Limaysaurus

Autor:	Dawid Mazurek, Marcin Szermański
Korekta:	Maciej Ziegler, Krzysztof Stuchlik, Paweł Konarzewski

---

Limaysaurus (limajzaur)
Długość	15 m
Wysokość	3,7 m (w biodrach)
Masa	7,5 t
Dieta	roślinożerny
Miejsce	Argentyna - Neuquén (formacje Candeleros i Huincul)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 100-93 Ma późna kreda (cenoman- turon)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Sauropodomorpha Sauropoda Diplodocoidea Rebbachisauridae Limaysaurinae
Zrekonstruowany szkielet Limaysaurus. Fot. raffaele sergi [1]
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":4,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Eformacja \u003Ca href=\"/wiki/Candeleros\" title=\"Candeleros\"\u003ECandeleros\u003C/a\u003E i \u003Ca href=\"/wiki/Huincul\" title=\"Huincul\"\u003EHuincul\u003C/a\u003E, Neuqu\u00e9n, \u003Ca href=\"/wiki/Argentyna\" class=\"mw-redirect\" title=\"Argentyna\"\u003EArgentyna\u003C/a\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003E\u003Csmall\u003E\u003Ci\u003ELimaysaurus tessonei\u003C/i\u003E - MUCPv-205 (\u003Ca href=\"/wiki/Holotyp\" title=\"Holotyp\"\u003Eholotyp\u003C/a\u003E) i ca\u0142y materia\u0142 przypisany.\u003Cbr\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E","title":"formacja Candeleros i Huincul, Neuqu\u00e9n, Argentyna\n","link":"","lat":-38.36950569999999771653165225870907306671142578125,"lon":-69.8322749999999956571627990342676639556884765625,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Limajzaur (Limaysaurus) to diplokoid z grupy rebbachizaurydów. Jego skamieniałości znane są z osadów późnej kredy północno-zachodniej Patagonii.

Lokalizacja i stratygrafia

Holotyp oraz materiał przypisany zostały odnalezione około 5 km na południowy zachód od stanowiska El Chocón. Okazy MUCPv-205 i MUCPv-206 pochodzą z formacji Candeleros, zaś MUCPv-153 - z Huincul (Calvo i Salgado, 1995).

Wszystkie okazy określone przez Salgado i współautorów z (2004) jako Limaysaurus sp. pochodzą z północnego stoku Cerro Aguada del Leon w regionie La Picaza, południowo-centralna część prowincji Neuquén, Argentyna. Macierzyste osady to aleuryty środkowej i górnej części grupy Puesto Quiroga (najniższa część formacji Lohan Cura). Wiek tych skał datowany jest na apt - alb.

Do omawianego rodzaju mogą należeć również szczątki z brazylijskiej formacji Alcantara. Jednakże Carballido i współautorzy w 2010 roku stwierdzili, iż reprezentują one limajzaura, chodź nie wykluczają ich przynależności do amazonzaura. Lindoso i in. (2019) również sądzą, iż szczątki zauropodów z Alcantara można przypisać do Limaysaurus.

Historia taksonomii

Początkowo skamieniałości limajzaura - szczątki kilku osobników, w tym najlepiej zachowany holotypowy okaz o kompletności 80% - opisano w 1995 roku (Calvo i Salgado) jako nowy gatunek rebbachizaura - Rebbachisaurus tessonei.

Skamieniałości odkrył Lieto F. Tessone, a wydobyto je w latach 1995 - 2002. W międzyczasie odkryto na świecie skamieniałości różnych rebbachizaurydów i okazało się, że wiele cech przypisywanych wyłącznie rodzajowi Rebbachisaurus jest znacznie szerzej rozpowszechnionych. Z tego względu Leonardo Salgado ze współpracownikami postanowili utworzyć dla badanego materiału nowy rodzaj - Limaysaurus. Nim jednak to zrobił, to Rebbachisaurus tessonei został uznany za drugi gatunek rodzaju Rayososaurus przez Upchurcha i in., 2004 (po wcześniejszych sugestiach Wilsona i Sereno (1998).

Wg Carballido i in. (2012) jest to takson siostrzany względem Cathartesaura anaerobica.

Materiał kopalny

Holotyp MUCPv-205 to artykułowany, bardzo dobrze zachowany szkielet, zawierający: podstawę czaszki, dysartykułowane kręgi szyjne, artykułowaną kolumnę tylnych kręgów grzbietowych i wszystkich ogonowych. Kompletna miednica i obręcz barkowa, prawie kompletne kończyny z wyjątkiem stopy. Obecność "gastrolitów".

Przypisany materiał:

Osobnik MUCPv-206 to dysartykułowany szkielet złożony z 2-óch tylnych i 2-óch przednich kręgów szyjnych i jednego tylnego kręgu grzbietowego; ponadto płytka mostkowa, 4 kości śródstopia, żebra i "gastrolity".

Osobnik MUCPv-153 to częściowy, artykułowany szkielet złożony z 2-óch kręgów krzyżowych, 6-ściu ogonowych, kości łonowej i kulszowej.

