Foremost

Hasło w trakcie rozbudowy

Autor: Paweł Konarzewski

Korekta:

---

Formacja Foremost
Miąższość:	do 170 m
Wiek:	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 80,2-79,5 Ma (późna kreda - kampan)
Ówczesny klimat:	ciepły i wilgotny
Kraj:	Kanada - Alberta i Saskatchewan
Osłonięcia formacji Foremost.

Wstęp

Formacja Foremost znajduje się na terenie Kanady. Jest ona datowana na kampan.

Charakterystyka

Xenoceratops (po lewej stronie) w środowisku naturalnym. Autor: ABelov2014 [1]

Formacja Foremost rozciąga się od południowej Alberty i Saskatchewan przez granicę ze Stanami Zjednoczonymi, gdzie część jej warstw o równoważnym wieku jest uważanych jako część formacji Judith River w północnej Montanie. Foremost należy do grupy Belly River, w której skład wchodzą również formacje Oldman, Dinosaur Park oraz Judith River. Granice formacji są wyznaczone przez strefy zawierające duże ilości węgla zwane Mackay (dolne pokłady) i Taber (górne pokłady). Możliwe, że w skład formacji wchodzą również piaskowce Herronton, które oddzielają górną strefę węglową Taber od dolnych osadów formacji Oldman. Formacja Foremost zawiera skały osadowe, wulkaniczne, plutoniczne oraz metamorficzne (Thompsom, 2018). Fowler (2017) ustalił wiek formacji mieszczący się w przedziale od ok. 80,2 do 79,5 Ma.

Osady formacji Foremost sugerują środowiska nadbrzeżne z estuariami lub lagunowe, które z czasem zmieniły się w obszary o większej powierzchni lądu w wyniku obniżenia się poziomu Morza Środkowego Zachodu oddzielającego od siebie Laramidię i Appalachię podczas morskiej regresji Claggett (Thompson, 2018).

Paleofauna

Fauna dinozaurów była podobnie zróżnicowana, co inne, dobrze poznane kampańskie formacje z Ameryki Północnej. Występowały m. in. ceratopsydy, tyranozaurydy, pachycefalozaurydy, dromeozaurydy, bazalni przedstawiciele Neornithischia, ankylozaurydy i niewielkie teropody. Wstępowały również ryby, jaszczurki, żółwie ssaki, ptaki, morskie bezkręgowce oraz Champsosaurus .

Dinozaury

Dinozaury
Takson	Materiał kopalny	Komentarz	Grafika
Colepiocephale lambei	CMN 8818 – kopuła czołowo-ciemieniowa oraz niektóre inne elementy czaszki, znane są również czaszki należące do innych osobników	Występował również w formacji Judith River.
Thanatotheristes degrootorum	TMP 2010.5.7 – niekompletna czaszka	Najstarszy znany kanadyjski tyranozauryd.
Xenoceratops foremostensis	CMN 53282 – częściowa kość ciemieniowa, pozostały materiał kopalny obejmuje kości czaszki	Najstarszy znany kanadyjski ceratopsyd.
Niezidentyfikowany ceratopsyd	TMP 1989.068.0001 - lewy, niekompletny róg nadoczony wraz z kośćmi czaszki	Niediagnostyczny takson mogący być chasmozaurynem lub centrozaurynem.
Niezidentyfikowany ceratopsyd	TMP 2017.022.0037 - niekompletny róg nadoczony	Niediagnostyczny takson mogący być chasmozaurynem lub centrozaurynem.

Bibliografia

Brown, C.M. 2018. "Long-horned Ceratopsidae from the Foremost Formation (Campanian) of southern Alberta". PeerJ 6:e4265 doi:10.7717/peerj.4265

Cullen, T. M., Fanti, F., Capobianco, C., Ryan, M. J., & Evans, D. C. (2016). "A vertebrate microsite from a marine-terrestrial transition in the Foremost Formation (Campanian) of Alberta, Canada, and the use of faunal assemblage data as a paleoenvironmental indicator". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 444, 101-114. doi:10.1016/j.palaeo.2015.12.015

Fowler, D.W. (2017). "Revised geochronology, correlation, and dinosaur stratigraphic ranges of the Santonian-Maastrichtian (Late Cretaceous) formations of the Western Interior of North America" PLoS ONE, 12(11), e0188426. doi:10.1371/journal.pone.0188426

Ryan, M. J., Evans, D. C., & Shepherd, K. M. (2012). "A new ceratopsid from the Foremost Formation (middle Campanian) of Alberta". Canadian Journal of Earth Sciences, 49(11), 1251-1262. doi:10.1139/e2012-056

Sullivan, R. M. (2003). "Revision of the dinosaur Stegoceras Lambe (Ornithischia, Pachycephalosauridae)". Journal of Vertebrate Paleontology. 23: 181–207.

Thompson, M. G. W. (2018). "A Multidisciplinary Palaeoenvironmental Reconstruction of the Campanian Foremost Formation of Southern Alberta "(dysertacja doktorska, Carleton University) [2]

Thompson, M. G., Bedek, F. V., Schröder-Adams, C., Evans, D. C., & Ryan, M. J. (2021). "The oldest occurrence of brachylophosaurin hadrosaurids in Canada". Canadian Journal of Earth Sciences, 58(10), 993-1004. doi:10.1139/cjes-2020-0007

Voris, J.T., Therrien, F., Zelenitzky, D.K., Brown, C.M.. (2020). "A new tyrannosaurine (Theropoda:Tyrannosauridae) from the Campanian Foremost Formation of Alberta, Canada, provides insight into the evolution and biogeography of tyrannosaurids". Cretaceous Research: 104388. doi:10.1016/j.cretres.2020.104388