Medusaceratops

Autorzy: Marcin Szermański, Paweł Konarzewski, Maciej Ziegler

---

Medusaceratops (meduzaceratops)
Miejsce występowania:	USA - Montana (formacja Judith River)
Czas występowania	79,5-79,2 Ma późna kreda (kampan)
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Cerapoda Marginocephalia Ceratopsia Neoceratopsia Coronosauria Ceratopsoidea Ceratopsidae Centrosaurinae
Rekonstrukcja przeżyciowa. Autor: Jakub Kowalski [2]

Wstęp

Medusaceratops to rodzaj dinozaura rogatego należącego do Ceratopsidae, żyjącego na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych. Jego skamieniałości odkryto w północnym rejonie stanu Montana, w osadach należących do formacji skalnej Judith River, datowanej na późną kredę (kampan).

Materiał kopalny i odkrycia

Holotyp stanowi boczna część kości ciemieniowej - WDC-DJR-001.

Paratyp to tylny fragment kości ciemieniowej - WDC-DJR-002.

Poza tym do omawianego rodzaju należą zapewne wszystkie kości centrozaurynów z typowej lokalizacji Mansfield, m.in. inne fragmenty kryzy, rogi nadoczne i nieopisane kości (Chiba i in., 2017).

Historia taksonu

Skamieniałości meduzaceratopsa były początkowo uznane za kości innego ceratopsa - centrozauryna Albertaceratops, który został opisany przez Ryana w 2007. Po wnikliwej analizie Ryan wraz Russellem i Hartmanem doszli do wniosku, że przynajmniej dwa osobniki przypisane do albertaceratopsa wykazują inne cechy morfologiczne. Wskutek tego utworzyli dla niego w 2010 roku nową nazwę rodzajową Medusaceratops (która wcześniej była nieformalną nazwą dla albertaceratopsa) z gatunkiem typowym M. lokii. Początkowo uznali, że dwie części kości ciemieniowych należały do chasmozaurynów, ponieważ znajdowały się na nich po trzy różki ciemieniowe (epiparietales) po obu stronach kryzy.

Z kolei Longrich (2013) nie zgodził się z ustaleniami Ryana i in. Zauważył, że zarówno holotyp, jak i paratyp meduzaceratopsa w swojej budowie nie przypominały chasmozaurynów a centrozauryny. Uważał, że występowanie szczątków w złożu Mansfield (obfitującym w centrozauryny) wskazuje na poprawność pierwotnego zaliczenia ich do albertaceratopsa lub jakiegoś jego krewniaka.

Chiba i in. (2017) opisali kolejne szczątki należące do tego dinozaura i na podstawie nowej rekonstrukcji wyglądu kryzy uznali, że jest przedstawicielem podrodziny Centrosaurinae.

Budowa

Medusaceratops (po prawej) w środowisku naturalnym. Autor: ABelov2014 [1].

Wymiary Medusaceratops były zbliżone do Centrosaurus i Styracosaurus. Charakteryzował się unikatowym wyglądem kostnej kryzy. Ze względu na ornamentację swojej czaszki wyglądem przypominał Albertaceratops. Na kości ciemieniowej po prawej i lewej stronie znajdowało się po 5 różków (epiparietales). Kształt największych różków na kryzie jest podobny do albertaceratopsa, lecz miał jeszcze dodatkowe, słabo widoczne różki bliżej środka kryzy. Meduzaceratops miał dwa długie rogi nadoczne. Na kości nosowej znajdowała się płaska narośl, podobna jak u rodzajów Xenoceratops i Albertaceratops (Chiba i in., 2017).

Etymologia

Nazwa rodzajowa Medusaceratops znaczy "rogate oblicze Meduzy" – kobiety-potwora z mitologii greckiej, która posiadała moc zamieniania w kamień tych, którzy spojrzeli w jej oczy. Zamiast włosów na głowie miała wijące się na wszystkie strony węże, co według autorów nazwy nawiązuje do charakterystycznej kryzy z zakrzywionymi kolcami tego ceratopsa. Epitet gatunkowy lokii został zapożyczony od imienia nordyckiego boga oszustwa Lokiego, ze względu na problemy w identyfikacji okazów ze złoża Mansfield.

Spis gatunków

Medusaceratops	Ryan, Russell i Hartman, 2010
M. lokii	Ryan, Russell i Hartman, 2010

Bibliografia

Chiba K., Ryan M.J., Fanti F., Loewen M.A & Evans D.C,. (2017). New material and systematic re-evaluation of Medusaceratops lokii (Dinosauria, Ceratopsidae) from the Judith River Formation (Campanian, Montana). „Journal of Paleontology”. 92 (2), s. 272–288, doi:10.1017/jpa.2017.62

Fowler, D.W. (2017). "Revised geochronology, correlation, and dinosaur stratigraphic ranges of the Santonian-Maastrichtian (Late Cretaceous) formations of the Western Interior of North America" PLoS ONE, 12(11), e0188426. doi:10.1371/journal.pone.0188426

Longrich, N.R. (2013). "Judiceratops tigris, a New Horned Dinosaur from the Middle Campanian Judith River Formation of Montana". Bulletin of the Peabody Museum of Natural History 54: 51–65. doi:10.3374/014.054.0103

Ryan, M. J.; Evans, D. C.; Shepherd, K. M.; Sues, H. (2012). "A new ceratopsid from the Foremost Formation (middle Campanian) of Alberta". Canadian Journal of Earth Sciences 49 (10): 1251. doi:10.1139/e2012-056

Ryan, M.J., Russell, A.P. & Hartman, S. (2010). A New Chasmosaurine Ceratopsid from the Judith River Formation, Montana. W: Michael J. Ryan, Brenda J. Chinnery-Allgeier, David A. Eberth (red.): New Perspectives on Horned Dinosaurs. The Royal Tyrrell Museum Ceratopsian Symposium. Bloomington: Indiana University Press:181-188