Melanorosaurus: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
m
(aktualizacja)
Linia 27: Linia 27:
 
|-  
 
|-  
 
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
 
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
−
| ok. 215-200?<ref>Daty orientacyjne, por. McPhee B.W., Yates A.M., Choiniere J.N. i F. Abdala. 2014. The complete anatomy and phylogenetic relationships of Antetonitrus ingenipes (Sauropodiformes, Dinosauria): implications for the origins of Sauropoda. Zoological Journal of the Linnean Society, str. 1-55.</ref> [[Ma]]
+
| ok. 215-200?<ref>Daty orientacyjne, por. McPhee B.W., Yates A.M., Choiniere J.N. i F. Abdala. 2014. The complete anatomy and phylogenetic relationships of ''Antetonitrus ingenipes'' (Sauropodiformes, Dinosauria): implications for the origins of Sauropoda. Zoological Journal of the Linnean Society, str. 1-55.</ref> [[Ma]]
 
<small>późny [[trias]] ([[noryk]]-?[[retyk]])</small>  
 
<small>późny [[trias]] ([[noryk]]-?[[retyk]])</small>  
 
|-  
 
|-  
Linia 45: Linia 45:
  
 
==Wstęp==
 
==Wstęp==
−
''Melanorosaurus'' to [[rodzaj]] [[Sauropodomorpha|zauropodomorfa]], żyjący w późnym [[trias]]ie i być może we [[wczesna jura|wczesnej jurze]] na terenie obecnej południowej Afryki.
+
''Melanorosaurus'' to [[rodzaj]] [[Sauropodomorpha|zauropodomorfa]], żyjący w późnym [[trias]]ie na terenie obecnej południowej Afryki.
  
 
==Etymologia==
 
==Etymologia==
Linia 54: Linia 54:
  
 
===Budowa i paleobiologia===
 
===Budowa i paleobiologia===
−
''Melanorosaurus'' żywił się roślinami. Jego ciało było duże i ciężkie, a kości kończyn masywne. W 2007 roku opisano kompletną czaszkę okazu NM QR3314 - była ona raczej prymitywnie zbudowana - trójkątna w widoku z góry i długa. Kość przedszczękowa zawierała 4 zęby po każdej stronie a kości szczękowe miały po 19 zębów<ref name="Yates2007"></ref>. Do niego należała też opisana w 2007 roku kompletna kończyna przednia, która miała zarówno prymitywne cechy zauropodomorfów, jak i zaawansowane cechy zauropodów. Jej budowa sugeruje, że ''Melanorosaurus'' poruszał się na czterech nogach, lecz lokomocja mogła nie być wyłączną funkcją kończyn przednich<ref name="Bonnan i Yates, 2007">Bonnan MF, Yates AM. 2007. A new description of the forelimb of the basal sauropodomorph Melanorosaurus: implications for the evolution of pronation, manus shape and quadrupedalism in sauropod dinosaurs. Special Papers in Palaeontology 77: 157–168.</ref><ref name="Aardonyx"></ref>.
+
''Melanorosaurus'' żywił się roślinami. Jego ciało było duże i ciężkie, a kości kończyn masywne. W 2007 roku opisano kompletną czaszkę okazu NM QR3314 - była ona raczej prymitywnie zbudowana - trójkątna w widoku z góry i długa. Kość przedszczękowa zawierała 4 zęby po każdej stronie a kości szczękowe miały po 19 zębów<ref name="Yates2007"></ref>. Do niego należała też opisana w 2007 roku kompletna kończyna przednia, która miała zarówno prymitywne cechy zauropodomorfów, jak i zaawansowane cechy zauropodów. Jej budowa sugeruje, że ''Melanorosaurus'' poruszał się na czterech nogach, lecz lokomocja mogła nie być wyłączną funkcją kończyn przednich<ref name="Bonnan i Yates, 2007">Bonnan MF, Yates AM. 2007. A new description of the forelimb of the basal sauropodomorph ''Melanorosaurus'': implications for the evolution of pronation, manus shape and quadrupedalism in sauropod dinosaurs. Special Papers in Palaeontology 77: 157–168.</ref><ref name="Aardonyx"></ref>.
  
