:55, 31 mar 2018

Poniższe hasło wymaga korekty.
{{{1}}}

Autor: Korekta:
Janusz Mermer Marcin Szermański


Anodontosaurus (anodontozaur)
Długość: 6 m (?)
Masa: 2 t (?)
Miejsce występowania: Kanada - Alberta

(młodsze pokłady formacji Horseshoe Canyon

i formacja Dinosaur Park)

Czas występowania ok. 71,0-76,5 Ma

późna kreda (późny kampan / wczesny mastrycht)

Systematyka Dinosauria

Ornithischia

Thyreophora

Ankylosauria

Ankylosauridae

Ankylosaurinae

Ankylosaurini

Anodontosaurus.jpg

Holotyp Anodontosaurus lambei.

Źródło: Arbour i Currie, 2013.

Mapa znalezisk:
Wczytywanie mapy…

Wstęp

Anodontosaurus to rodzaj ankylozauryda z późnej kredy Ameryki północnej. Jedyny znany gatunek, Anodontosaurus lambei, był przez długi czas uważany za młodszy synonim blisko spokrewnionego Euoplocephalus tutus. Gatunek ten wyróżnia się głównie morfologią czaszki i buławy. Nie znaleziono dotąd tych elementów przypisywanych anodontozaurowi stowarzyszonych ze sobą, jednak zakładając odrębność stratygraficzną, uznaje się że skamieniałości z formacji Horseshoe Canyon przypisywane wcześniej E. tutus, należą do A. lambei.

W 2018 roku opisano drugi gatunek anodontozaura, Anodontosaurus inceptus z późnej kredy Kanady.

Budowa

Uwaga! Poniższy fragment przedstawia szczegółowe dane i może wymagać od Czytelnika znajomości fachowych pojęć anatomicznych.

Anodontozaura wyróżnia kombinacja cech: płaskie kości pokrywające czaszkę (caputegulae) występujące u podstaw rogów na kościach kwadratowo-jarzmowej i łuskowej; dodatkowe osteodermy leżące u podstawy głównych osteoderm na pierwszym, szyjnym półpierścieniu; spiczaste, trójkątne osteodermy na buławie która ponadto jest szersza niż dłuższa; żebra krzyżowe skierowane bocznie; U-kształtne kopyta stopy; krótki, tylny wyrostek na kości biodrowej; nozdrza skierowane do przodu, brak kila pomiędzy rogiem na kości łuskowej i oczodołem.

Materiał kopalny

Holotyp o numerze katalogowym CMN 8530 obejmuje czaszkę, żuchwę, kręgi ogonowe, kość kulszową, paliczki kończyn tylnych i osteodermy (w tym pierwszy, kostny półpierścień chroniący szyję).

Materiał przypisany: AMNH 5216 (buława), AMNH 5223 (czaszka), AMNH 5245 (kręgi krzyżowo-ogonowe i ogonowe, miednica, buława), NHMUK R4947 (czaszka), ROM 832 (niekompletna czaszka), TMP 1982.9.3 (2 kolejne kręgi grzbietowe z żebrami, niekompletna miednica, prawa kość udowa, osteodermy- w tym fragmenty kostnego półpierścienia), TMP 1994.168.1 (buława), TMP 1996.75.01 (niekompletna czaszka, kręgi ogonowe, niekompletny pierwszy półpierścień, drugi pierścień); TMP 1997.59.1 (czaszka); TMP 1997.132.01 (czaszka, trzy kręgi grzbietowe, żebra, łopatka, lewe kość ramieniowa, łokciowa, promieniowa, piszczelowa, pierwszy i zapewne drugi kostny półpierścień - jako jedyny okaz pochodzi z pokładów formacji Dinosaur Park), USNM 10753 (buława).

Etymologia

Nazwa rodzajowa Anodontosaurus oznacza z greki „bezzębnego jaszczura” (holotyp nie ma zębów). Epitet gatunkowy honoruje kanadyjskiego paleontologa i geologa Lawrence’a Lambe’a.