Osobnik bez numeru katalogowego to kręg grzbietowy, którego opisał Nopcsa (1902). W 2007 roku Apesteguía utworzył dla tego okazu nowy rodzaj - Nopcsaspondylus.

Budowa

Limaysaurus swoim ogólnym wyglądem przypominał pozostałe rebbachizaurydów. Był to średniej wielkości powolny roślinożercą mający dłuższy ogon od szyi. Salgado i współpracownicy (2004) zidentyfikowali wiele cech charakterystycznych dla limajzaura. Ich zdaniem do najważniejszych należą: znaczna redukcja bocznego otworu skroniowego; wysokość górnej części potylicy mniejsza od wysokości wielkiego otworu znajdującego się w czaszce; charakterystyczna budowa kręgów; trzon kości łonowej owalny w przekroju; kość kulszowa o smukłym trzonku skręconym o 90 stopni i o końcu dystalnym praktycznie nierozszerzonym.

Paleobiologia

Paulina-Carabajal i Calvo w 2021 roku szczegółowo zbadali odlew wnętrza czaszki Limaysaurus za pomocą tomografu komputerowego. Jak zauważyli badacze, ucho wewnętrzne oraz wnętrze czaszki ogólną morfologią bardzo przypominały u Nigersaurus oraz nienazwanego okazu MMCh-PV 71. Limaysaurus miał również kłaczek w móżdżku odpowiedzialny za stabilizacją wzroku oraz powiększony obszar odpowiedzialny za węch. Co ciekawe, rebbachizaurydy miały prawie o 30% większy współczynnik węchowy niż tytanozaury. Objętość mózgu opisywanego dinozaura wynosiła 125 cm3.

Etymologia

Nazwa rodzajowa odnosi się do nazwy rzeki Lima, na obszarze zlewni której znaleziono skamieniałości, oraz greckiego sauros - jaszczur. Epitet gatunkowy honoruje odkrywcę skamieniałości Lieta F. Tessone.

Spis gatunków

Limaysaurus	Salgado, Garrido, Cocca i Cocca, 2004
L. tessonei	(Calvo i Salgado, 1995) Salgado, Garrido, Cocca i Cocca, 2004
= Rebbachisaurus tessonei	Calvo i Salgado, 1995
= Rayososaurus tessonei	(Calvo i Salgado, 1995) Upchurch, Barrett i Dodson, 2004

Bibliografia

Apesteguía, S. (2007). "The sauropod diversity of the La Amarga Formation (Barremian), Neuquén (Argentina)". Gondwana Research, 12(4), 533-546. doi:10.1016/j.gr.2007.04.007

Calvo, J. O., & Salgado, L. (1995). "Rebbachisaurus tessonei sp. nov. a new Sauropoda from the Albian-Cenomanian of Argentina; new evidence on the origin of the Diplodocidae. Gaia, 11, 13-33.

Carballido, J. L., Garrido, A. C., Canudo, J. I., & Salgado, L. (2010). "Redescription of Rayososaurus agrioensis Bonaparte (Sauropoda, Diplodocoidea), a rebbachisaurid from the early Late Cretaceous of Neuquén". Geobios, 43(5), 493-502. doi:10.1016/j.geobios.2010.01.004

Carballido, J.L., Salgado, L., Pol, D., Canudo, J.I. & Garrido, A. (2012) "A new basal rebbachisaurid (Sauropoda, Diplodocoidea) from the Early Cretaceous of the Neuquén Basin; evolution and biogeography of the group". Historical Biology: An International Journal of Paleobiology 24 (6): 631–654. doi:10.1080/08912963.2012.672416

Lindoso, R.M., Medeiros, M.A.A., Carvalho, I.S., Pereira, A.A., Mendes, I.D., Iori, F.V., Sousa, E.P., Arcanjo, S.H.S., & Silva, T.C.M. (2019). "A new rebbachisaurid (Sauropoda: Diplodocoidea) from the middle Cretaceous of northern Brazil." Cretaceous Research doi:10.1016/j.cretres.2019.104191.

Paulina-Carabajal, A., & Calvo, J. O. (2021). "Re-description of the braincase of the rebbachisaurid sauropod Limaysaurus tessonei and novel endocranial information based on CT scans". Anais da Academia Brasileira de Ciências, 93, e20200762.

Salgado, L., Garrido, A., Cocca, S. E., & Cocca, J. R. (2004) "Lower Cretaceous rebbachisaurid sauropods from Cerro Aguada Del León, Neuquén Province, northwestern Patagonia, Argentina." Journal of Vertebrate Paleontology, 24(4): 903-912

Upchurch, P., Barrett, P.M. & Dodson, P. (2004) "Sauropoda" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. (ed) "The Dinosauria (2nd edition)" wyd. University of California Press, Berkeley

Whitlock, J.A. (2011a) "A phylogenetic analysis of Diplodocoidea (Saurischia: Sauropoda)" Zoological Journal of the Linnean Society, 161(4), 872–915. DOI: 10.1111/j.1096-3642.2010.00665.x

http://www.palaeocritti.com/by-group/dinosauria/sauropoda/diplodocoidea/limaysaurus

http://home.comcast.net/~eoraptor/Sauropodomorph%20cladogram.html