Blikanasaurus

Do sprawdzenia.

Autor:	Korekta:
Mateusz Tałanda

---

Blikanasaurus (blikanazaur)
Długość:	?
Masa:	?
Miejsce występowania:	Republika Południowej Afryki, dystrynkt Herschel i Ladybrand (dolna część formacji Elliot)
Czas występowania	213-201 Ma późny trias (późny noryk - retyk)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Sauropodomorpha Sauropoda
Formy przejściowe między prozauropodami a zauropodami - antetonitr i melanorozaur, podobnie mógł wyglądać blikanazaur. Autor: Jakub Kowalski.
Mapa znalezisk:
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":4,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Efarma Damplaats\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"farma Damplaats\n","link":"","lat":-29.222738888888887487382817198522388935089111328125,"lon":27.337072222222221995480140321888029575347900390625,"icon":""},{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Eg\u00f3ra Blikana\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"g\u00f3ra Blikana\n","link":"","lat":-30.5582805555555552246005390770733356475830078125,"lon":27.62232777777777670280556776560842990875244140625,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Blikanazaur (łac. Blikanasaurus cromptoni) to jeden z najstarszych zauropodów, żyjący ponad 200 milionów lat temu na terenie dzisiejszego RPA. Został odnaleziony przez dra Chrisa Gowa podczas brytyjsko-południowoafrykańskiej ekspedycji muzealnej w 1962 roku. Nazwa rodzajowa pochodzi od miejsca znalezienia (góry Blikana), a gatunkowa od nazwiska dra A.W. Cromptona z Uniwersytetu Harwarda, honorując jego wkład w badania kręgowców w południowej Afryce.

Materiał kopalny i budowa

Jest to zwierzę niezwykle rzadkie w dolnej części formacji Elliot. Pierwszy okaz (holotyp) blikanazaura składał się tylko z lewych kości podudzia, stępu i stopy - w dodatku bez kilku paliczków. Został znaleziony w najstarszych warstwach tej formacji. Drugi to pierwsza kość śródstopia znaleziona ponad 100 kilometrów bardziej na północ w najmłodszych warstwach dolnej części formacji.

Blikanazaurowi przypisuje się jeszcze dużą kość biodrową o numerze NMQR 4125. Mierzy ona aż 56 centymetrów długości i jest masywna na tle innych zauropodomorfów. Ma niski talerz biodrowy, a dość długi wyrostek przedni. Taka budowa nie przypomina innych dinozaurów z formacji Elliot. Jedynym rozsądnym kandydatem jest więc blikanazaur, którego kość biodrowa nie jest znana, ale kości nogi odznaczają się podobną masywnością. Miejsce pochodzenia tej kości nie jest znane, ale stan zachowania i resztki osadu wskazują na niższą część formacji.

Badaczy zaskoczyła niezwykła masywność podudzia, stępu i śródstopia blikanazaura. Jego kości były o wiele mocniej zbudowane niż u prozauropodów znanych w tamtym czasie. Spekuluje się, że mogło to być związane z ogromnymi rozmiarami zwierzęcia, przy jednoczesnym zachowaniu dwunożnej postury. Antetonitr miał podobną budowę, ale jego sposób poruszania i ekologia mogły być nieco inne. Nogi blikanazaura musiały być bardzo silne, prawdopodobnie by dźwigać spory ciężar ciała. Palce nie były już tak masywne i bardziej przypominały inne prozauropody - takie jak plateozaur. Piąty palec był mniejszy, prawdopodobnie zredukowany - jak u junnanozaura. Zredukowana piąta kość śródstopia odróżnia blikanazaura od zauropodów, gdyż te mają tą kość dobrze rozwiniętą i wydłużoną.

Krewniacy blikanazaura

Ze względu na budowę piątej kości śródstopia, blikanazaur nie mógł być przodkiem pozostałych zauropodów, a jedynie aardonyksa. Był jednak jednym z najstarszych przedstawicieli tej grupy. Inne wczesne zauropody to na przykład antetonitr, lessemzaur i isanozaur.

Paleoekologia

W otoczeniu blikanazaura żyły płazy z grupy kapitozaurów. Głównym wrogiem blikanazaura były rauizuchy i drapieżne dinozaury. Blikanazaur żywił się roślinnością. Podobną dietę miał euknemezaur, melanorozaur i cynodont Scalenodontoides macrodontes, które żerowały w tej samej okolicy. Niektóre tropy mogą też świadczyć o obecności dicynodontów.

Spis gatunków

Blikanasaurus	Galton i van Heerden, 1985
Blikanasaurus cromptoni	Galton i van Heerden, 1985

Bibliografia

Ezcurra, M.D., Apaldetti, C. 2012. A robust sauropodomorph specimen from the Upper Triassic of Argentina and insights on the diversity of the Los Colorados Formation. Proceedings of the Geologists' Association, t. 123, nr 1, str. 155-164. doi:10.1016/j.pgeola.2011.05.002

Galton, P.M., van Heerden, J. 1985. Partial hindlimb of Blikanasaurus cromptoni n. gen. and n. sp., representing a new family of prosauropod dinosasurs from the Upper Triassic of South Africa. Geobios, t. 18, str. 509–516.

Galton, P.M., van Heerden, J. 1998. Anatomy of the prosauropod dinosaur Blikanasaurus cromptoni (Upper Triassic, South Africa), with notes on the other tetrapods from the lower Elliot Formation. Paläontologische Zeitschrift, t. 72, str. 163–177.

McPhee, B., Choiniere, J. 2016. A hyper-robust sauropodomorph dinosaur ilium from the Upper Triassic-Lower Jurassic Elliot Formation of South Africa: Implications for the functional diversity of basal Sauropodomorpha. Journal of African Earth Sciences, t. 123, str. 177-184. [1]

McPhee, B.W., Bordy, E.M., Sciscio, L., Choiniere, J.N. 2017. The sauropodomorph biostratigraphy of the Elliot Formation of southern Africa: Tracking the evolution of Sauropodomorpha across the Triassic–Jurassic boundary. Acta Palaeontologica Polonica, t. 62, w druku. [2]

Yates, A.M. 2008. A second specimen of Blikanasaurus (Dinosauria: Sauropoda) and the biostratigraphy of the lower Elliot Formation. Palaeontologica Africana, t. 43, str. 39–43.