 
[[Plik:Melanorosaurus_Scott_Hartman.PNG|300px|thumb|right|Szkielet NM QR3314. Autor: [[Scott Hartman]] [http://scotthartman.deviantart.com/art/Melanorosaurus-50775553].]]
 
[[Plik:Melanorosaurus_Scott_Hartman.PNG|300px|thumb|right|Szkielet NM QR3314. Autor: [[Scott Hartman]] [http://scotthartman.deviantart.com/art/Melanorosaurus-50775553].]]
Linia 65: Linia 65:
 
* SAM-PK-K3450 - fragmentaryczne kości kończyn;<br>
 
* SAM-PK-K3450 - fragmentaryczne kości kończyn;<br>
 
* ? SAM 3532 - [[kręg]]i i kości kończyn, mogą nie należeć do ''M. readi''<ref name="Bonnan i Yates, 2007"></ref>;<br>
 
* ? SAM 3532 - [[kręg]]i i kości kończyn, mogą nie należeć do ''M. readi''<ref name="Bonnan i Yates, 2007"></ref>;<br>
−
* NM QR1551 - dwa duże osobniki, z których jeden jest nieco masywniejszy<ref>Galton PM, Van Heerden J, Yates AM. 2005. Postcranial anatomy of referred specimens of the sauropodomorph dinosaur Melanorosaurus from the Upper Triassic of South Africa. In: Tidwell V, Carpenter K, eds. Thunder-lizards: the sauropodomorph dinosaurs. Bloomington, IN: Indiana University Press, 1–37.</ref>; zawiera okaz typowy "Roccosaurus tetrasacralis"<ref name="Kitching i Raath 1984">Kitching, J. W., & Raath, M. A. (1984). Fossils from the Elliot and Clarens Formations (Karoo Sequence) of the northeastern Cape, Orange Free State and Lesotho, and a suggested biozonation based on tetrapods. Palaeont. afr., 25,111 - 125</ref><ref>P. M. Galton and J. Van Heerden. 1998. Anatomy of the prosauropod dinosaur Blikanasaurus cromptoni (Upper Triassic, South Africa), with notes on the other tetrapods from the lower Elliot Formation. Paläontologische Zeitschrift 72(1/2):163-177</ref><ref>Heerden, J. A. Van & Galton P. M. (1997): The affinities of Melanorosaurus, a Late Triassic prosauropod dinosaur from South Africa. - N. Jb. Geol. Palaont. Mh., 1997 (1): 39-55; Stuttgart</ref>;<br>
+
* NM QR1551 - dwa duże osobniki, z których jeden jest nieco masywniejszy<ref>Galton PM, Van Heerden J, Yates AM. 2005. Postcranial anatomy of referred specimens of the sauropodomorph dinosaur ''Melanorosaurus'' from the Upper Triassic of South Africa. In: Tidwell V, Carpenter K, eds. Thunder-lizards: the sauropodomorph dinosaurs. Bloomington, IN: Indiana University Press, 1–37.</ref>; zawiera okaz typowy "Roccosaurus tetrasacralis"<ref name="Kitching i Raath 1984">Kitching, J. W., & Raath, M. A. (1984). Fossils from the Elliot and Clarens Formations (Karoo Sequence) of the northeastern Cape, Orange Free State and Lesotho, and a suggested biozonation based on tetrapods. Palaeont. afr., 25,111 - 125</ref><ref>P. M. Galton and J. Van Heerden. 1998. Anatomy of the prosauropod dinosaur ''Blikanasaurus cromptoni'' (Upper Triassic, South Africa), with notes on the other tetrapods from the lower Elliot Formation. Paläontologische Zeitschrift 72(1/2):163-177</ref><ref>Heerden, J. A. Van & Galton P. M. (1997): The affinities of ''Melanorosaurus'', a Late Triassic prosauropod dinosaur from South Africa. - N. Jb. Geol. Palaont. Mh., 1997 (1): 39-55; Stuttgart</ref>;<br>
 
* NM QR3314 (zob. rys.) - artykułowany, dość kompletny szkielet niedorosłego osobnika, zawiera praktycznie wszystkie elementy ww. okazów.
 