Historia

Anodontozaura opisał Sternberg w 1929 roku. Coombs (1971, 1979) zsynonimizował Anodontosaurus lambei, Scolosaurus cutleri i Dyoplosaurus acutosquameus z Euoplocephalus tutus, co uzasadnił dużą różnorodnością czaszek kampańskich ankylozaurydów (dla każdego okazu należałoby utworzyć osobny gatunek lub zaliczyć wszystkie do jednego). W 2010 roku Victoria Arbour wykazała różnice anatomiczne oraz odrębność stratygraficzną między anodontozaurem i euoplocefalem (euoplocefal występuje w formacji Dinosaur Park, natomiast wszystkie ankylozaurydy z formacji Horseshoe Canyon i jeden okaz z Dinosaur Park to anodontozaury), co potwierdza również (wraz z Currie'm) w 2015.

Systematyka

Wg analizy Arbour i Currie z 2013 roku Anodontosaurus jest taksonem siostrzanym Euoplocephalus, tworząc z nim i z Ankylosaurus klad siostrzany do kladu tworzonego przez Dyoplosaurus i azjatyckie ankylozaurydy. W 2015 Arbour i Currie zaliczyli anodontozaura do nowoutworzonego plemienia Ankylosaurini – kladu zaawansowanych ankylozaurynów występujących w późnej kredzie w Ameryce północnej i Azji. Według analizy kladystycznej jego najbliższym krewnym był nieco późniejszy Ankylosaurus – te dwa taksony tworzą trychotomię z euoplocefalem i kladem Scolosaurus + Ziapelta.

Paleoekologia

A. lambei znany jest głównie z formacji Horshoe Canyon dokumentującej ponad 5,5 miliona lat na przełomie kampanu i mastrychtu (ok. 73-67 mln lat temu) a dokładniej z jej młodszych pokładów (ogniwa Horsethief, Morrin i Tolman). Z formacji tej znamy ponad 20 gatunków dinozaurów – nie wszystkie musiały współwystępować z anodontozaurem z uwagi na długość przedziału czasu, znamy jednak szereg równowiekowych a więc zapewne współwystępujących gatunków. Na zamieszkiwanych przez niego przybrzeżnych równinach zalewowych, dominującymi roślinożercami były hadrozaurydy – Hypacrosaurus, Edmontosaurus i Saurolophus oraz ceratopsydy – Anchiceratops, Arrhinoceratops i Pachyrhinosaurus. Innym dużym roślinożercą był daleki krewniak anodontozaura – nodozauryd Edmontonia. Pozycję szczytowego drapieżnika zajmował Albertosaurus. Występowały też drobne drapieżniki jak dromeozauryd Atrociraptor, cenegnatyd Epichirostenotes czy Troodon. Liczne były (zapewne wszystko- lub roślinożerne) ornitomimozaury (Ornithomimus i Struthiomimus).

Spis gatunków

Anodontosaurus Sternberg, 1929
Anodontosaurus lambei Sternberg, 1929
Anodontosaurus inceptus Penkalski, 2018

Bibliografia

Arbour, V.M (2010) A Cretaceous armoury: Multiple ankylosaurid taxa in the Late Cretaceous of Alberta, Canada and Montana, USA. Journal of Vertebrate Paleontology. 30 (Supl.), s. 55A.

Arbour, V.M. & Currie, P.J. (2013) Euoplocephalus tutus and the Diversity of Ankylosaurid Dinosaurs in the Late Cretaceous of Alberta, Canada, and Montana, USA. PLOS ONE 8(5): e62421. doi:10.1371/journal.pone.0062421

Arbour, V.M. & Currie, P.J. (2015) Systematics, phylogeny and palaeobiogeography of the ankylosaurid dinosaurs. Journal of Systematic Palaeontology. doi:10.1080/14772019.2015.1059985

Penkalski, P. (2013) A new ankylosaurid from the late Cretaceous Two Medicine Formation of Montana, USA. Acta Palaeontologica Polonica. doi:10.1371/journal.pone.0062421

Thompson, R.S., Parish, J.C., Maidment, S.C.R. & Barrett, P.M. (2012) Phylogeny of the ankylosaurian dinosaurs (Ornithischia: Thyreophora). Journal of Systematic Palaeontology. doi:10.1080/14772019.2011.569091

Eberth D. A., Evans D. C., Brinkman D. B., Therrien F., Tanke D. H., Russell L. S. (2013) Dinosaur biostratigraphy of the Edmonton Group (Upper Cretaceous), Alberta, Canada: evidence for climate influence. Canadian Journal of Earth Sciences. doi: 10.1139/cjes-2012-0185