Lessemsaurus

Autor:	Mateusz Tałanda, Tomasz Sokołowski
Korekta:	Kamil Kamiński

---

Lessemsaurus (lessemzaur)
Długość	ok. 9 m
Masa	8-10 t
Miejsce	Argentyna prowincja La Rioja (formacja Los Colorados)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 217-213 Ma późny trias (późny noryk)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Sauropodomorpha ?Sauropoda Lessemsauridae
Rekonstrukcja całego szkieletu lessemzaura. 9 m Porównanie wielkości Lessemsaurus i człowieka. Sylwetki: Phylopic.org
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":4,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Eformacja Los Colorados, miejsce znalezienia lessemzaura\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"formacja Los Colorados, miejsce znalezienia lessemzaura\n","link":"","lat":-30.39999999999999857891452847979962825775146484375,"lon":-66.099999999999994315658113919198513031005859375,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Stado lessemzaurów żeruje nad rzeką, obok przechodzą trzy tekodontozaury, na pierwszym planie widać aetozaury z rodzaju Desmatosuchus, a w powietrzu unoszą się prymitywne pterozaury. W rzeczywistości te zwierzęta nigdy się nie spotkały, bo są znane z różnych terenów. Autor: ABelov2014 [1].

Lessemzaur uciekający przed rauizuchem. Autor: paleopeter [2].

Lessemzaur (łac. Lessemsaurus sauropoides) to jeden z najwcześniejszych zauropodów, który żył podczas późnego triasu (około 217-213 milionów lat temu) na terenach obecnej Ameryki Południowej. Jego nazwa rodzajowa została nadana na cześć Donalda (Dino Dona) Lessema, autora kilkudziesięciu książek popularnonaukowych. Epitet gatunkowy - sauropoides znaczy zaś "forma zauropodowa" i odnosi się do łukowato wygiętych wyrostków kręgowych, spotykanych jedynie u późniejszych zauropodów.

Materiał kopalny

Holotyp (PVL 4822-1) składający się jedynie z ośmiu niekompletnych kręgów został opisany w 1999 roku przez José Bonapartego z osadów formacji Los Colorados. Razem z nim znaleziono wiele innych kości lessemzaura. Nie wszystkie pochodzą od osobnika holotypowego - część od dwóch innych osobników. Są to: kręgi krzyżowe i grzbietowe, łopatki, kość krucza, ramieniowa, łokciowa i promieniowa, pierwsza i druga kość śródręcza, paliczek dłoni, kość biodrowa, kulszowa, kości łonowe, kość udowa, piszczelowa, niekompletne kości śródstopia i palców. Wysokie kręgi i modyfikacje kończyny tylnej świadczą o przynależności do zauropodów.

W 2018 r. Apaldetti i współpracownicy przypisali trzy kolejne okazy: CRILAR PV-303 (obie niekompletne łopatki), CRILAR PV-302 (lewa kość biodrowa, k. kulszowe) oraz PVL 6580 (dalsza część prawej k. udowej). Dwa z tych okazów były większe od holotypu.

Krewniacy

Początkowo zaliczono lessemzaura do rodziny Melanorosauridae. To się zmieniło, gdy odkryto antetonitra - wczesnego zauropoda z południowej Afryki. Okazało się, że te dwa dinozaury łączy cały szereg podobieństw. Oba mają szeroką i krótką łopatkę, podobne zakończenie wyrostków kolczystych kręgów tułowiowych i podobną budowę dłoni. Lessemzaur i antetonitr należą więc do jednej linii ewolucyjnej, która być może dała początek pozostałym zauropodom.

Paleobiologia

Słabo zakrzywiony i skomunikowany z mięśniami pazur dłoni sugeruje, że ręce lessemzaura służyły bardziej jako podpórka niż broń. Dlatego lessemzaur był raczej spokojnym czworonożnym roślinożercą, który wykorzystywał swoje rozmiary i siłę do obrony przed drapieżnikami. Żył on obok roślinożernych riojazaura i koloradizaura oraz drapieżnego zupajzaura.

Spis gatunków

Lessemsaurus	Bonaparte, 1999
Lessemsaurus sauropoides	Bonaparte, 1999

Bibliografia

Apaldetti, C., Martínez, R.N., Cerda, I.A., Pol, D., Alcober, O. (2018). "An early trend towards gigantism in Triassic sauropodomorph dinosaurs". Nature Ecology & Evolution. 2 (8) doi:10.1038/s41559-018-0599-y.

Bonaparte, J.F. 1999. Evolución de las vértebras presacras en Sauropodomorpha. Ameghiniana, t. 36, nr 2, str. 115-187.

Novas, F. 2009. The Age of Dinosaurs in South America. Indiana University Press, str. 1-452.

Pol, D., Powell, J.E. 2007. New information on Lessemsaurus sauropoides (Dinosauria: Sauropodomorpha) from the Upper Triassic of Argentina. Str. 223–243 w P.M. Barrett i D.J. Batten (red.), Evolution and Palaeobiology of Early Sauropodomorph Dinosaurs. Special Papers in Palaeontology 77. The Palaeontological Association, London, United Kingdom.