* NM QR3314 (zob. rys.) - artykułowany, dość kompletny szkielet niedorosłego osobnika, zawiera praktycznie wszystkie elementy ww. okazów.
  
 
==''M. thabanensis''==
 
==''M. thabanensis''==
−
Znany był tylko z prawej kości udowej. Zdaniem Barretta<ref>Barrett. P. M. 2009. A new basal sauropodomorph dinosaur from the Upper Elliot Formation (Lower Jurassic) of South Africa. Journal of Vertebrate Paleontology 29(4):1032-1045</ref>, ''M. thabanensis'' nie ma cech łączących go z ''M. readi'' a o jego ważności świadczy prosty kształt kości. Pochodzi z formacji [[Lower Elliot]] (późny trias)<ref>Knoll. F. 2010. A primitive sauropodomorph from the upper Elliot Formation of Lesotho. Geological Magazine 147(6):814-829</ref> albo [[Upper Elliot]] (wczesna jura). Nazwa pochodzi od słowa ''Thabana'', co oznacza w miejscowym języku sesotho (sotho) górę.
+
Znany był tylko z prawej kości udowej. Zdaniem Barretta<ref>Barrett. P. M. 2009. A new basal sauropodomorph dinosaur from the Upper Elliot Formation (Lower Jurassic) of South Africa. Journal of Vertebrate Paleontology 29(4):1032-1045</ref>, ''M. thabanensis'' nie ma cech łączących go z ''M. readi'' a o jego ważności świadczy prosty kształt kości. Pochodzi z formacji [[Lower Elliot]] (późny trias)<ref>Knoll. F. (2010): A primitive sauropodomorph from the upper Elliot Formation of Lesotho. Geological Magazine, 147, (6): 814-829</ref>. Nazwa pochodzi od słowa ''Thabana'', co oznacza w miejscowym języku sesotho (sotho) górę.
−
Został znaleziony w Lesotho (góra Thabana-Morena, 15 km na południowy wschód od Mafeteng i  4-5 km na południe od wioski Thabana-Morena)<ref>Gauffre, F.-X. (1993): The most recent Melanorosauridae (Saurischia, Prosauropoda), Lower Jurassic of Lesotho, with remarks on the prosauropod phylogeny. Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie Monatshefte, 11, s. 648 - 654.</ref>. W [[2016]] roku został utworzony nowy rodzaj dla tego gatunku - ''[[Meroktenos]]''.
+
Został znaleziony w Lesotho (góra Thabana-Morena, 15 km na południowy wschód od Mafeteng i  4-5 km na południe od wioski Thabana-Morena)<ref>Gauffre, F.-X. (1993): The most recent Melanorosauridae (Saurischia, Prosauropoda), Lower Jurassic of Lesotho, with remarks on the prosauropod phylogeny. Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie Monatshefte, 11, 648-654.</ref>. W [[2016]] roku został utworzony nowy rodzaj dla tego gatunku - ''[[Meroktenos]]''<ref>Peyre de Fabrègues C. & Allain R. (2016): New material and revision of ''Melanorosaurus thabanensis'', a basal sauropodomorph from the Upper Triassic of Lesotho. PeerJ, 4, e1639 [[https://doi.org/10.7717/peerj.1639]]</ref>.
  
 
==Spis gatunków==
 
==Spis gatunków==

Wersja z 17:30, 23 kwi 2016

Autor: Korekta:
Maciej Ziegler Mateusz Tałanda

Melanorosaurus (melanorozaur)
Długość: 7,5[1]-8[2] m
Masa: 1,3[2] t
Miejsce występowania: RPA (zob. #Mapa znalezisk)

(formacja Lower Elliot)

Czas występowania ok. 215-200?[3] Ma

późny trias (noryk-?retyk)

Systematyka Dinosauria

Saurischia

Sauropodomorpha

Melanorosauridae

Melanorosaurus readi steveoc.jpg

Rekonstrukcja. Autor: Stephen O'Connor [4].

Wstęp

Melanorosaurus to rodzaj zauropodomorfa, żyjący w późnym triasie na terenie obecnej południowej Afryki.

