Siamotyrannus

Autor:	Korekta:
Kamil Kamiński

---

Siamotyrannus (syjamotyran)
Długość:	6-7 m
Masa:	> 500 kg
Miejsce występowania:	Tajlandia - prowincja Khon Kaen (formacja Sao Khua)
Czas występowania	wczesna kreda (berrias - barrem / apt)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda Tetanurae Carnosauria ?Sinraptoridae (=Metriacanthosauridae)
Rekonstrukcja zachowanych szczątków syjamotyrana. Autor: Conty [1]
Mapa znalezisk:
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":3,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003ETajlandia - Formacja Sao Khua\u003C/small\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"Tajlandia - Formacja Sao Khua\n","link":"","lat":16.6700000000000017053025658242404460906982421875,"lon":102.25,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Siamotyrannus to rodzaj słabo poznanego, dość dużego teropoda z wczesnej kredy Tajlandii. Znany jest tylko z jednego fragmentarycznego okazu. Początkowo uznawany za najstarszego tyranozauryda, wg późniejszych analiz był to jednak przedstawiciel karnozaurów.

Etymologia

Nazwa Siamotyrannus pochodzi od dawnej nazwy Tajlandii („Syjam”, ang. „Siam”) oraz greckiego słowa tyrannos, w nawiązaniu do początkowej klasyfikacji jako tyranozauryda. Epitet gatunkowy isanensis odwołuje się do lokalnej nazwy północno-wschodniej części Tajlandii – Isan.

Materiał kopalny

Holotyp (PW9-1) to niekompletny szkielet pozaczaszkowy obejmujący pięć kręgów grzbietowych, lewą połowę miednicy, kość krzyżową, trzynaście kręgów ogonowych i kilka szewronów.

Do Siamotyrannus mogą też należeć zęby i kość piszczelowa teropoda z tej samej formacji skalnej.

Odkrycie i opis

Szczątki syjamotyrana ostały odkryte w 1993 r. przez Somchai Triamwichanon. W 1996 r. zostały opisane przez trójkę paleontologów w składzie: Eric Buffetaut, Varavudh Suteethorn oraz Haiyan Tong. Okaz ten znajduje się obecnie we Francji w miejscowości Espéraza. Dwa lata później dwaj pierwsi z wymienionych wyżej naukowców donieśli o odkryciu kolejnych szczątków, być może należących do Siamotyrannus.

Filogeneza

Autorzy opisu uznali syjamotyrana za tyranozauryda, wskazując na prążkowanie na bocznej powierzchni kości biodrowej. Carrano i in. (2012) zwrócili uwagę, że cecha ta jest jednak szeroko rozpowszechniona wśród różnych grup teropodów. Na dodatek wykazali oni, ze Siamotyrannus różnił się od tyranozaurydów pod wieloma względami, zwłaszcza w budowie kości łonowej i kulszowej. Zamiast tego, kilka cech miednicy zbliża go do Yangchuanosaurus i Sinraptor. W analizie przeprowadzonej przez Carrano i współpracowników okazał się on przedstawicielem rodziny Metriacanthosauridae, będącej synonimem Sinraptoridae. Jednak badanie to koncentrowało się głównie na bazalnych tetanurach, w związku z czym Mortimer (2012 online) sugeruje, że może on należeć do celurozaurów. Wg niepublikowanej analizy Cau (2012 online) syjamotyran był allozauroidem bardziej zaawansowanym niż sinraptorydy. Jednak większość późniejszych analiz filogenetycznych potwierdza jego przynależność do Metriacanthosauridae (Sinraptoridae). Mimo to w badaniu Samathi i in. (2019) okazał się bazalnym celurozaurem. Dokładna pozycja filogenetyczna tego zwierzęcia pozostaje więc niejasna.

Wygląd

Przez niedostatek szczątków dokładny wygląd syjamotyrana pozostaje nieznany. Wyróżniał się on jedną autapomorfią – podwójnym pionowym prążkiem na centralnej części bocznej powierzchni kości biodrowej. Musiał być dość dużym teropodem, i z pewnością, tak jak jego krewniacy, był dwunożny. Nie odnaleziono żadnych kości czaszki, można jednak zakładać, że miała ona silne szczęki z ostrymi zębami.

Paleoekologia

Siamotyrannus współwystępował z ornitomimozaurem Kinnareemimus, znanym tylko z zębów spinozaurydem Siamosaurus oraz tytanozaurem Phuwiangosaurus.

Spis gatunków

Siamotyrannus	Buffetaut, Suteethorn i Tong, 1996
S. isanensis	Buffetaut, Suteethorn i Tong, 1996

Bibliografia

Buffetaut, E., Suteethorn, V., Tong, H. (1996) "The earliest known tyrannosaur from the Lower Cretaceous of Thailand". Nature 381: 689-691. doi:10.1038/381689a0

Carrano, M.T., Benson, R.B.J., Sampson, S.D. (2012) "The phylogeny of Tetanurae (Dinosauria: Theropoda)" Journal of Systematic Palaeontology, 10(2), 211-300. doi:10.1080/14772019.2011.630927.

Cau, A/ (2012 online) “Theropoda” [2]

Mortimer, M. (2012). “The theropod database” [3].

Paul, G.S. (2010). "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University.

Samathi, A., Chanthasit, P., Martin Sander, P. (2019). "Two new basal coelurosaurian theropod dinosaurs from the Lower Cretaceous Sao Khua Formation of Thailand". Acta Palaeontologica Polonica. 64 (2): 239–260. doi:10.4202/app.00540.201.