Etymologia

Choć Haughton[4] nie wyjaśnił pochodzenia nazwy Melanorosaurus, tłumaczy się ją jako "jaszczur z Czarnej Góry", z greckiego melano oznaczającego "czarny", oros (góra) i saurus (jaszczur). Nazwa ta odnosi się do miejsca znalezienia - góry Thaba 'Nyama w RPA[5].

M. readi

Melanorosaurus readi to żyjący w późnym triasie zaawansowany zauropodomorf - wg większości badań jeden z najbliższych zauropodom[6][7][8][9] (jeśli jednak Prosauropoda to grupa monofiletyczna, jest on jej przedstawicielem[1]). Znany jest z formacji Lower Elliot.

Budowa i paleobiologia

Melanorosaurus żywił się roślinami. Jego ciało było duże i ciężkie, a kości kończyn masywne. W 2007 roku opisano kompletną czaszkę okazu NM QR3314 - była ona raczej prymitywnie zbudowana - trójkątna w widoku z góry i długa. Kość przedszczękowa zawierała 4 zęby po każdej stronie a kości szczękowe miały po 19 zębów[6]. Do niego należała też opisana w 2007 roku kompletna kończyna przednia, która miała zarówno prymitywne cechy zauropodomorfów, jak i zaawansowane cechy zauropodów. Jej budowa sugeruje, że Melanorosaurus poruszał się na czterech nogach, lecz lokomocja mogła nie być wyłączną funkcją kończyn przednich[10][7].

Szkielet NM QR3314. Autor: Scott Hartman [3].
Melanorosaurus i Antetonitrus. Autor: Jakub Kowalski.

Materiał kopalny

Opisanych jest kilka okazów, lecz może być ich więcej[1][11]:

  • SAM-PK-K3449 - kości kończyn;
  • SAM-PK-K3450 - fragmentaryczne kości kończyn;
  •  ? SAM 3532 - kręgi i kości kończyn, mogą nie należeć do M. readi[10];
  • NM QR1551 - dwa duże osobniki, z których jeden jest nieco masywniejszy[12]; zawiera okaz typowy "Roccosaurus tetrasacralis"[11][13][14];
  • NM QR3314 (zob. rys.) - artykułowany, dość kompletny szkielet niedorosłego osobnika, zawiera praktycznie wszystkie elementy ww. okazów.

M. thabanensis

Znany był tylko z prawej kości udowej. Zdaniem Barretta[15], M. thabanensis nie ma cech łączących go z M. readi a o jego ważności świadczy prosty kształt kości. Pochodzi z formacji Lower Elliot (późny trias)[16]. Nazwa pochodzi od słowa Thabana, co oznacza w miejscowym języku sesotho (sotho) górę. Został znaleziony w Lesotho (góra Thabana-Morena, 15 km na południowy wschód od Mafeteng i 4-5 km na południe od wioski Thabana-Morena)[17]. W 2016 roku został utworzony nowy rodzaj dla tego gatunku - Meroktenos[18].

Spis gatunków

Melanorosaurus Haughton, 1924
= "Roccosaurus" Van Heerden, 1978 vide Anderson i Cruickshank, 1978[19] nomen nudum
Melanorosaurus readi Haughton, 1924
= "Roccosaurus tetrasacralis" Van Heerden, 1978 vide Kitching i Raath, 1984 nomen nudum
Melanorosaurus thabanensis Gauffre, 1993 = Meroktenos thabanensis

Bibliografia

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Galton, P.M., Upchurch P. (2004) Prosauropoda. [w] David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.) The Dinosauria. Wyd. drugie. Berkeley, University of California Press. 232-258.
  2. ↑ 2,0 2,1 Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford
  3. ↑ Daty orientacyjne, por. McPhee B.W., Yates A.M., Choiniere J.N. i F. Abdala. 2014. The complete anatomy and phylogenetic relationships of Antetonitrus ingenipes (Sauropodiformes, Dinosauria): implications for the origins of Sauropoda. Zoological Journal of the Linnean Society, str. 1-55.
  4. ↑ Haughton. S. H. 1924. The fauna and stratigraphy of the Stormberg Series. Annals of the South African Museum 12:323-497 [1]
  5. ↑ Creisler, B. (online 2003) "Dinosauria Translation and Pronunciation Guide M" http://www.dinosauria.com/dml/names/dinom.htm [kopia: https://archive.today/vXFQn ]
  6. ↑ 6,0 6,1 Yates A.M. 2007. The first complete skull of the Triassic dinosaur Melanorosaurus Haughton (Sauropodomorpha: Anchisauria). Special Papers in Palaeontology, t. 77, str. 9–55.
  7. ↑ 7,0 7,1 Yates A.M., Bonnan M.F., Neveling J., Chinsamy A. i M.G. Blackbeard. 2010. A new transitional sauropodomorph dinosaur from the Early Jurassic of South Africa and the evolution of sauropod feeding and quadrupedalism. Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences, t. 277, nr 1682, str. 787–794. doi:10.1098/rspb.2009.1440
  8. ↑ McPhee i in., 2014.
  9. ↑ Upchurch, P., Barrett, P. M., Galton, P. M. (2007). A phylogenetic analysis of basal sauropodomorph relationships: Implications for the origin of sauropod dinosaurs. Special Papers in Palaeontology 77, 57-90.
  10. ↑ 10,0 10,1 Bonnan MF, Yates AM. 2007. A new description of the forelimb of the basal sauropodomorph Melanorosaurus: implications for the evolution of pronation, manus shape and quadrupedalism in sauropod dinosaurs. Special Papers in Palaeontology 77: 157–168.
  11. ↑ 11,0 11,1 Kitching, J. W., & Raath, M. A. (1984). Fossils from the Elliot and Clarens Formations (Karoo Sequence) of the northeastern Cape, Orange Free State and Lesotho, and a suggested biozonation based on tetrapods. Palaeont. afr., 25,111 - 125
  12. ↑ Galton PM, Van Heerden J, Yates AM. 2005. Postcranial anatomy of referred specimens of the sauropodomorph dinosaur Melanorosaurus from the Upper Triassic of South Africa. In: Tidwell V, Carpenter K, eds. Thunder-lizards: the sauropodomorph dinosaurs. Bloomington, IN: Indiana University Press, 1–37.
  13. ↑ P. M. Galton and J. Van Heerden. 1998. Anatomy of the prosauropod dinosaur Blikanasaurus cromptoni (Upper Triassic, South Africa), with notes on the other tetrapods from the lower Elliot Formation. Paläontologische Zeitschrift 72(1/2):163-177
  14. ↑ Heerden, J. A. Van & Galton P. M. (1997): The affinities of Melanorosaurus, a Late Triassic prosauropod dinosaur from South Africa. - N. Jb. Geol. Palaont. Mh., 1997 (1): 39-55; Stuttgart
  15. ↑ Barrett. P. M. 2009. A new basal sauropodomorph dinosaur from the Upper Elliot Formation (Lower Jurassic) of South Africa. Journal of Vertebrate Paleontology 29(4):1032-1045
  16. ↑ Knoll. F. (2010): A primitive sauropodomorph from the upper Elliot Formation of Lesotho. Geological Magazine, 147, (6): 814-829
  17. ↑ Gauffre, F.-X. (1993): The most recent Melanorosauridae (Saurischia, Prosauropoda), Lower Jurassic of Lesotho, with remarks on the prosauropod phylogeny. Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie Monatshefte, 11, 648-654.
  18. ↑ Peyre de Fabrègues C. & Allain R. (2016): New material and revision of Melanorosaurus thabanensis, a basal sauropodomorph from the Upper Triassic of Lesotho. PeerJ, 4, e1639 [[2]]
  19. ↑ Anderson, J. M., Cruickshank, A.R.I. 1978. The biostratigraphy of the Permian and the Triassic. Part 5. A review of the classification and distribution of Permo-Triassic tetrapods. Palaeontographica Africana 21: 15- 44. http://hdl.handle.net/10539/16240

Mapa znalezisk

Mapa znalezisk Melanorosaurus readi (Republika Południowej Afryki):
Wczytywanie mapy…
Źródło: „https://encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Melanorosaurus&oldid=16166”